رئیسی یادآور شد: سال گذشته در همین اجلاس از قول یک حقوقدان برجسته آفریقایی که از دوستان صمیمی آقای ماندلا بود، عرض کردم که ایشان میگفت من قوانین اساسی همه کشورهای دنیا را مطالعه کردم زیرا از جانب آقای ماندلا مأمور نگارش قانون اساسی آفریقای جنوبی شده بودم و من در بین همه کشورها قانون اساسی شما را مترقیترین قانون دیدم. دلیل مترقیترین بودن این است که در قانون اساسی شما بین دموکراسی و آرمان جمع شده و هر دو را شما دیدید؛ هم آرمان و هم دموکراسی.
رئیسجمهور اظهار کرد: از افتخارات نظام جمهوری اسلامی آن است که تمام نهادها و سازمانها وساختارهای این نظام مبتنی بر رأی مردم است؛ رأی مردم نه به عنوان یک امر تشریفاتی و سیاسی. غالبا در دنیا سیاسیون از مردم و رأی مردم دم میزنند اما امام (ره) اگر میفرمودند میزان، رأی ملت است، حقیقتا مردمباور بودند. امام (ره) مردم، رأی آنها و توجه به نگاه مردم را باور داشتند.
وی افزود: امروز اگر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ما مسئولان را به مردم توجه میدهند، حقیقتا مردم را باور دارند. رأی مردم در شکلگیری همه نهادها در جمهوری اسلامی بسیار اهمیت دارد و قانون اساسی هم به ما تأکید کرده باید به آرای عمومی مراجعه کرد.
رئیسی با بیان اینکه اجرای قانون اساسی باید به صورت یک امر جامع دیده شود، گفت: اگر در اجرای قانون اساسی گزینشی عمل کنیم؛ یک اصل مورد توجه باشد و یک اصل نباشد، این زیبنده نیست. قانون اساسی یعنی همه قوانین و اصول مورد تأکید مجریان و دستاندرکاران باشد. اجرای قانون اساسی به عهده رئیسجمهور، نظارت بر اجرای قانون اساسی و تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان است. همه این نهادها و ساختارها در قانون اساسی پیشبینی شده است.
رئیسجمهور با تأکید بر اینکه همه باید با این اصول آشنا باشند، گفت: عزیزان ما در دانشگاه حقوق اساسی میخوانند. این حقوق اساسی اگرچه متخصصانی در دانشگاهها دارد اما ضرورت دارد همه دانشجویان رشته حقوق و حتی رشتههای اقتصاد و رشتههای دیگر با قانون اساسی آشنا باشند. یعنی واحدهایی برای آشنایی همه رشتهها با قانون اساسی در نظر گرفته شود.
وی یادآور شد: اگرچه مسئله قانون اساسی شناخت قانون و مربوط به رشته حقوق است و اطلاع حقوقدانها از آن ضرورت دارد اما اقتصاددانها هم باید بدانند. ما در قانون اساسی هم اقتصاد بخش خصوصی، هم اقتصاد بخش تعاونی و هم اقتصاد دولتی داریم. چگونه این اقتصاد که مبنا و سنگ زیربنای آن رفاه اجتماعی، استفاده از همه ظرفیتهای کشور در جهت بالندگی اقتصادی و اساس آن عدالت اقتصادی است، باید شناخته شود. لذا آموزش قانون اساسی امری است که فقط به رشته حقوق نباید خلاصه شود اگرچه حقوقدانهای ما مسلط هستند اما همه رشتهها و فارغالتحصیلان دانشگاههای ما که به عرصه اجرا میآیند، باید با قانون اساسی آشنا باشند و بدانند قانون اساسی از دستاندرکاران چه میخواهد.
رئیسی بیان کرد: نکته دیگر اینکه انطباق همه رفتارها با قانون اساسی است. در شکل قانون و تصویب قانون به طور طبیعی شورای نگهبان مراقبت میکند که قوانین مصوب خلاف قانون اساسی نباشد اما این در همه حوزههاست و اقدامات در قوانین بسنده نمیشود. در حوزههای دیگر هم مجموعه رفتارها باید بر قانون اساسی منطبق باشد و انطباق جامع پیدا کند.
