اوقات فراغت، زمانی است که فارغ از مسئولیتهای روزمره و کارهای اجباری، به خودمان اختصاص میدهیم. این زمان نه تنها فرصتی برای استراحت و تجدید قواست، بلکه زمینهای برای کشف علایق، پرورش خلاقیت و بهبود کیفیت زندگی است. این زمان میتواند به ما کمک کند تا از روزمرگی فاصله بگیریم و با انرژی بیشتری به چالشهای زندگی بازگردیم.
درواقع، فراغت مؤثر رازی ساده، اما عمیق دارد و در میان نوجوانان از اهمیت چندبرابری برخوردار است؛ انتخاب فعالیتهایی که نه تنها ذهن و بدن را آرامش دهد، بلکه به رشد شخصی و خلاقیت آنان نیز منجر شود. فعالیتهایی مانند مطالعه، ورزش، هنر یا حتی قدم زدن در طبیعت میتواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای بازسازی روحیه و تقویت تمرکز عمل کند.
در ایام نوروز والدین و فرزندان، اوقات فراغت بیشتری در اختیار دارند؛ در همین راستا خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت آگاهیبخشی، مجموعه دوم آموزشی اوقات فراغت با عنوان «رازهای فراغت مؤثر» را تهیه کرده است تا کودکان و نوجوانان به ویژه والدین اوقات خوشتر و مفیدتری را سپری کنند.
ارضا تبریزی، نویسنده و پژوهشگر حوزه اوقات فراغت کودک و نوجوان در این درسگفتارها به بیان نکاتی مهمی در موضوع یاد شده میپردازد. در قسمت نهم از این مجموعه «فعالیتهای اجتماعی» تبیین شده است که مشروح آن را در ادامه میبینید و میخوانید:
در کشور ما، برنامههایی مشابه کارناوالها در ایام محرم برگزار میشود. البته نوع برگزاری و کیفیت آن متفاوت است، اما میبینیم که کودکان در این ایام دورهمیهایی دارند، در قالب دستهها و هیئتها رفتوآمد و در فعالیتهای اجتماعی شرکت میکنند. این یعنی ما کودکان را در تعاملات گروهی قرار دادهایم، جایی که آنها کارهای اجتماعی انجام میدهند، در کنار هم فعالیت میکنند، در تهیه و توزیع نذورات مشارکت دارند و در عزاداریها حضور فعال دارند. این ساختار در کشور ما وجود دارد و یکی از پیشنهادات من برای مدیریت بهتر اوقات فراغت، ایجاد کارناوالهایی در قالب برنامهها و مناسبتهای مختلف است.
به عنوان مثال، جشن نوروز میتواند به یک کارناوال بزرگ و برنامههای جذاب تبدیل شود. اگر وارد فضای گردشگری فرهنگی شویم، میتوانیم در شهرهای مختلف برنامههایی ترتیب دهیم که در روزهای مختلف فروردین ماه، کارناوالهایی برگزار شود تا ظرفیتهای فرهنگی، هنری و اجتماعی هر منطقه را به نمایش بگذارد. این کار نه تنها خاطرهای خوش در ذهن کودکان ایجاد میکند، بلکه آنها را در تعاملات اجتماعی درگیر میکند. حضور کودکان و نوجوانان در کنار هم و خانوادههای دیگر، میتواند بسیار ارزشمند باشد.
در سطح جهانی، کارناوالهای بزرگی مانند کارناوال ریو، کارناوال نیواورلئان و کارناوال زمستانی کِبِک برگزار میشوند. کارناوال زمستانی کبک، پرجمعیتترین کارناوال زمستانی جهان است و برآورد شده که هر کدام از این کارناوالها حدود ۱۰۰ میلیون دلار گردش مالی ایجاد میکنند. خانوادهها در این کارناوالها شرکت میکنند، هزینه میکنند و خرید میکنند. این نوع فعالیتها نه تنها شادی و نشاط اجتماعی را افزایش میدهند، بلکه نوعی کارآفرینی اجتماعی نیز محسوب میشوند.
در ایران نیز میتوان از مناسبتهای مختلف مانند جشنهای ملی و مذهبی برای برگزاری کارناوالها و فستیوالها استفاده کرد. شورای فرهنگی عمومی روزهای متعددی را به عنوان مناسبتهای رسمی اعلام کرده است که میتوان از آنها برای برگزاری جشنها و برنامههای فرهنگی استفاده کرد. اگر از این فرصتها به درستی استفاده کنیم، میتوانیم کودکان و نوجوانان را در فضای اجتماعی جشنها، کارناوالها و فستیوالها درگیر کنیم. این کار نه تنها شادی و نشاط اجتماعی را به جامعه بازمیگرداند، بلکه روابط انسانی را تقویت میکند و انفعال را از خانوادهها و شهروندان دور میکند.
ما باید کاری کنیم که نقش کودکان در برگزاری این مناسبتها پررنگتر شود. به جای این که فقط مدیران شهری تصمیم بگیرند و گروههای خاصی را دعوت کنند، باید کودکان را در برنامهریزی و اجرای این فعالیتها مشارکت دهیم. این کار باعث میشود که برنامهها ساختارمندتر شوند و کودکان به طور فعال در فرآیندهای اجتماعی شرکت کنند. اگر بتوانیم این برنامهها را هدایت کنیم و از روزهای مناسبتهای رسمی به درستی استفاده کنیم، قطعاً با افزایش جشنوارهها و فستیوالها، میتوانیم نشاط اجتماعی را به نسل کودک و نوجوان تزریق کنیم.
انتهای پیام