پالودن حج از خرافات به سبک پیامبر(ص) + فیلم

حج تجمیع و اوج عبادت اسلامی و فرصتی است که برای بیشتر انسان‌ها فقط یک بار فراهم می‌شود. فرصتی که باید از ذره ذره و لحظه لحظه آن بهره برد. برای این بهره‌مندی باید قبل از آغاز اعمال حج با ابعاد مختلف این مناسک و اسرار آن به خوبی آشنا شویم؛ هر قدر میزان آشنایی ما با حقیقت حج بیشتر باشد، بهره بیشتری از آن خواهیم برد.

بر همین اساس خبرگزاری ایکنا درس‌گفتار‌هایی را با حضور کارشناسان و پژوهشگران حوزه حج و زیارت تهیه کرده است تا طی دقایقی کوتاه اطلاعاتی فشرده، اما مهم درباره اسرار و ابعاد عمیق حج تمتع به زائران عرضه شود.

در بخش پنجم این درس‌گفتارها، حجت‌الاسلام حمید احمدی، پژوهشگر و نویسنده حوزه حج و زیارت، به تشریح «حج در سنت نبوی» پرداخته است که با هم این مطلب را می‌بینیم و می‌خوانیم.

زائرانی که به سمت خانه خدا هجرت می‌کنند توجه کنند که خداوند پیامبر عظیم‌الشأن را به عنوان الگو، اسوه و نمونه معرفی کرد که از جمله مصادیق آن الگو بودن ایشان در حج‌گزاری است.

پیامبر(ص) حداقل چهار بار مناسک حج را به جا آورده‌اند اما مهم این است که در مرعا و منظر همه حج را انجام دادند. خود ایشان امین‌الحاج و رئیس کاروان و غافله بزرگ حج بوده‌اند. ایشان در حج آخری که انجام دادند بیش از 100 هزار نفر را به سمت حج بسیج کردند و حتی از کسانی که مستطیع نبودند نیز درخواست کردند که در حج شرکت کنند که این حج به حجه‌الوداع(سال 10 هجری) معروف است.

در سال نهم هجری خود پیامبر به حج مشرف نشدند و حضرت علی(ع) را به عنوان امین‌الحاج و نماینده خودشان به حج اعزام کردند که سوره برائت و بیزاری از شرک، کفر و بت‌پرستی را اعلام کند، ولی سال دهم هجری عازم حج شدند.

تمام کسانی که می‌خواهند راهی حج شوند باید تأمل کنند که پیامبر(ص) چگونه به حج مشرف می‌شدند. اولاً پیامبر(ص) همه را فراخوانده و با تأنی، صبر و مراعات تمام افراد از زن و مرد و کودک و نوجوان که در این سفر بودند راهی مکه شدند. از سوی دیگر برای این سفر از قبل تدارک دیده و 100 شتر برای قربانی فراهم کرده بودند که 65 شتر را برای خودشان و 34 شتر را برای حضرت علی(ع) قربانی کردند.

زائران حج دقت کنند که یک گوسفند قربانی می‌کنند، اما برخی از آنها چقدر منت می‌گذارند که ما یک گوسفند را قربانی کردیم، در حالی که پیامبر علاوه بر 100 شتر، برای هر یک از همسرانشان یک گاو قربانی کردند یعنی هفت گاو قربانی و اعلام کردند هیچ یک از افسار و زین و ... شتران که همراه آنها بوده را برندارید، بلکه آنها را صدقه بدهید؛ این نوع نگاه پیامبر(ص) به مناسک حج بود.

مسئله دیگر تقسیم کار بود. پیامبر جوانی را برای رسیدگی به شتران، کسی را برای بستن شتران و حتی فردی را برای نواختن نی کاروان تا شتران تند بروند و همراه کاروان باشند، تعیین کرده بودند.

پیامبر(ص) مناسک حج را بیان می‌کردند و آموزش می‌دادند، چون بسیاری از افراد در حجه الوداع برای اولین بار بود که به حج مشرف می‌شدند. همچنین  به برپایی نماز جماعت در مکان‌های مختلف اهتمام داشتند و وقتی به مکه مکرمه وارد شدند با وجود اینکه فرزند مکه بودند و در آنجا خانه و فامیل داشتند، وقتی از ایشان دعوت کردند که به خانه آنها مختلف بروند، فرمودند که هر جا حجاج چادر به پا کنند من نیز با حجاج خواهم ماند و در منطقه «ابطح» از حجاج جدا نشدند.

حضرت محمد(ص) در این سفر بیش از سه بار به طواف مستحبی نرفتند و در مقابل چادر خود می‌نشستند و به مسائل مردم رسیدگی می‌کردند و به سؤالات شرعی مردم پاسخ می‌دادند. در مکه و منا نیز تمام تلاش خود را برای تعلیم و آموزش مردم به کار بستند و همه جا با مردم و همراه مردم بودند.

اقدام مهم دیگر پیامبر(ص) مبارزه با خرافات بود. متأسفانه گاهی سفر حج با خرافاتی همراه و آلوده می‌شود که این خرافات از اصل معنای حج فاصله دارد و پیامبر(ص) تمام تلاش خود را به کار بست تا حج از خرافات پیراسته شود.

این رفتارهای پیامبر(ص) می‌تواند الگوی خوبی برای حج‌گزاری ما باشد تا حج را برای خدا شروع کنیم، کار را جمعی جلو ببریم، مسائلی که لازم داریم را آموزش ببینیم و رسیدگی به کار مردم و حجاج را بر طواف‌های مستحبی ترجیح بدهیم.

زائران حج می‌توانند دعا و نیایشی که پیامبر(ص) در این ایام دارند را در کتاب‌های مختلف مطالعه کنند. همچنین پالودن حج از خرافات و پیرایه‌ها و برخی رفتارها و فرهنگ‌هایی که زحمت هستند مثل خریدن سوغاتی‌های غیرضروری، بازارگردی‌های غیرضروری، دادن وعده‌های غیر ضروری، تفاخری که متأسفانه با حج‌گزاری همراه می‌شود و ... پیروی از سیره، مرام و سلوک رسول خدا در حج است و ان‌شاء‌الله ما با چنین نگاهی در حج شرکت کنیم.