وی ابراز کرد: امروز اعلام میکنیم حمایت ما از غزه و فلسطین، مبتنی بر قانون اساسی است، آنجا که وظیفه به عنوان حمایت از مظلوم یکی از وظایف مهم دولت اسلامی تعیین شده است. حمایت از مظلومان در اصول قانون اساسی است و جزو مبانی سیاست خارجی ماست که باید از مظلومان حمایت کرد؛ «کونوا للظالم خصما و للمظلوم عونا» اساس و مبنای کار ماست. لذا از اول پیروزی انقلاب اسلامی، حمایت از فلسطین به عنوان اولین مسئله جهان اسلام از طرف امام عظیمالشأن ما اعلام شد و هم اکنون نیز مسئله حمایت از فلسطین در دستور کار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. آن شعاری که روز اول داده شد، همچنان پابرجاست. این جزو اصول و مبانی ماست. ما نمیتوانیم از حمایت از فلسطین دست برداریم. تطورات و وضعیت سیاسی در جهان و تمایلات برخی در منطقه این اصل اساسی در سیاست خارجی ما را عوض نخواهد کرد. همچنان پایبند بر حمایت از فلسطین هستیم.
رئیسجمهور ابراز کرد: خوشبختانه این روزها پردهها در حال کنار رفتن است و حقانیت این موضع بر جهانیان روشن میشود که آنچه امام (ره) تأکید کردند و آنچه 45 سال جمهوری اسلامی ایران تأکید میکند، امروز بر جهانیان روشن شد که رژیم نژادپرست صهیونیستی عامل تبعیض نژادی، قتل، کشتار، بیعدالتی و ظلم است و در مقابل ملت فلسطین مظلوم و مقتدر است.
وی ادامه داد: کسانی که برای آنها این مسئله به هر جهت به واسطه امپراتوری رسانهای دشمن، روشن نبود، امروز برای آنها روشن شده است. این راهپیماییها و اجتماعات عظیم در دنیا نشانه آن است که این امر بر آنها روشن شده است. خون مطهر کودکان فلسطینی وضعیت و شرایط را برای همه روشن کرد.
رئیسی اظهار کرد: «ابن عربی» در فصوص الحکم تعبیر زیبایی دارد آنچه در قتل کودکان به دست فرعون گذشت و شکمها را درید و کودکان بسیاری را کشت تا حضرت موسی (ع) به دنیا نیاید و حکومت فرعونی خاتمه پیدا نکند ما اراده الهی این بود که موسی(ع) بیاید و به حکومت ظالمانه فرعونی خاتمه دهد. دست انتقام الهی از همین امت موسی بیرون آمد و امت موسی با همین قتل کودکان تشکیل شد.
رئیسجمهور تصریح کرد: ما تردید نداریم 6 هزار کودکی که ظالمانه کشته شدند که اینها «عهدالرب» هستند و قدرت تسخیر قلوب دارند، دست انتقام الهی از قتل همین کودکان بیرون میآید و به حکومت ظالمانه، غاصبانه و جعلی رژیم صهیونیستی خاتمه خواهد داد.
وی در ادامه به بیان نسبت حقوق اقتصادی و قانون اساسی پرداخت و گفت: مردم حقوق و مسئولان تکالیفی دارند؛ حق و تکلیف با هم است. اساس آن است که این ظرفیتی که امروز جمهوری اسلامی از آن برخوردار است، ظرفیت بسیار اقتصادی، منایع بسیار زیرزمینی و نیروی انسانی کارآمد و زمینههای خوب موجود دیگر، تلاش شود هم اقتصاد بخشی خصوصی و مردمی کردن اقتصاد رونق پیدا کند و هم به فعالان اقتصادی و سرمایهگذاران میدان داده شود. از طرف دیگر کار فعالان اقتصادی باید به شکل قانونی، حقوقی و قضایی تضمین شود؛ هم سرمایه و هم سود و بهره آنها که اینها در قوانین دیده شده و در سیاستهای اصل 44 قانون اساسی تضمین شده و در سیاستهای اقتصاد مقاومتی روشن شده است. رفع موانع تولید در قالب قانون دیده شده است.
رئیسی اضافه کرد: جلوه دولت مردمی در اقتصاد این است که به مردم، فعالان اقتصادی و بخش خصوصی میدان میدهد و سرمایههای آنها را تضمین میکند تا بتوانند در عرصههای مختلف فعال باشند و زمینه برای سرمایهگذاری، کار، فعالیت اقتصادی و کارآفرینی در کشور برای بخش خصوصی آماده باشد.
