وهابیت مهمترین مانع محوریت غدیر برای وحدت مسلمانان است

غدیر روز اعلام ولایت و وصایت برحق و شایسته امیرمؤمنان(ع) از سوی خداوند است و ارزش این ابلاغ آنقدر زیاد است که خداوند براساس آیه اکمال در سوره مائده آن را برابر با رسالت پیامبر(ص) معرفی کرده است.

خبرنگار ایکنا با هدف بررسی پیام غدیر و کنکاشی در موضوع وحدت مذاهب با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین مشکوری؛ استاد حوزه و دانشگاه و رئیس مؤسسه کانون خورشید مصاحبه‌ای انجام داده است که می‌خوانیم؛ 

ایکنا ـ پیام غدیر برای امروز ما و انسان معاصر چیست و چقدر ضرورت دارد تا این پیام منتقل شود؟

همانطور که در روایات و تاریخ آمده است در روز غدیر پیامبر(ص) به اذن خداوند، یکی از بهترین بندگان خود را به امامت منصوب کرد و چون خداوند حکیم و نسبت به بندگانش مهربان و رئوف است کسی را بر مسند قدرت قرار داد که همه ویژگی‌های مترقی و شئون متعالی را داشته باشد؛ خداوند چون خودش اینگونه است کسانی را به مسند قدرت قرار می‌دهد که آینه این ویژگی‌ها باشند، بنابراین پیامبر(ص) از طرف خداوند مامور شدند تا بهترین خلائق را رهبر و امیر و مقتدای بشر قرار دهند و بشر هم فرقی میان مسلمان و غیرمسلمانش نیست زیر ا پیامبر(ص) خدا پیامبر همه ابناء بشر است چنان چه قرآن کریم هم نسخه هدایت همه بشر تا روز قیامت است. قرآن کریم فرمود: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۗ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ.

قرآن خود را هدایت برای ناس و همه مردم معرفی کرده است لذا در این دین مبین که برای همه آحاد انسان‌ها برنامه هدایتی دارد امیرمؤمنان، سرپرست و مولی و ولی شد پس باید از این زاویه به غدیر نگاه کنیم؛ علی(ع) در همه ابعاد از جمله علم و تقوا، شجاعت، فداکاری و مهربانی و در تمامی شئون برتر بوده است که خدا این مقام را به ایشان داده و اگر نقضی در وجود مقدس آن حضرت بود قطعا خداوند این جایگاه را برای امام علی(ع) قائل نمی‌شد؛ چون گاهی مطرح می‌شود که امیرمؤمنان(ع) منصوب پیامبر(ص) است و نه خدا، در حالی که پیامبر(ص) فقط ابلاغ‌کننده ولایت و امامت علی(ع) است و دخلی در نصب ندارد. 

برخی اشکال کرده‌اند که پیامبر(ص) داماد و پسرعموی خود را به این جایگاه انتخاب کرده است ولی پیامبر(ص) فرمودند من فقط مامور هستم و دخالتی در این مسئله ندارم و این وحی است؛ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ؛ پیامبر(ص) از روی هوا سخنی نمی‌گوید. بنابراین تنها کسی می‌تواند بر عالم سیطره و استیلا پیدا کند که ممتاز باشد و در غدیر چنین کسی منصوب شد و وارث غدیر وقتی ظهور کرد همه ابناء بشر در برابر او کرنش خواهند کرد زیرا قدرت و علم، رافت و حکمت، تدبیر و شجاعت او را خواهند دید و برتری با فاصله او از دیگران را خواهند دید بنابراین اصلی‌ترین نکته در بشر معاصر، مهدویت در عصر حاضر است که هر دو ولی در هر دو عصر دارای ملکات فاضله و ویژگی‌های برجسته اخلاقی هستند.

ایکنا ـ برخی وقتی بحث غدیر مطرح می‌شود آن را مایه اختلاف می‌دانند ولی امام(ره) و مقام معظم رهبری همواره بر وحدت‌بخش بودن غدیر تاکید کرده‌اند، تحلیل شما چیست؟

مقاله‌ای را شهید مطهری دارند با عنوان «غدیر؛ مایه وحدت امت اسلامی» که البته ایشان غدیر را از منظر کتاب الغدیر علامه امینی تبیین و مطرح کرده است؛ رهبر انقلاب هم در تایید این جمله شهید مطهری بارها تاکید کردند که کتاب الغدیر علامه امینی مایه وحدت امت اسلامی است؛ جهت این امر چیست، جهت این مسئله آن است که اگر ما امامت و ولایت را از منظر آرای اهل سنت بیان کنیم مایه وحدت خواهد بود زیرا ما براساس مؤلفه‌ها و شاخصه‌ها و تاریخ بیان‌شده علمای شیعه استدلال نمی‌کنیم و استدلال ما به اسناد روایی، تاریخی و رجالی و ... خود اهل سنت است و اثبات این مدعا از این منظر یکی از بهترین راه‌ها برای وحدت است؛ ما در این روش بر روی هیچ عاملی که می‌تواند وحدت را مخدوش کند دست نمی‌گذاریم و هر عاملی را که ممن است سبب اختلاف شود کنار گذاشته‌ایم و این اختلاف اهل عامه را متقاعد خواهد کرد که ما قرار نیست چیزی را بر آنان تحمیل کنیم و این پیش فرض از بین خواهد رفت. 

