به علم خویش عمل کنید

به گزارش ایکنا، محسن اسماعیلی، حقوق‌دان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در یادداشتی تحت موضوع درسی از نهج‌البلاغه نوشت؛

مشکل بسیارى از مردم این دنیاى پهناور نادانى است. آنان نمى‏‌دانند چه هستند، کجا مى‏‌روند و چه باید بکنند. اما مشکل ما این نیست. درد بزرگ ما آن است که مى‏‌دانیم، ولى به دانسته‏‌هاى خود عمل نمى‏‌کنیم و این بخشودنى نیست. ما همه مى‏‌دانیم که آفریده خداییم و به سوى او بازمى‏‌گردیم. مى‌‏دانیم که ثواب و عقاب آخرت، همان خوب و بد کردار ما در این دنیاست و انسان چیزى جز نتیجه سعى و تلاش خود را نخواهد دید. 
این دانسته‏‌ها را که ورد هر روز ماست و آن را ساده مى‏‌انگاریم، نباید دست‏‌کم گرفت. بالاترین دانشى که بشر ممکن است به آن دست یابد، همین است؛ مشروط بر آن‏که به مقتضاى این دانش عمل کند. اگر نور این دانسته‏‌ها که در حقیقت علم مبداء و معاد است، واقعاً بر دلى بتابد، طوفانى برپا مى‏‌کند که جز در جوار وصل و یاد خدا آرام نخواهد گرفت.
گویند در سال آخر عمر حکیم الهى، حاج ملاهادى سبزوارى، روزى شخصى به مجلس درس ایشان آمد و خبر داد که در قبرستان کسى پیدا شده که نصف بدنش در قبر و نصف دیگر آن بیرون است، دیوانه‏‌وار تنها به آسمان نگاه مى‏‌کند و به مزاحمت بچه‏‌ها نیز اعتنایى نمى‏‌کند. مرحوم حاجى شخصاً به دیدار او رفت، ولى آن مرد به ایشان هم توجهى نکرد. حاجى گفت: تو کیستى و چه کاره‏‌اى؟ نه چهره‏‌ات مانند دیوانگان است و نه کردارت مانند خردمندان!
آن مرد پاسخ داد: من انسان بى‏‌خبرى هستم، اما به دو چیز یقین دارم؛ نخست آن‏که آفریدگارى دارم که نباید در شناخت و بندگى او کوتاهى کنم و دوم این‏که در این دنیا ماندنى نیستم و باید براى جهان دیگر کارى بکنم. دانستن همین دو چیز است که مرا چنین کرده است. اما شما که این همه علم دارید، چرا ذره‏‌اى درد ندارید و در فکر نیستید؟

این اندرز تا پایان عمر، مرحوم حاجى را دگرگون کرد. پند حکیمانه آن مرد، ترجمان این سخن جامع امام على‏‌(ع) است که فرمود: «دانش خود را نادانى نینگارید، و یقین خویش را گمان مپندارید، و، چون دانستید دست به کار آرید، و، چون یقین کردید پاى پیش گذارید».