ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور به عنوان ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر در سال ۱۳۷۲ تأسیس شد. با تصویب قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر و دستورالعمل اجرایی آن در سال ۱۳۹۴ این ستاد با تغییر نام و با عنوان ستاد امر به معروف و نهی از منکر در سه سطح مرکز، استان و شهرستان فعالیت میکند.
تعیین سیاستها و خط مشی اساسی در زمینه ترویج و اجرای امر به معروف و نهی از منکر و پیشنهاد آن به مبادی ذیربط، تبادل اطلاعات و نظرات برای شکلگیری سیاستهای مربوط به امر به معروف و نهی از منکر، آسیبشناسی و ریشهیابی علل ترک معروف و ارتکاب منکر، تعیین الگوهای رفتاری، زمینهسازی جهت مشارکت همه جانبه آحاد مردم و دستگاههای اداری و رسانه های عمومی در امور مربوط به فریضه امر به معروف و نهی از منکر و رصد اقدامات انجام شده در اجرای این قانون و انعکاس آن به مراجع ذیربط از جمله مهمترین وظایف ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور است.
در رابطه با مهمترین وظایف ستاد امر به معروف و نهی از منکر در راستای ترویج این فریضه دینی در جامعه به گفتوگو با حمید مردانیان، معاون علمی و فرهنگی ستاد امر به معروف پرداختیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
از جمله وظایف اصلی ستاد امر به معروف، میتوان به چهار موضوع اساسی شامل ترویج فریضتین، نظارت بر اجرای فریضتین، حمایت از آمران به معروف و عفاف اشاره کرد. ستاد امر به معروف در رابطه با هر یک از این چهار مأموریت که زیربنای اصلی ستاد امر به معروف و نهی از منکر هستند، برنامههای مختلفی را طراحی و اجرا میکند.
ستاد امر به معروف و نهی از منکر، نهادی است که جهت ترویج امر به معروف و نهی از منکر، ترغیب آحاد جامعه به اجرای آنچه که از سوی حکومت فریضه نامیده میشود به امورات سیاستگذاری و انجام فعالیتهای ترویجی، نظارتی و حمایتی و همچنین، هماهنگیهای ستادی و بین دستگاهی مبادرت میورزد. نهاد مذکور مدعی است که کار خود را با تأکید بر تذکر لسانی و با توان و تقویت نظارت عمومی در تمامی شئون و تعاملات اجتماعی انجام میدهد.
همانطور که میدانید، امر به معروف و نهی از منکر، وظیفهای همگانی و متقابل است که در اصل هشتم قانون اساسی به آن اشاره شده است. ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز با فرمان امام خمینی(ره) و پیگیریهای مقام معظم رهبری، با هدف اجرای این وظیفه مهم تشکیل شده است. معاونت علمی و فرهنگی ستاد، با توجه به مأموریتهای قانونی خود، برنامههای متنوعی را در سه حوزه اصلی آموزش، تولیدات رسانهای و فضای مجازی دنبال میکند.
در حوزه آموزش، به آموزش و تربیت تخصصی آمران به معروف، برگزاری هیئتهای اندیشهورز و تریبونهای آزاد در دانشگاهها و اماکن عمومی میپردازیم. در حوزه تولیدات رسانهای، تولید فیلم، سریال، مستند و محتوای مرتبط با مناسبتهای ملی و مذهبی را در دستور کار داریم و در حوزه فضای مجازی نیز به پایش، تولید و توزیع محتوای مناسب و آگاهیبخش میپردازیم.
همانطور که اشاره کردم، بخش اعظمی از وظایف ما، شناسایی و پیگیری مشکلات اجتماعی با همکاری نخبگان و متخصصان است. در این راستا، جلسات تخصصی برگزار شده و ترک فعلها و منکرات را شناسایی و به مراجع ذیصلاح گزارش میدهیم. همچنین، از طریق تریبونهای آزاد، صدای مردم را میشنویم و مطالبات آنها را پیگیری میکنیم.
علاوه بر این، تولیدات فرهنگی و آموزشی متنوعی را در راستای تکالیف قانونی ستاد ارائه میکنیم. در حال حاضر، حدود 50 هزار نفر از برنامههای آموزشی ما بهرهمند هستند و در دورههای تخصصی شرکت میکنند. همچنین، با تولید موشنگرافی، کلیپ، فیلم کوتاه، سریال و برگزاری کنگرههای علمی، تلاش میکنیم فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر را در جامعه ترویج کنیم.
