ضرورت تحقق مفاهیم حدیث سلسلةالذهب در جامعه

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی،  جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت سالروز شهادت مظلومانه حضرت امام رضا (ع) به تبیین نگرش و سیره آن امام همام پرداخته است که مشروح آن در ایکنا منتشر می‌شود.

«مراسم عزاداری در دو ماه محرم و صفر با مراسم سوگواری سالروز شهادت امام رضا(ع) خاتمه می‌یابد. شاید بتوان پیام جوهری و مقصود حقیقی توصیه‌کنندگان به برگزاری مذهبی به ویژه مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) را در ذیل حدیث قدسی و توحیدی امام رضا(ع) به نام «حصن یا سلسلةالذهب» بهتر درک کرد. به همین جهت به شرح مختصر این روایت می‌پردازیم.

روایت قدسی مزبور با وجود آنکه از شهرت زیادی میان مردم برخوردار است و اغلب مردم لااقل یکبار این حدیث شریف توحیدی را استماع کرده‌اند و جایگاه آن هم به لحاظ سند حدیث و هم از منظر معرفتی بسیار بالا و والا است، اما در جامعه شیعی کمتر جریان‌ساز شده است. شاید یکی از دلایل آن فهم ناقص و ناتمام آن از این روایت بسیار مهم توحیدی باشد.

به دلیل اهمیت فوق‌العاده این روایت، در سالروز شهادت امام رضا(ع) به توضیح آن می‌پردازیم. در ابتدا ترجمه روایت را ذکر می‌کنیم. امام رضا(ع) از پدران خود و آنان از پیامبر خدا (ص) و آن حضرت از جبرئیل (ع) نقل کردند که خداوند جل جلاله می‌فرماید: کلمه «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ من است، پس هرکس که در حصار من درآید از عذابم در امان است. البته با شرایطش و من جزو شرایط آن هستم».

این روایت شامل دو قسمت است. بخش نخست آن حدیث قدسی یعنی کلام خداوند است که خداوند پیام مهمی از نحوه در امان ماندن از عذاب خود را به مردم خبر می‌دهد. بخش دوم روایت که با اندکی مکث و فاصله از سوی امام رضا(ع) بیان شده است، کلامی از خود حضرت است که به شرایط ورود به دژ اشاره کرده است. منظور از کلمه در حدیث قدسی این است که رستگاری و ایمنی از عذاب در گرو گفتن «لا اله الا الله» به همراه شناخت و اعتقاد قلبی و پایبندی به آن چیزی است که این شناخت و اعتقاد اقتضا می‌کند.

موضوع بسیار مهم دیگر در این حدیث این است که دو جزء کلام چگونه به یکدیگر پیوند دارد. در این باره سخنان فراوانی گفته شده است. به نظر یکی از پاسخ‌ها درباره پیوند این دو کلام این است که درک حقیقت کلمه «لا اله الا الله» بدون شناخت امام میسر نمی‌شود. به عبارت دیگر ایمن بودن کامل از عذاب الهی مستلزم آشنایی و همراهی با امامی است که به حقیقت «لا اله الا الله» واقف باشد و این امام چنانکه در این حدیث به آن تصریح شده است، امام رضا (ع) است.

از خداوند متعال ورود به حصار امن الهی را برای همه شما بزرگواران و ارادتمندان امام رضا (ع) مسئلت دارم.»