رئیسجمهور یادآور شد: آن چنان نسبت به بخش تعاونی کار نشده است. البته کارهایی انجام شده اما در سطح انتظار قانون اساسی نیست. قانون اساسی اقتصاد خصوصی، تعاونی و دولتی را در کنار هم ذکر میکند. بخش تعاون اهمیت بسیاری دارد و از ابتدای انقلاب بر آن تأکید شده و ما هم در این دولت بر فعال شدن اقتصاد تعاونی بسیار تأکید کردیم که بسیاری از کارها میتواند به بخش تعاون سپرده شود. فعالیت بخش تعاونی و فعال شدن اقتصاد تعاونی در کشور بسیار اثربخش است.
وی ابراز کرد: دولت بخشهایی از اقتصاد را در اختیار داشته که با اصل 44 قانون اساسی بخشهای قابل توجهی واگذار شده اما حقیقتا باید برای کاهش تصدیگری دولت و افزایش نظارت دولت تلاش کرد. دولت سه شأن هدایت، حمایت و نظارت دارد و این سه بخش کار دولت است و هرچه به بخش خصوصی و تعاونی واگذار شود و به نظارت دولت افزوده شود، بهتر است.
رئیسی ادامه داد: اشتباهی که مدتها ادامه پیدا کرد و با تأکید رهبر انقلاب جلوی آن گرفته شد، این بود که برخی تصور کردند اصل 44 به معنای واگذاری است اما بعد از واگذاری چه؟ آیا اگر یک کارآفرین یک بخش اقتصادی را پذیرفت باید او را رها کرد. از مهمترین کارهای دولت، توانمندسازی بخش خصوصی و حمایت از اوست. اگر تسهیلات به خوبی پرداخت نشود، بخش خصوصی دچار مشکل میشود و لذا واگذاری پایان کار نیست، آغاز کار است. با واگذاری یک بخش اقتصادی به بخش خصوصی یا تعاونی، تازه کار دولت آغاز میشود؛ منتهی آن روز در کسوت تصدیگری و امروز در کسوت هدایت، نظارت و حمایت.
رئیسجمهور بیان کرد: این اشتباه باعث شد که بعضی از واحدهای تولیدی دچار وقفه شود، تعطیل یا نیمهتعطیل شود اما الان این نگاه کاملا اصلاح شده با نگاه به اینکه واگذاری باید همراه با حمایت از بخشهای خصوصی و تعاونی باشد.
رئیسی در ادامه با اشاره به اصل 49 قانون اساسی؛ استرداد اموال نامشروع، گفت: عدهای تصور میکند این مربوط به قبل از انقلابیها است؛ بله مربوط به آنها هم هست که قبل از پیروزی انقلاب به صورت نامشروع صاحب اموالی شدند و دادگاههای انقلاب تلاش کردند و خیلی از این اموال گرفته شد و در اختیار نهادها قرار گرفت اما آیا این فقط مربوط به قبل از انقلاب است؟ قانون اساسی فقط آن را به قبل از انقلاب محدود نکرده است. هر زمانی کسی اموال نامشروع کسب کند باید از او گرفته شده و به بیتالمال مسترد شود و لذا این یک اصل کارآمد در حوزههای مختلف است. هیچ کس حق ندارد مال نامشروع، مال ناشی از غصب، رشوه، روابط ناسالم و دستاندازی به حقوق بیت المال و ... کسب کند و باید از او گرفته شود. براین مبنا این اصل اصلیت و اصالت دارد و مربوط به همه زمانهاست.
رئیسجمهور موضوع عدالت را از مبانی قانون اساسی خواند و گفت: بعد از توحید در مبانی دینی، نسبت به هیچ موضوعی مثل موضوع عدالت تأکید نشده است و عدالت فراگیرترین موضوع در فرهنگ دینی ماست. عدالت و توحید، عدالت و خلقت، عدالت و بعثت، عدالت و امامت، عدالت و معاد، عدالت و فرج، عدالت انفسی، عدالت آفاقی، عدالت اقتصادی و عدالت اجتماعی نشان میدهد عدالت فراگیرترین مفهوم در بین مفاهیم فرهنگی ما در همه شؤون است.
وی بیان کرد: امروز اگر بخواهیم به عدالت عمل کنیم نمیگویم مساوی با اجرای قانون است اما باید ما توافق کنیم بهترین ملاک برای عدالت اجرای قانون است. کشور ما کشور انتخابات است و مجلس و دولت با انتخابات رقم میخورد. گروهها و احزاب سیاسی باید بر عمل به قانون اساسی توافق کنند و همه باید خود را مقید به عمل کردن به قوانین موضوعه بدانند و قانون را مبنا و اساس حرکت در کشور بدانند، در غیر این صورت کارها درست شکل نمیگیرد.
