۵۲ پروژه ساخت مراکز درمانی؛ در دستور کار سازمان اوقاف

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی سازمان اوقاف و امور خیریه، حجت‌الاسلام احمد شرفخانی، رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه در نشست تخصصی بررسی ظرفیت‌ها و چالش‌های مراکز درمانی موقوفه و خیریه در نظام سلامت کشور که با حضور جمال جعفریان، متولی بیمارستان الغدیر تهران، بهزاد کلانتری، رئیس بیمارستان بازرگانان و هادی خلجی، مدیرعامل بیمارستان سوم شعبان برگزار شد، با بیان اینکه هدف از برگزاری این نشست تخصصی، ارتقای مدیریت مراکز درمانی و دریافت نظرات افرادی است که تجربه مدیریتی خوبی در بخش‌های مدیریت مراکز درمانی موقوفه و خیریه دارند، گفت: در کشوری زندگی می‌کنیم که سر سفره وقف نشسته‌ایم، وقفی که تحبیس‌الاصل و یا تحبیس‌العین و تسبیل‌المنفعه است، یعنی به تعبیری اصل این امر خیرخواهانه باید بماند و مردم از منافع آن بهره ببرند و بر اساس نیت واقف خیراندیش که با توجه به نیاز جامعه اموال شخصی خود را وقف کرده این اموال نه اموال شخصی است، نه دولتی و نه بیت‌المال، بلکه جزء اموال شأنی است یعنی از اینجا به بعد شأنی بر آن حاکم است و آن هم شأن امانتداری است که از طریق متولی صورت می‌پذیرد. فقها می‌گویند شخصی که اموال خود را وقف می‌کند، درواقع به خداوند متعال واگذار می‌کند، اما مدیریت شأنی آن به متولی واگذار می‌شود.

وی اظهار کرد: خداوند متعال در اموال که وقف می‌شود، برکت بی‌نظیری در نظر می‌گیرد که تا روز قیامت این شخص از اموال خود بهره می‌برد. درواقع تنها روش مالی است که انسان می‌تواند بعد از مرگ با اموال خود ارتباط بگیرد و مدیریت اموال خود را خودش عهده‌دار شود.

شرفخانی عنوان کرد: در کشور بیش از ۲۳۰ هزار موقوفه داریم. از این موقوفات حدود ۸۰۷ نیت واقف داریم و تنوع نیات واقفان جالب است. وقف، کارکرد‌های مختلف مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، رفاهی، اقتصادی و سیاسی دارد و یکی از مهمترین کارکرد‌ها در حوزه علم، بهداشت و درمان است که در جهان به عنوان الگو می‌توانیم معرفی کنیم.

وی افزود: بر اساس این کارکرد‌ها در کشور ما ۱۱۲۷ مرکز درمانی داریم که بر اساس ساختار وقف و خیریه اداره می‌شود. اما چرا ساختار خیریه مراکز درمانی را در کنار وقف آورده‌اند؟ زیرا بر اساس بند ۷ ماده یک قانون اوقاف، در حکم وقف است. لازم به ذکر است که از این تعداد مراکز درمانی، ۱۳۳ مرکز درمانی بیمارستان است. بیمارستانی داریم که نزدیک به ۵۰۰ تختخواب است و بیمارستانی وجود دارد که ۳۰ تختخوابه است. اما نکته مهم اینکه در برخی شهر‌ها اولین بیمارستانی که ساخته شده بیمارستان موقوفه بوده است و برخی از بیمارستان‌ها اینقدر در عرصه سلامت و بهداشت و درمان مؤثر بوده که امروز در جهان حرف برای گفتن دارند و این نشان از برکت وقف است.

رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه گفت: حدود ۴۰۲ درمانگاه داریم که بعضاً در آن مناطق، قطب درمانی مهم محسوب می‌شوند. مراکز بهداشت و خانه‌های بهداشت و اورژانس‌ها و ... هم ۵۹۲ مرکز را شامل می‌شوند. این مراکز به سه نحو مدیریت می‌شوند، بخشی که عرصه و اعیان موقوفه است در اختیار وزارت بهداشت قرار دارد و وزارت بهداشت بر اساس قوانین و مقررات و تعرفه دولتی این مجموعه‌ها را اداره می‌کند. بخشی از مراکز درمانی را متولیان مانند ساختار‌های خیریه که تولیت دارند به صورت فردی و جمعی اداره می‌کنند، سومین ساختار، مجموعه سازمان اوقاف است که در مجموعه‌های درمانی، هیئت‌ امنا گذاشته یا مدیر نصب کرده یا مشارکتی با گروه‌های مردمی اداره می‌کند.