روش بزرگان ما مانند علامه امینی، میرحامد حسین هندی و مرحوم شهید ثالث در احقاق الحق، اثبات مدعای مکتب از منابع خود اهل سنت بوده است و این یکی از بهترین راه‌های تقریب و وحدت است؛ البته طبیعتا تقریب برای کسی است که بپذیرد و قلبش را در برابر حقیقت خاضع  خاشع قرار دهد وگرنه کسی که خودش را به خواب زده است را نمی‌توان بیدار کرد.

ایکنا ـ الان فضای جامعه و کشورهای اسلامی چقدر متاثر از پیام غدیر است؛ ایا ما نسبت به روح غدیر کم‌توجهی نداشته‌ایم؟

با وجود پدیده شوم وهابیت در منطقه به واسطه قدرت مالی و حمایت ابرقدرت‌ها و مبانی عقیدتی باطل و فاسدشان عملا نتوانسته‌ایم وحدت شیعه و سنی را با مبانی مشترک پیاده و اجرا کنیم؛ وهابیت و مجموعه تکفیری‌های سلفی جهادی که افکار غلطی دارند نگذاشتند چنین وحدتی شکل بگیرد؛ کاری که در دوره داعش در جهان اسلام صورت گرفت و اسلام‌هراسی در دنیا ایجاد کرد؛ اختلاف میان مذاهب را عمیق کرد؛ اختلافاتی که در حد کرسی‌های آزاداندیشی بود به فاجعه انسانی تبدیل و جهان اسلام را به سمت خشونت سوق داد لذا با واسطه چنین جریان خبیث و فاسدی رسیدن به وحدت مطلوب کار بسیار دشواری است مگر اینکه این مجموعه و گروه‌هایی مانند طالبان و النصره و داعش ریشه‌کن شوند و افکار آنان از بین برود و اگر چنین چیزی رخ دهد می‌توان امیدوار بود مانند دوره مرحوم آیت‌الله بروجردی که مراودات و مناظراتی با شیخ شلتوت برقرار کرد، بحث را به فضای مطلوب علمی ببریم. بنابراین با وجود این عناصر خبیث وحدت پررنگی ایجاد نخواهد شد.

ایکنا ـ اهم مطالب که پیامبر(ص) در خطبه غدیر به آن توجه فرمودند چیست؟

بهترین نسخه و موثق‌ترین نسخه، نسخه احتجاج طبرسی است؛ براساس این نسخه پیامبر(ص) در ابعاد مختلف ولایت و امامت را ابلاغ فرمودند و از این ابلاغ هم خوشحال و خدا را شاکر بودند لذا در انتهای خطبه خود فرمودند: الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرب برسالتی ...؛ لذا هر آنچه برای معرفی امیرالمؤمنین(ع) چه در کلام و چه در غیرکلام مانند گذاشتن عمامه و بالابردن دست ایشان لازم بود انجام دادند؛ خطبه غدیر فارغ از اینکه مغز و لب آن اعلام جانشینی امیرالمؤمنین(ع) است، مهمترین نکته‌اش این است که پیامبر(ص) توانست رسالتش را به سرانجام مرضی شارع برساند زیرا این مهمترین دغدغه پیامبر(ص) بود و براساس آیه شریفه اکمال اگر ایشان این ابلاغ را نمی‌کردند گویی اصلا رسالت خودشان را انجام نداده‌اند و این برای پیامبر(ص) خیلی سخت بود که ماحصل همه رسالتش باید در روز عید غدیر به همه مردمانی که در این صحنه حاضرند برسد.

رسول خدا اقدام همه جانبه‌ای کردند تا این ابلاغ صورت بگیرد و امامت را تکمیل‌کننده نبوت معرفی کردند. پیامبر(ص) نقش پررنگ ولایت را در نماز، روزه و حج و زکات و ... بیان فرمودند و آن اینکه اگر کسی ولایت را قبول نکند این اعمال و عبادات هم پذیرفته نخواهد شد و مایه تقرب نخواهد بود؛ اگر  ولایت نباشد این اعمال نه در محضر خدا قابل قبول است و نه ارزشگزاری خواهد شد.   

گفت‌وگو از علی فرج زاده