یادداشت وارده
طنین آوای نهج‌البلاغه در سپهر سیاسی ایران اسلامی
در دورانی که دولت‌های غربی و جریان‌های ضد دین در سراسر جهان به دنبال اسلام‌هراسی و قرآن‌هراسی هستند، انتخابات ریاست جمهوری در ایران بدل به فرصتی شد که پیام‌های روشن و استوار آیات قرآن کریم و سخنان عمیق امام علی (ع) در رسانه‌های معاند و غیر همسو به طور دقیق و خاص منتشر و دشمنان ناخواسته پیام‌های اسلام ناب محمدی را مخابره کنند.
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با پایان دور دوم رأی‌گیری و کسب بیشترین آرا توسط مسعود پزشکیان به پایان رسید.
از این دوره به عنوان انتخابات زودهنگام یاد می‌کنند؛ پس از سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و هیئت همراه و به شهادت رسیدن آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در آخرین روز از اردیبهشت ماه سال جاری، هیئت دولت به سرپرستی محمد مخبر در دهم خرداد آغاز فرایند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرد. پس از ثبت نام و احراز صلاحیت کاندیداها و آغاز برنامه‌های تبلیغاتی و مناظرات تلویزیونی، نهایتاً انتخابات در دو دوره طی روزهای هشتم و پانزدهم تیرماه برگزار شد.
هرچند برنامه‌های تبلیغاتی و مناظرات با شش کاندیدا آغاز شد اما نهایتا رقابت‌های انتخاباتی با چهار کاندیدا ادامه پیدا کرد. انتخابات در دور اول به نتیجه نرسید تا رقابت‌های انتخاباتی و برنامه‌های تبلیغاتی یک هفته بیشتر ادامه داشته باشد. در نهایت پس از گذشت 47 روز از شهادت آیت‌الله رئیسی، در دومین دور رأی‌گیری نهمین رئیس‌جمهور ایران اسلامی از سوی مردم انتخاب شد.
حضور و مشارکت مردم در این دوره از انتخابات چشمگیر و قابل تأمل بود؛ به‌گونه‌ای که شبکه‌های فارسی‌زبان معاند نیز از بازتاب گسترده‌ی آن طفره رفته و فقط به نتیجه انتخابات بسنده کردند.
در کنار حضور پرشور مردم پای صندوق‌های رأی و رقابتی سالم و نفسگیر، آنچه در این دوره از انتخابات مورد توجه قرار گرفت، نوع مناظرات و گفتمان حاکم بر آن بود. به گفته بسیاری از کارشناسان، اخلاق‌مداری و انضباط در این دوره نسبت به دوره‌های پیشین وضعیت بهتری داشت اما نکته قابل تأمل در این مناظرات، استفاده مکرر یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری از بیانات امام علی (ع) و خطبه‌ها و نامه‌های مندرج در کتاب شریف نهج‌البلاغه بود.
مسعود پزشکیان به گفته خود در دوران جوانی با قرآن و نهج‌البلاغه آشنا شد و تلاش کرد با پیام‌های عمیق آنها خو بگیرد. این انس و الفت به‌گونه‌ای بود که امروز و در شرایطی که پزشکیان بیش از شصت سال از عمر خود را پشت سر گذاشته، در کوران رقابت‌های انتخاباتی و در میانه مناظرات و بحث‌های عمیق کارشناسی، گریزی به نهج‌البلاغه می‌زند و فی‌البداهه به حکمت‌ها و نامه‌ها و خطبه‌های امیرالمومنین (ع) اشاراتی می‌کند که دانستن آنها لازمه کار یک سیاستمدار تراز نظام اسلامی است.
از آنجا که نهج‌البلاغه و اساسا روایات و احادیث علوی سرشار از پیام‌ها و مفاهیم اساسی و بنیادین حکمرانی و سیاست‌ورزی است، عجیب نیست اگر سیاستمداری در نظام اسلامی سخنان و بیاناتش آذین‌بسته و عجین‌شده با آیات قرآن و بیانات امام علی (ع) باشد؛ چه اینکه نامه امام علی (ع) به مالک اشتر منشور حکمرانی اسلامی است و به جز آن، در لابلای خطبه‌ها و نامه‌ها و حکمت‌های مندرج در نهج‌البلاغه آثاری از توصیه‌های سیاسی و حکومتی آن حضرت دیده می‌شود.