وی بیان کرد: ما در کشورمان به غیر از مراکز درمانی، موقوفاتی داریم که واقف، مالی را وقف کرده درآمدش برای بهداشت و درمان نیازمندان هزینه شود که جدا از مراکز درمانی است و در کشور تعداد قابل توجهی از این موقوفات داریم.

شرفخانی عنوان کرد: در کشور بر اساس اطلاعات رسمی وزارت بهداشت، ۱۵۶ هزار تخت بیمارستانی داریم که از این تعداد، حدود ۲۴ هزار و ۶۵۶ تخت بیمارستانی موقوفه و خیریه است؛ یعنی نزدیک به ۱۷ درصد تخت‌های بیمارستانی موقوفه و خیریه محسوب می‌شوند و نزدیک به ۳۰ درصد مراکز درمانی کشور موقوفه و خیریه هستند. همچنین، درآمد برخی موقوفات برای درمان نیازمندان اختصاص دارد. در چندسال اخیر ۳۲۰ میلیارد تومان از درآمد موقوفات برای دارو و درمان نیازمندان هزینه شده است و در بحث خرید تجهیزات پزشکی از درآمد موقوفات مرتبط، ۱۱۰ میلیارد تومان هزینه شده که عدد قابل توجهی است.

وی در رابطه با ساختار مدیریتی مراکز درمانی گفت: در دوره‌های گذشته در سازمان اوقاف توجه جدی به نحوه مدیریت مراکز درمانی صورت نمی‌گرفته است علتش این بود که، چون این مراکز انتفاعی است واگذار شده و به نحوی اداره می‌شود در حالی که اشراف دارید مدیریت مراکز درمانی، مدیریت ویژه و درواقع میان‌رشته‌ای است. در چند سال اخیر که مسئولیت مرکز خیریه بر عهده اینجانب قرار گرفت، یکی از سرفصل‌های کاری این شد که به نحوه مدیریت مراکز درمانی ورود پیدا کنیم که متوجه شدیم اتفاقاتی رخ داده که بخشی از آن برمی‌گردد به اینکه ساختار حاکمیتی بهداشت، درمان و سلامت، ظلم جدی به مدیریت مراکز درمانی موقوفه روا داشته است. علتش این است که فکر کرده‌اند که این مراکز خیریه و موقوفه هستند، بنابراین درآمد دارد در حالی که واقف عرصه و اعیان را وقف کرده، اما بعد از این منابع مالی ندارد که مرکز را اداره کند، بعد از اینکه ۴۰ یا ۵۰ سال از عمر مرکز گذشت چگونه این مرکز باید اداره شود؟ و این موضوع باعث شده شاهد باشیم که تعرفه خیریه در سال ۹۷، ۵۴ درصد بخش خصوصی بوده است، تعرفه این مراکز با بخش خصوصی اصولاً بر مبنای درآمد و هزینه باید یکی باشد و تنها تفاوتش این است که منافعش در مراکز خیریه به مردم و مرکز درمانی می‌رسد، اما بخش خصوصی به سهام‌داران می‌رسد.

رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه اظهار کرد: امروز مواجه هستیم با مراکز درمانی که سال‌ها قطب درمانی بوده‌اند و اکنون مخروبه شده و در اختیار اوقاف گذاشته شده است در حالی که اگر مدیریت مطلوب صورت می‌گرفت، این اتفاق نمی‌افتاد. امروز ۵۲ پروژه ساخت مراکز درمانی را در مجموعه اوقاف در دستور کار داریم و حدود ۶۰ مرکز درمانی هستند که برخی باید تخریب و از نو ساخته شوند.

وی تصریح کرد: امروز اگر می‌خواهیم درباره آسیب‌شناسی مدیریت مراکز درمانی صحبت کنیم، می‌خواهیم گفتمانی داشته باشیم و صدای مدیران مراکز درمانی را به گوش تصمیم‌گیران برسانیم تا متوجه شوند ساختار مدیریت یک مرکز درمانی موقوفه و خیریه متفاوت است و یک تصمیم را نمی‌شود برای هر مرکز درمانی خیریه در نظر گرفت، زیرا هرکدام شخصیت حقوقی مستقل دارند.