یادی از شیخ عبدالحکیم عبداللطیف + فیلم

به گزارش ایکنا به نقل از الجمهوریه، روز گذشته نهم سپتامبر (19 شهریور)، هشتمین سالگرد وفات عبدالحکیم عبداللطیف عبدالله سلیمان، شیخ پیشین قاریان مصری بود. شیخ در سال 1936 میلادی در قاهره در منطقه دمرداش به دنیا آمد؛ وی در سن چهارسالگی به مکتب محمدی رفت و در آنجا در نزد شیخ امام عبده حلاوه و برادرش عبدالله عبده حلاوه تلاوت قرآن کریم را آموخت و سرانجام در 12 سالگی موفق به حفظ کل قرآن شد.

 تحصیل و استادان

شیخ عبدالحکیم نخست به مدرسه ابتدایی الازهر پیوست و پس از آغاز تحصیل به اصرار پدر خود در سال 1950 به مرکز قرائات قرآن الازهر رفت و تحصیل در این مرکز را آغاز کرد؛ وی پس از طی دروس مقدماتی، شرح شاطبیه و الدره را به همراه تفسیر، نحو، صرف و فقه در نزد استادانی چون شیخ محمد عید عابدین و شیخ احمد مصطفی ابوحسن و شیخ احمد علی آموخت و سپس مرحله پیشرفته را در نزد استادانی چون شیخ عامر السید عثمان، شیخ قاریان مصری و شیخ حسن المرّی آموخت.

شیخ عبدالحکیم عبداللطیف سپس به مرحله تلاوت با سند متصل به پیامبر(ص) وارد شد و در نزد استادان این فن، تلاوت با سند متصل بر مبنای شاطبیه و الدرة را آموخت و از آن استادان اجازه تلاوت با سند متصل را دریافت کرد.

بعد از فارغ‌التحصیلی شیخ از مرکز قرائات، به عنوان معلم مشغول به کار شد؛ نخست در مدرسه ابتدایی خود در اسکندریه، سپس در قاهره و همچنین مدرسه راهنمایی الازهر در فیوم به تدریس پرداخت و سپس به مرکز آموزش قرائات در قاهره منتقل شد؛ وی همچنین به عنوان بازرس در مؤسسات الازهر مشغول به کار شد و در سال 1997 میلادی از کار بازنشسته شد. قاریان بسیاری در مصر و دیگر کشورهای جهان در نزد شیخ عبدالحکیم عبدالطیف قرآن و علوم آن را آموختند.

 سابقه فعالیت و آثار تألیف شده

وی در مدت زندگی خود به عنوان شیخ محافل قرآنی بزرگ مصر از جمله محافل قرآنی مسجد سیده نفیسه، مسجد سیده سکینه و محفل قرآنی جامع الازهر منصوب شد و در این مدت بر تلاوت قرآن از سوی قاریان بزرگ مصری در این محافل نظارت کرد. دقت علمی بسیار، روی گشاده، اخلاق نیکو و همچنین صوت دل‌نشین از جمله مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که شیخ عبدالحکیم عبداللطیف به آنها آراسته بود و شهرت آن تاکنون نیز باقی مانده است؛ شیخ را می‌توان از آخرین نسل قاریان و شیوخی دانست که قرآن و علوم مختلف آن به ویژه علم قرائات و روایت‌های مختلف را به شکل سنتی در مکتب‌خانه‌های قرآنی فراگرفتند و با تلاش بسیار این علم را به نسل‌های دیگر قاریان در مصر و دیگر کشورهای اسلامی انتقال دادند.

شیخ عبدالحکیم عبداللطیف در طول زندگی خود آثار متعددی را چون تکمیل کتاب الکوکب الدری تألیف شیخ قمحاوی و شرح منظومه قرائت کسایی از شیخ ضباع تألیف کرد. کتاب اخیر شیخ «حدیقه الرائی» نامیده شده است. این کتاب‌ها تاکنون به عنوان مرجعی در علم قرائات محسوب می‌شود.

 میراث تلاوت و درگذشت

شیخ عبدالحکیم عبداللطیف با صدای دل‌نشین خود چندین بار قرآن را به روایت‌های مختلف تلاوت و ضبط کرده که از جمله آنها می‌توان به دو ختم به روایت حفص اشاره کرد؛ وی همچنین برنامه‌های مختلفی را در رادیو قرآن مصر اجرا کرده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به «قرآن را تلاوت کنید» درباره علم تجوید اشاره کرد.

شیخ به عنوان قاری قرآن، امام جماعت، استاد قرائات مختلف و همچنین داوری در مسابقات بین‌المللی قرآن به کشورهای مختلفی از جمله عربستان و کویت، آمریکا و شماری از کشورهای شرق آسیا سفر کرد.

