برنامه مناسبی برای آشنایی مسلمانان با سریال‌های ایرانی نداریم + فیلم
کارگردان سریال «محرمانه» گفت: برنامه‌ای برای صادرات تولیدات تلویزیونی نداریم و می‌توانیم حداقل بازار مناسبی برای سریال‌های کشور در کشورهای مسلمان داشته باشیم تا مردم منطقه بتوانند با دستاوردهای انقلاب آشنا شوند.
در چند سال گذشته سیما رویکردی ویژه به موضوعاتی اطلاعاتی و امنیتی در کارهای نمایشی دارد. این دست تولیدات با «گاندو» کار خود را آغاز کرد و در ادامه با آثاری چون «تمام‌رخ»، «سرجوخه» و... به راه خود ادامه داد. جدیدترین سریال در این رابطه «محرمانه» است که اخیراً پخش آن پایان یافت.
پیرامون این سریال در خبرگزاری بین‌المللی قرآن با محمود معظمی کارگردان مجموعه، گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا – در آغاز بحث پیرامون چگونگی ساخت و تولید «محرمانه» توضیح دهید تا در ادامه به بخش‌های دیگر این سریال بپردازیم.
سریال‌سازی در تلویزیون یکی از سخت‌ترین کارها است زیرا فیلمساز باید با امکانات موجود بتواند بخشی از مخاطبان را در شرایطی که سلایق مختلف در جامعه وجود دارد و همچنین رقابتی نابرابر بین سریال‌های تلویزیونی و پلتفرم به وجود آمده، با خود همراه کند. نمی‌خواهم کیفیت بازیگران تلویزیون را پایین آورم چون هنرمندان سیما افرادی توانمند هستند ولی به‌هرحال بسیاری از بازیگران باتجربه امروز در شبکه نمایش خانگی مشغول به کار هستند. دلیل عدم حضور بازیگران در تلویزیون را هم شاید در این امر باید جستجو کرد که هنرمندان ما متصورند اگر در رسانه ملی کار کنند دیگر شرایط برای کار در سینما و نمایش خانگی برایشان فراهم نخواهد شد درحالی‌که این‌گونه نیست و بازیگر توانا در هر بخشی می‌تواند داشته‌های خود را نشان دهد. با تمام سختی‌های موجود، به دلیل تهیه‌کننده خوبی که با ما همراه بود و حمایت‌های معنوی مهدی نقویان، «محرمانه» در اندازه‌های مخاطب ایرانی ساخته شود.
ایکنا – بستر اصلی داستان کرونا است اما به این بهانه داشته‌های علمی و امنیتی کشورمان در قالبی اکشن مورد توجه قرار می‌گیرد. پیرامون این موضوع توضیح دهید.
این ژانر پرمخاطب در تلویزیون کشورمان کمتر کار و تنها در هشت سال اخیر گرایش به سمت این موضوع رایج شده است. این ژانر موردعلاقه من است چون کارگردان می‌تواند برای آن طراحی و ساخت داشته باشد اما این دست تولیدات نیازمند به حمایت مالی است. در آثاری نظیر «محرمانه» برخی مواقع مجبور می‌شویم از بخشی از دستمزد خود بگذریم تا کارمان بتواند کیفیت و امکانات بیشتری داشته باشد. اما به‌هرحال همیشه تلاش می‌کنم هیچ‌گاه از این محدودیت‌ها دلسرد نشوم. یکی از نکات ویژه در آثاری که موضوعشان با انقلاب پیوند خورده این است که تولیدات لحن ناصحانه نداشته باشد. رسیدن به این خواسته نیز از طریق کار روی شخصیت‌ها به وجود می‌آید. در «محرمانه» تلاش کردم هیچ‌گونه تحمیلی معنایی برای مخاطب نداشته باشیم و تنها روی درام تأکید کنیم. فیلمسازی در حوزه کارهای امنیتی، حرکت روی لبه تیغ است پس نیاز است به گونه‌ای کار کنیم که مخاطب با اثر احساس همزیستی داشته باشد.
ایکنا – در عمده تولیدات تلویزیون یک آسیب رایج وجود دارد که چندان ربطی به کارگردان و نویسنده ندارد بلکه ناشی از فشار بیرونی مدیران است. منظور اینکه در مجموعه‌های تلویزیونی شخصیت مثبت و منفی عمدتاً تیپ هستند درحالی‌که برای مثال در سریال «پوست شیر» شخصیتی که شهاب حسینی آن را بازی می‌کند در برخی صحنه‌های رنگ خاکستری به خود می‌گیرد. درباره این موضوع توضیح دهید.