رئیسی تأکید کرد: توافق بر اجرای قانون و قانونمداری یک ارزش و قانونگریزی یک ضد ارزش است، مسئولیتپذیری یک ارزش و مسئولیتگریزی ضد ارزش است. مجلس و دولت و هر بخش تصمیمساز و تصمیمگیر باید مسئولیت بپذیرد. مسئولیتپذیری و قانونمدارب اصول مهمی هستند و همه باید خود را مقید بدانند و قانون اساسی را خونبهای این ملت و منشور انقلاب اسلامی تلقی کنند و هیچ بخشی به خودش اجازه گریز از قانون ندهد.
رئیسجمهور با اشاره به مسئله ایجاد رفاه اجتماعی برای مردم گفت: رفع فقر از اصول قانون اساسی است و تمام تلاشها باید با این نگاه باشد. به عبارتی هر قانون و تصمیمی در دولت و هر اقدامی در بخشهای مختلف باید پیوست اجرای عدالت داشته باشد و مشخص شود که اینها ما را به عدالت نزدیک کرده یا از عدالت دور کرده است و این یک ارزیابی بسیار مهم است.
وی یادآور شد: ما 101 هزار عضو هیئت علمی دانشگاه داریم که به عنوان پشتوانه نظری وعلمی و فکری برای کشور بسیار مهم هستند و غیر از اساتید حوزه این مجموعه دانشگاهی و علمی پشتوانهای برای پیشرفت کشور هستند که باید مسائل را بررسی کنند و پایاننامهها در جهت میزان اجرای قانون اساسی و نزدیکی یا دوری از عدالت باشد. لذا این پایان نامهها نباید در کتابخانهها خاک بخورد و به عرصه اجرا بیاید. اگر دانشگاه را یکجا، بازار را یکجا، صنایع را یکجا و اساتید را در جای دیگر تعریف کردیم، هیچوقت صنایع ما دانشبنیان نخواهد شد.
رئیسی اظهار کرد: دانش حقوقی و اقتصادی و همه دانشها باید در کنار تواناییها قرار بگیرند. با ضمیمه شدن دانایی به توانایی است که کشور پیش میرود و کار دانشبنیان همین است.
رئیسجمهور با اشاره به اعلام تعهد دولت به ساخت یک میلیون مسکن در سال گفت: برخی گفتنند چطور این امر ممکن است؟ ما پاسخ میدهیم کشور در سال حداقل نیاز به ساخت یک میلیون مسکن دارد. اگر در سالهایی این ساخته نشده ما به هر میزان که ساخته نشده، نیاز به ساخت مسکن داریم. مسئله دوم این است که قانون دولت را به ساخت یک میلیون مسکن در هر سال مکلف کرده است. ما هم نیاز کشور و قانون را اعلام کردیم و باید تلاش کرد کهبشود و اگر نشود به معنای آن است که نتوانستیم به نیاز کشور جامه عمل بپوشانیم. باید تلاش کرد سالی یک میلیون شغل ایجاد شود و اگر نکنیم کشور عقب میماند. ما اگر نیاز کشور را اعلام کردیم کار درستی انجام دادیم.
وی ادامه داد: بعضی استانها اعلام کردند کار هست اما کارگر نیست و لذا باید در جهت اشتغال تحصیلکردهها و کسانی که امادگی حضور در کارگاهها را دارند، تلاش کرد. کشور ما ظرفیت بسیاری دارد و جوانان این را به ما یاد دادند که خیلی کارها را میشود انجام داد و به سامان رساند و این را شهدا و مجاهدین و سردار سلیمانی و سرداران شهید و امام(ره) به ما آموختند.
رئیسی اظهار کرد: چند روز پیش رهبر انقلاب فرمودند خستگی و ناامیدی هرگز؛ با امید باید حرکت کرد. ما به قله نزدیک شدیم و این نگاه ماست. عدهای میگویند مگر میشود زیرا قبلیها اینطور گفتند. قبلیها هر چه گفتند امروز وظیفه ماست و نگاه ما این است که ما میتوانیم.
رئیسجمهور در پایان بیان کرد: من به نمایندگان کشورهای مختلف حاضر در این جلسه میگویم بنای ما تقویت سیاست همسایگی و ارتباط با کشورهای اسلامی و ارتباط با کشورهای همسو است و دولت این سیاست را دنبال میکند و دست همه کسانی را که بخواهند با جمهوری اسلامی ایران کار کند به گرمی خواهیم فشرد.