شیخ در عصر روز جمعه هفتم ذی‌الحجه سال 1437 هجری قمری (9 سپتامبر 2016 میلادی) در سن 80 سالگی درگذشت؛ وی بیشتر عمر خود را در خدمت به قرآن کریم صرف کرد و آثار او هنوز هم مرجعی برای پژوهشگران و مشتاقان علوم قرآنی است.

در ادامه می‌توانید تلاوت شیخ عبدالحکیم عبداللطیف از آیات سوره مبارکه بقره با قرائت ابوجعفر را مشاهده کنید. 

قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ ﴿۲۶۳﴾گفتارى پسنديده (در برابر نيازمندان‏) و گذشت (از اصرار و تندىِ آنان‏) بهتر از صدقه‏ اى است كه آزارى به دنبال آن باشد، و خداوند بى ‏نياز بردبار است‏. (۲۶۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴿۲۶۴﴾اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد، صدقه ‏هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد، مانند كسى كه مالش را براى خودنمايى به مردم‏، انفاق مى ‏كند و به خدا و روز بازپسين ايمان ندارد. پس مَثَل او همچون مَثَل سنگ خارايى است كه بر روى آن‏، خاكى (نشسته‏) است‏، و رگبارى به آن رسيده و آن (سنگ‏) را سخت و صاف بر جاى نهاده است‏. آنان (=رياكاران‏) نيز از آنچه به دست آورده‏ اند، بهره‏ اى نمى ‏برند؛ و خداوند، گروه كافران را هدايت نمى ‏كند. (۲۶۴) وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۲۶۵﴾و مَثَل (صدقات‏) كسانى كه اموال خويش را براى طلب خشنودى خدا و استوارى روحشان انفاق مى كنند، همچون مَثَل باغى است كه بر فراز پشته‏ اى قرار دارد (كه اگر) رگبارى بر آن برسد، دو چندان محصول برآورد، و اگر رگبارى هم بر آن نرسد، بارانِ ريزى (براى آن بس است‏)، و خداوند به آنچه انجام مى‏ دهيد بيناست‏. (۲۶۵) أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿۲۶۶﴾آيا كسى از شما دوست دارد كه باغى از درختان خرما و انگور داشته باشد كه از زير آنها نهرها روان است‏، و براى او در آن (باغ‏) از هر گونه ميوه‏ اى (فراهم‏) باشد، و در حالى كه او را پيرى رسيده و فرزندانى خردسال دارد، (ناگهان‏) گردبادى آتشين بر آن (باغ‏) زند و (باغ يكسر) بسوزد؟ اين گونه‏، خداوند آيات (خود) را براى شما روشن مى‏ گرداند، باشد كه شما بينديشيد. (۲۶۶) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿۲۶۷﴾اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد، از چيزهاى پاكيزه‏ اى كه به دست آورده‏ ايد، و از آنچه براى شما از زمين برآورده‏ ايم‏، انفاق كنيد، و در پى ناپاك آن نرويد كه (از آن‏) انفاق نماييد، در حالى كه آن را (اگر به خودتان مى‏ دادند) جز با چشم‏پوشى (و بى‏ ميلى‏) نسبت به آن‏، نمى‏ گرفتيد، و بدانيد كه خداوند، بى ‏نيازِ ستوده (صفات‏) است‏. (۲۶۷) الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۶۸﴾شيطان شما را از تهيدستى بيم مى‏ دهد و شما را به زشتى وامى دارد؛ و(لى‏) خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش مى‏ دهد، و خداوند گشايشگر داناست‏. (۲۶۸) يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۲۶۹﴾(خدا) به هر كس كه بخواهد حكمت مى ‏بخشد، و به هر كس حكمت داده شود، به يقين‏، خيرى فراوان داده شده است‏؛ و جز خردمندان‏، كسى پند نمى‏ گيرد. (۲۶۹) وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ ﴿۲۷۰﴾و هر نفقه‏ اى را كه انفاق‏، يا هر نذرى را كه عهد كرده‏ ايد، قطعاً خداوند آن را مى‏ داند، و براى ستمكاران هيچ ياورى نيست‏. (۲۷۰) إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿۲۷۱﴾اگر صدقه ‏ها را آشكار كنيد، اين‏، كار خوبى است‏، و اگر آن را پنهان داريد و به مستمندان بدهيد، اين براى شما بهتر است‏ و بخشى از گناهانتان را مى‏ زدايد، و خداوند به آنچه انجام مى‏ دهيد آگاه است‏. (۲۷۱)