درباره پوشش و حجاب بازیگران باید بگویم در این رابطه سعی کردم پوششی را در معرض دید مخاطب قرار دهم که به محض مشاهده شخصیت، مخاطب بتواند درک مناسبی از آن داشته باشد. این امر را هم با تمهیدات مختلف انجام دادم البته به عنوان فیلمساز تلویزیون قواعد حاکم بر تلویزیون را می‌دانم ولی این اصول را بدون کلیشه، رعایت می‌کنم. در شخصیت‌پردازی موضوع فرق می‌کند زیرا دنیا پر است از آدم‌هایی که خاکستری هستند. این قبیل افراد به بالا رفتن درام کمک می‌کنند. من در «محرمانه» تلفیقی از آدم‌های سیاه، سفید و خاکستری دارم تا درام کارم شکل گیرد. درباره ویژگی‌های درام باید اضافه کنم اگر در یک اثر نمایشی تمامی شخصیت‌ها صرفاً سفید محض باشند درامی شکل نخواهد گرفت.
درباره برخی فشارها که از سوی مدیران سیما رخ می‌دهد باید بگویم تلویزیون هم از بیرون از سازمان با فشارهایی مواجه است اما به شخصه در این کار همراهی مناسبی از مسئولان دیدم و با هیچ‌گونه تحمیلی مواجه نبودم. شما به بازی شهاب حسینی در «پوست شیر» اشاره کردید. این بازیگر به اندازه‌ای فوق‌العاده است که هر نقشی را به صورت ایده‌آل ایفا می‌کند. این موضوع نقش و جایگاه بازیگر را نشان می‌دهد. از نگاه من 30 یا 40 درصد شخصیت را توانایی بازیگر رقم می‌زند. این ویژگی برای شهاب حسینی در بالاترین سطح کیفی رخ می‌دهد.
من تا حدی در «محرمانه» تلاش کردم به شخصیت‌ها رنگ خاکستری دهم. برای مثال مأموران امنیتی در برخی مواقع شکست می‌خورند یا یکی از مقامات کشور با دشمن همکاری می‌کنند. در تولیدات امنیتی وقتی ما قدرت نقش منفی را نشان می‌دهیم در حقیقت پیروزی قهرمان را دوچندان می‌کنیم چون نشان می‌دهیم قهرمان در مواجه با چه دشمنی قدرتمندی، توانسته به پیروزی دست یابد. جا دارد که از مهدی نقویان برای حمایت‌هایی که داشتند باز هم تشکر کنم که باعث شد ما بدون محدودیتی شخصیت‌پردازی خودمان را در کار داشته باشیم.
ایکنا – تولیدات نظیر «محرمانه» به دلیل نشان دادن قدرت اطلاعاتی و امنیتی، اثر استراتژیک محسوب می‌شود. این اتفاق در تولیدات روز جهان به‌وفور دیده می‌شود. درباره الزام چنین تولیداتی برای تصویرگری قدرت امنیتی کشورمان را توضیح دهید.
کارهایی امنیتی یک ویژگی مشخص دارد. آن‌هم اینکه مخاطب از دیدن آن احساس امنیت پیدا می‌کند چون می‌داند افرادی هستند که برای آسایش آنها تلاش می‌کنند. درباره محرمانه این نکته را اضافه کنم که داستان بر اساس واقعیت شکل‌گرفته است. در عالم واقع، نیروهای موساد به پژوهشگاهی که روی بیماری کرونا تحقیقات می‌کرد، حمله کردند بنابراین کارهایی نظیر «محرمانه» نباید تنها برای مخاطب داخل باشد بلکه برای مخاطب خارج از کشور هم باید این آثار را پخش کرد تا حقایق آشکار شود. در ضمن در «محرمانه» برای اینکه پرداختی درست از موضوع داشته باشیم از مشاوره کارشناسان امنیتی سپاه بهره بردیم.