با این گفتار، عجیب آن است که در سخنان سیاستمداران، سخنوران و اندیشمندان عرصه سیاست نظام جمهوری اسلامی کمتر از قول امام علی (ع) کلامی گفته و شنیده می‌شود. نهج‌البلاغه و بیانات امیرالمؤمنین نه صرفا «جملات عربی» است و نه صرفا جهت استفاده ائمه جماعات و ائمه جمعه. اینکه یک سیاستمدار نظام اسلامی هم در رفتار و هم در گفتار خود مبلغ مبانی سیاسی اسلامی باشد نه یک خواسته و تمنا که یک باور و الزام است که نشان از هویت و اصالت سیاسی سیاستمدار تراز جمهوری اسلامی دارد، آن وقت اگر مسلط و صادقانه بیان شود، هم بر دل می‌نشیند و هم باورپذیرتر است، نه فقط برای قشر خاص که برای همگان دلنشین و جذاب می‌شود تاجایی که نظر رسانه‌های معاند را نیز جلب می‌کند. نمونه آن، شبکه «ایران اینترنشنال» است که اینگونه گزارش و آمار می‌دهد: «بررسی دو مناظره انتخاباتی بین مسعود پزشکیان و سعید جلیلی نشان می‌دهد پزشکیان در مناظره اول به طور میانگین در هر 5/6 دقیقه و در مناظره دوم در هر 3/13 دقیقه یک حدیث از نهج البلاغه یا آیه قرآن خواند».
این رسانه در ادامه، بخش‌هایی از نامه «امام اول شیعیان» به مالک اشتر را ارائه می‌کند و آیاتی از سوره شعرا را ارجاع می‌دهد که مربوط می‌شود به محل فرود شیطان در میان دروغگویان؛ سپس به خطبه 216 نهج‌البلاغه اشاره می‌کند که در مورد حقوقی است که باید در میان والیان و رعایا حاکم شود. آنگاه یکی پس از دیگری آیاتی از سوره‌های احزاب، عنکبوت، بقره و اسرا و از نهج‌البلاغه به نامه 53، خطبه 105، حکمت 161 و خطبه 16 و برخی دیگر از روایات و احادیث که مورد اشاره رئیس‌جمهور آینده جمهوری اسلامی قرار گرفته را بازگو می کند و بخش‌هایی از آنها را بازتاب و معرفی می‌کند.
انتهای پیام در دورانی که دولت‌های غربی، جریان‌ها و فرقه‌ها ضد دین در سراسر جهان به دنبال اسلام‌هراسی، قرآن‌هراسی و شیعه‌هراسی هستند، چقدر باید طول می‌کشید و چه باید می‌شد که پیام‌های روشن و استوار آیات قرآن کریم و سخنان عمیق امام علی (ع) در رسانه‌های غیر همسو و معاند اینگونه دقیق و خاص منتشر و مخابره شود؟ زمانی که چشم و گوش جهانی به مناظرات انتخاباتی جمهوری اسلامی است، چه فرصتی بهتر از این می‌تواند مبانی و اصول حاکمیتی این نظام را به جهانیان معرفی کند. نه اینکه بنشینیم و به جای رقابت‌های انتخاباتی آیه و حدیث بخوانیم و تفسیر بگوییم، اما آنچه در این دوره از مناظرات انتخاباتی اتفاق افتاد نشان داد که در کنار رقابت می‌توان روایت‌گر اصول اصیل حکمرانی اسلامی بر مبنای آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) به ویژه نهج‌البلاغه بود.
نامه‌ها و خطبه‌ها و حکمت‌های بسیاری از امام علی (ع) در نهج‌البلاغه و سایر کتب روایی ثبت شده که به امورات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی پرداخته و تکلیف حاکمان و مسئولان بخش‌های مختلف را در مواجهه با مردم روشن ساخته و قطعا برنامه‌ای جامع برای حکومت‌داری و حکمرانی است که باید دیده و گفته شود و مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و نهایتا اجرایی و عملیاتی شود تا حکمرانی اسلامی ابتدا در داخل به قله‌های اوج خود برسد و سپس منشور حکومتی چنین نظامی می‌تواند مرزها را به خودی خود در نوردد.
مسعود پزشکیان کاندیدای دیروز ریاست جمهوری توانست با کلام امیرالمومنین دل‌ها را مجذوب و ذهن‌ها را متوجه خود کند، حال انتظار می‌رود امروز که نهمین منتخب ملت ایران لقب گرفته، گفتار علوی خود را به رفتار علوی تبدیل کند تا اعتماد جلب شده ضایع نشود، همانطور که امام علی (ع) به عنوان الگوی حکمرانی اسلامی در بیعت با مردم، عمل به گفته‌هایشان را برعهده گرفتند و خود را ضامنی برای اجرای آنها قرار دادند: «ذِمَّتِي بِمَا أَقُولُ رَهِينَةٌ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ، إِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمَّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْمَثُلَاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوَى عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهَاتِ؛ آنچه مى گويم بر عهده من است و من خود ضامن آن هستم. آن كس كه حوادث عبرت‌آموز روزگار را به چشم ببيند و از آن پند پذيرد، پرهيزگاريش او را از آلوده شدن به كارهاى شبهه‌ناک باز مى‌دارد».
محمود قره‌داغی
مطالب مرتبط
