تبلور تسلط حسین کریمان بر تاریخ‌پژوهشی در «تاریخ ری باستان»

به گزارش ایکنا، آیین بزرگداشت حسین کریمان، مورخ و لغت‌شناس برجسته ایران با حضور استادان و پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه تاریخ‌پژوهی و تهران‌شناسی همراه با رونمایی از کتاب زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی این استاد فقید، سه‌شنبه ششم شهریورماه در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در ابتدای این برنامه محمود شالویی رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ایراد سخن پرداخت و گفت: مجلس امروز برای پاسداشت یکی از چهره‌های برجسته و مفاخر ایران زمین، مرحوم دکتر کریمان منعقد شده است که در طول حیات علمی خویش، هم به تحصیل در علوم دینی اهتمام داشت و هم دانش‌های جدید را در دانشگاه آموخت و از این دو درکنار هم بهره‌های فراوان برد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به توجه ویژه عالمان و دانشمندان ایرانی به زبان و ادب فارسی اظهار کرد: در گذشته علی‌رغم همه بی مهری‌هایی که در حق زبان و ادب فارسی رفته است، بزرگان ما با عنایت ویژه‌ای که به زبان عربی داشتند، هرگز از جایگاه و اهمیت زبان فارسی غافل نبودند. از جمله این بزرگان «اخوینی بخاری» است که قدیمی‌ترین کتاب پزشکی را به زبان پارسی پیش از «شاهنامه» فردوسی به رشته تحریر درآورده است.

او اضافه کرد: امروز هم برای پاسداشت زبان فارسی با چهره ای چون دکتر حسین کریمان مواجه هستیم که در کنار وقوف به زبان و ادبیات عرب و علوم دینی، تسلط زاید الوصفی بر زبان فارسی داشته است.

شالویی تأکید کرد: مرحوم دکتر کریمان به علم جغرافیا اهتمام وافر داشت، چرا که برای جغرافیای انسانی ارزش و ارج فراوان قائل بود و به تاریخ‌پژوهی می‌پرداخت، چرا که «تاریخ» را پشتوانه‌ای مهم برای ذهن و زندگی آدمی می‌دانست.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پایان گفت: آثار و مکتوبات مرحوم کریمان از لحاظ محتوا و شیوه نگارش در اوج است و همواره مورد نظر استادان و پژوهشگران ایران قرار دارد.

نگرانی از توسعه بی‌رویه شهر تهران

در ادامه این آیین نصرالله حدادی، تهران‌شناس و تاریخ‌پژوه در سخنانی گفت: افتخار آشنایی و تلمذ نزد استاد کریمان برای بنده به وسیله مرحوم استاد علی‌اصغر فقیهی فراهم شد و این ارتباط تا پایان عمر استاد کریمان ادامه داشت و همواره در مباحث تهران‌شناسی و تاریخ‌پژوهی از محضر پرفیض ایشان بهره‌مند می‌شدم.

او در ادامه اظهار کرد: ما تهران‌شناسان همواره به توسعه بی‌رویه پایتخت انتقاد داریم. در گذشته مرحوم استاد عبدالله انوار نیز با صراحت تمام مخالفت خود را با این توسعه افسار گسیخته به گوش عالمان و مسئولان کشور رسانده بودند. مرحوم کریمان نیز از آن دست بزرگانی بود که پیشتر، از دهه 60 شمسی نسبت به توسعه بی‌رویه این شهر، ابراز نگرانی کرده بود.

حدادی در پایان با اشاره به جایگاه و اهمیت آثار و تحقیقات حسین کریمان گفت: نوع تحقیقات و پژوهش‌های استاد کریمان خاصه کتاب «تاریخ ری باستان» کم‌نظیر است و به روشنی تسلط شگرف وی بر تحقیق و پژوهش را به رخ مخاطبان می‌کشد.

اهمیت کتاب «تاریخ ری باستان»

داریوش شهبازی، تاریخ‌پژوه دیگر سخنران حاضر در این نشست بود. او گفت: اگرچه امروز، استاد کریمان در میان ما نیست، اما آثار علمی به جامانده از ایشان، همواره نام و یاد استاد را زنده نگه داشته است. مرحوم کریمان، دانش گسترده‌ای داشت و دانشمند و ادیبی گرانمایه بود. با این وصف شاه بیت آثار آن مرحوم کتاب «تاریخ ری باستان» است.

او درباره کتاب «تاریخ ری باستان» اظهار کرد: کتاب «تاریخ ری باستان» در نوع خود کم‌نظیر است و شاید کتاب «امیرکبیر» فریدون آدمیت به آن پهلو می‌زند. از جمله ویژگی‌های این اثر، منابع غنی و ارزشمندی است که استاد در کتاب به آنها استناد می‌نماید که بخش عمده‌ای از آنها منحصر به فرد است.

شهبازی تأکید کرد: استاد کریمان در کتاب «تاریخ ری باستان» از حدود 507 منبع بهره برده است، از این رو هرجا که احساس می‌کرد بحثی قابل استفاده است، به آن چنگ زده است.

او در پایان گفت: کریمان نمونه یک پژوهشگر بی‌نظیر است که روش‌های تحقیقاتی او می‌تواند به عنوان معیار و الگو برای پژوهشگران ما، حائز اهمیت باشد.

شخصیتِ والای اخلاقی استاد کریمان

در ادامه احمد خاتمی، رئیس سابق دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی طی سخنان کوتاهی درباره پیشینه تدریس استاد کریمان در این دانشگاه نکاتی را برای حاضران بیان کرد وگفت: استاد کریمان هم شخصیت علمی و فرهنگی برجسته‌ای داشت و هم  از محاسن اخلاقی و انسانی والایی برخوردار بود. دقت علمی و پژوهشی ایشان تحسین برانگیز بود و از لحاظ انسانی نیز والا و وارسته بود؛ تاجایی که کتابخانه ارزشمندِ شخصی خود را به دانشگاه اهدا کرد.

او تأکید کرد: یقینا بزرگداشت استاد حسین کریمان به مثابه تجلیل و تکریم از میراث عظیمِ فرهنگی ایران عزیز است.

شخصیتی جامع الاطراف

آخرین سخنران این آیین سید احمد محیط طباطبایی، تهران‌شناس و تاریخ‌پژوه بود. او گفت: حسین کریمان شخصیتی جامع الاطراف و از نسل‌های برجسته نهضت مشروطیت بود. او به مانند عالمان و بزرگانِ ایرانِ قدیم، صاحب نظر و پرکار در تحقیق و نگارش بود و امروز نیز آثار وی محل رجوع دانشمندان و محققان ایرانی است.

او تصریح کرد: کریمان از استادان برجسته دانشگاه ملی بود و در کنار تدریس، پژوهش‌های او خاصه در تهران‌پژوهی به عنوان تحقیقات معیار محل توجه است. از این رو با توجه به گستره تألیفات ایشان، شاگردان غیرمستقیم آن مرحوم نیز فراوانند.

در پایان این آیین شکوه کریمان، فرزند استاد حسین کریمان، طی سخنانی از مدیریت و دست‌اندرکاران انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در برگزاری این آیین علمی و فرهنگی تشکر و قدردانی کرد.

اجرای برنامه نی نوازی با هنرمندی زمان خیری، شعرخوانی ناصر فیض و اهدای لوح سپاس و نشان زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به خانواده استاد کریمان، دیگر بخش‌های این نشست بود.