ایکنا – تولیداتی نظیر «محرمانه» به دلیل موضوعی که دارند قادرند کارکرد استراتژیک داشته باشند. به این خواسته چگونه می‌توان دست یافت؟
وقتی از پخش جهانی تولیداتی نظیر «محرمانه» حرف می‌زنم منظورم پخش در اروپا یا آمریکا نیست اما می‌توانیم حداقل بازار مناسبی در کشورهای مسلمان داشته باشیم تا مردم منطقه بتواند با دستاوردهای انقلاب آشنا شوند. این امر توقعی بی‌جا نیست. ما با ابزار سینما توانسته‌ایم در جشنواره‌های خارجی خودنمایی کنیم پس باید این انتظار را هم از تلویزیون داشته باشیم. با این توضیح همان‌گونه که در سؤال مطرح شد آثاری نظیر «محرمانه» قادرند کارکرد استراتژیک داشته باشند. نکته دیگری که روی آن تأکید دارم ارزیابی موفقیت سریال‌های تلویزیونی است. اگر می‌خواهیم میزان موفقیت کاری را اندازه گیریم باید به موضوعاتی چون ساعت پخش یا کیفیت کار توجه داشته باشیم. همچنین موفقیت یک اثری تلویزیونی را تعداد تماشاگرانش مشخص نمی‌کنند بلکه میزان رضایتمندی کار هم در این میان نقش مهمی دارد.
ایکنا – آیا خود را فیلمساز کارهای اکشن و جاسوسی می‌دانید یا اینکه دیگر ژانرها را هم تجربه کردهاید؟
من فیلمساز اجتماعی هستم. اما با ساخت «تمام‌رخ» و «محرمانه» ژانر اکشن را هم تجربه کردم هرچند در مقام دستیار کارگردان در کارهای پلیسی مهدی فخیم‌زاده حضور داشته‌ام. به همین دلیل ریشه‌های علاقه من به موضوعات پلیسی و امنیتی به زمان دستیاری‌ام بر‌می‌گردد.
ایکنا – این روزها اتفاقاتی که در غزه رخ می‌دهد قلب هر انسانی را به درد می‌آورد. هنرمندان هر یک به انحای مختلف جنایات صهیونیست‌ها را محکوم کرده‌اند. شما در «محرمانه» با اثرتان جنایات صهیونیست‌ها را محکوم کردهاید چون دشمن در «محرمانه» موساد است. درباره این موضوع توضیح دهید.
همان‌گونه که گفتید آنچه در غزه رخ می‌دهد قابل توصیف نیست زیرا دردی که مردم غزه می‌کشند بسیار است. برای محکوم کردم جنایت صهیونیست‌ها روش‌های متفاوتی وجود دارد یکی از این مسیر‌ها ساخت آثار نمایشی است زیرا وقتی مفهومی به صورت دراماتیزه بیان می‌شود تأثیرگذاری آن‌هم بیشتر می‌شود. در این سریال موساد پشت تمام اتفاقاتی است که رخ می‌دهد اما مأموران امنیتی کشورمان توانستند آنها را شکست دهند. این قبیل تولیدات گوشه‌ای دیگری از جنایات صهیونیست‌ها را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد آنها حتی برای نجات انسان‌ها هم ارزشی قائل نیستند!
ایکنا – بحث پایانی به وضعیت بازیگری در تلویزیون مربوط می‌شود. در شرایط فعلی، بازیگران کمتر علاقه‌ای برای حضور در رسانه ملی دارند. این موضوع نیز دست کارگردان‌ها را هم برای انتخاب‌های بهتر می‌بندد. این موضوع روی کار شما تأثیرگذار است؟ مطلب دوم اینکه در این سریال شما از بازیگرانی بهره بردید که به لحاظ جسمی با نقش همخوانی داشتند در این رابطه نیز توضیح دهید.
با نهایت احترام به تمام هنرمندان کشورمان باید بگویم بازیگران پیشکسوت بزرگی در کشورمان وجود دارند که به بازیگری نگاهی حرفه‌ای دارند درحالی‌که برخی دیگر از بازیگران جوان‌تر امروز برای خود مرزبندی بین تلویزیون و شبکه نمایش خانگی قائل شده‌اند. این در حالی است که نباید چنین وضعیتی وجود داشته باشد و بازیگر باید تمامی عرصه‌ها را برای هنرنمایی خود در نظر داشته باشد به ویژه که تلویزیون به لحاظ تعداد مخاطب بسیار گسترده‌تر از شبکه نمایش خانگی است. به‌هرحال من در انتخاب‌هایم همیشه تلاش می‌کنم تلفیقی از بازیگران حرفه‌ای را در کارم داشته باشم؛ اتفاقی که فکر می‌کنم تا به امروز خوب جواب داده است.
درباره چینش بازیگران «محرمانه» نیز باید بگویم همه بازیگران انتخاب نخستم نبودند چون برخی از آنها مشغول کار در سریال دیگری بودند اما به‌هرحال فکر می‌کنم انتخاب‌ها نتیجه مثبت داشته است. درباره علیرام نورایی هم باید بگویم وی انتخاب نخستم بود چون با توجه به فیزیکی که دارد برای این نقش انتخاب درستی است.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
