تابآوری یکی از مهمترین مهارتهایی است که کودکان و نوجوانان باید آن را آموزش ببیند تا در زندگی روزمره از این مهارت استفاده کنند. «عزت نفس» نیز یکی از سرفصلهای مهم و تأثیرگذار در تابآوری است که ابتدا باید آن را بشناسیم و سپس با عواملی که سبب کاهش و افزایش عزت نفس میشود آشنا شویم تا بتوانیم مهارت تابآوری را در خود تقویت کنیم.
خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت رسانهای خویش، در ادامه انتشار درسگفتارهای «مهارت تابآوری» به موضوع «عزت نفس در نوجوانی» با تدریس لیلا افضلی، روانشناس حوزه کودک و نوجوان، پرداخته است. در هفتمین بخش از این سلسله درسگفتارها موضوع «راهکارهای ارتقای عزت نفس» را میخوانیم و مشاهده میکنیم.
در درس گفتارهای قبلی درباره ویژگی مهمی در نوجوانی به نام عزت نفس صحبت کردیم. عزت نفس یعنی من به عنوان یک نوجوان چقدر دوست داشتنی و مهم هستم. بیان کردیم برای اینکه بدانیم عزت نفسمان چقدر است و میزان آن را بررسی کنیم چه نشانههایی را باید در خودمان ارزیابی کنیم. عواملی که میتواند نشانه عزت نفس پایین باشد مثل خودگوییهای منفی، مشکلات ارتباطی با همسالان، ترس از شکست و موقعیتهای جدید و مواجهه با چالشهای جدید را شرح دادیم و در این درس گفتار میخواهیم درباره راهکارهای ارتقای عزت نفس صحبت کنیم.
نکته مهم این است که اگر در ارزیابیهای خود متوجه شدیم که عزت نفس پایینی داریم حتماً از افراد بزرگسال کمک بگیریم. این فرد بزرگسال بعضی اوقات میتواند پدر یا مادر باشد که دانش خیلی خوبی در زمینه عزت نفس دارد و احساس صمیمیت خوبی با آنها داریم؛ همچنین میتواند یکی از اقوام خیلی نزدیک ما باشد و در خیلی از موارد هم میتواند یک روانشناس خوب در زمینه عزت نفس به ما کمک کند تا مهارت عزت نفس را در خود ارتقا دهیم.
گاهی اوقات نمیتوانیم با روانشناسان ارتباط بگیریم یا در شرایط و موقعیتی هستیم که امکان ارتباط و مراجعه به روانشناس برای ما وجود ندارد یا بزرگسال کاربلدی را هم در کنار خود نداریم که بتوانیم از او کمک بگیریم؛ در چنین موقعیتهایی چند پیشنهاد میتوان داد تا خودتان بتوانید به خودتان کمک کنید و عزت نفس خود را ارتقا دهید. چند نکته در این درس گفتار ارائه میشود و باقی موارد را میتوانید در کتابهای مرتبط مطالعه کنید.
یکی از مواردی که کمک میکند تا عزت نفس ارتقا یابد، بررسی و ترسیم نمودار پیشرفت است یعنی نمودار پیشرفت یک سال در جنبههای مختلف را برای خود ترسیم کنید؛ مثلاً چه کلاسهایی میرفتید؟ چه ویژگیهایی داشتید و روند رشد این ویژگیها در طول یک سال به چه شکل است؟ آیا روند آن صعودی بوده است یا نزولی؟
وقتی در جنبههای مختلف برای خودمان نمودار رشد و پیشرفت میکشیم حتماً مشاهده خواهیم کرد که نمودار در یکسری از موارد صعودی بوده است. این بررسی به ما کمک میکند تا در مواردی که نمودار صعودی نبوده و نزولی بوده است عوامل مؤثر بر نزولی بودن نمودار را بررسی کنیم و حتماً از نقاط قوت و نمودار پیشرفتمان برای ارتقای مواردی که در آن پیشرفت نداشتیم کمک بگیریم.
در درس گفتار بعدی درباره یک راهکار دیگر به نام بررسی نقاط قوت و ضعف با هم صحبت کنیم.