هنر، ابزاری قدرتمند برای انتقال مفاهیم و ارزشها به جامعه است. ما در ستاد، به اهمیت این موضوع واقف هستیم و تلاش میکنیم از ظرفیت هنرمندان در راستای ترویج فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر استفاده کنیم. برگزاری جشنواره «تجلی ملی» و تقدیر از آثار هنری مرتبط با این موضوع، از جمله اقدامات ما در این زمینه است.
ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور همواره در طول سالیان خدمتگزاری به مردم شریف ایران اسلامی از تمامی هنرمندان و افرادی که دستی در زمینه هنرهای مختلف دارند، دعوت کرده است تا با ارائه آثار خود در زمینههای مختلف هنری، در این مسیر با ستاد همکاری کرده و زمینه را برای ترویج هرچه بیشتر امر به معروف و نهی از منکر در جامعه فراهم کنند.
شرایط یک آمر به معروف و ناهی از منکر باید بالاترین استانداردهای دینی و اخلاقی را دارا بوده و برگرفته از تقوای فردی و قانونمندی باشد. اگر فردی که برای امر به معروف و مطالبه قانونی به حوزهای مراجعه میکند، خود از این صفات عالیه تهی باشد، هم اثر کار از بین میرود و هم مخاطب وقتی این شرایط را در عامل به معروف نبیند، حتماً اثر لازم از بین خواهد رفت؛ در صورتی که یکی از اهداف اصلی اصلاح منکر است. پس یکی از شروط واجب و لازم، اخلاق و تدین از طرف آمر به معروف است.
وقتی این موضوع به نحو درست اجرا شده و به خوبی در سطح جامعه صورت پذیرد، حتماً با توجه به ارتباط انسانها و فهم بالای آنان، اثر فردی و اجتماعی خود را خواهد گذاشت و به سرعت تکثیر خواهد شد. البته در جایی اگر لازم بود از ابزارهای قانونی جهت رفع آن منکر نیز باید استفاده کرد.
همانگونه که همگان میدانند، کار اصلی دشمن، دشمنی است و اگر غیر از این باشد، باید تعجب کرد. دشمنان در جنگ سخت یا نظامی توانی برای حمله به ایران اسلامی ندارند که اگر داشتند، تردید نکنید که دهها بار این کار را میکردند. پس اولین مکان قابل دسترس و اثرگذار جنگ نرم، فضای مجازی است. در جایی که رهبری معظم انقلاب اسلامی از ناتوی فرهنگی، شبیخون فرهنگی و در نهایت غارت فرهنگی نام میبرند و هماکنون از حوزه جنگ نرم نیز عبور کرده و به حوزه شناختی و ادراکات مخاطب کار دارند و برنامهریزی میکنند، پس میطلبد ما هم در مقابل آنها، گرچه سخت و صعب است، همیشه آماده و حرفهای عمل کرده و با توجه به شگرد دشمنان انقلاب اسلامی که به فکر انحراف خانواده و به ویژه جوانان که بالاترین سرمایههای هر نظامی هستند، سرمایهگذاری میکنند تا جایی که حتی نسبت به تغییر هویت در کودکان و نوجوانان در تلاش هستند، وظیفه ذاتی میطلبد با تعمق، تفکر و تلاش خستگیناپذیر اثرات کار آنها را خنثی کنیم.
فضای مجازی نیز ابزاری است که اگر هر طرفی در بهرهگیری از آن موفق شود، میتواند پیروز میدان باشد که این موضوع به تلاشی مجاهدانه نیاز دارد. ستاد امر به معروف در فضای مجازی ارتباط خوبی با هنرمندان و فعالان این حوزه دارد. به طور مثال در سال جاری با همکاری شبکه پویا برنامه «سر سفره خدا» را در 13 قسمت تولید کردیم. همچنین، برنامه «پند پر قند» را در همین راستا تولید کرده و فصل دوم سریال «مشاور» نیز با 26 قسمت آماده پخش شده است. این بخشی از همکاری ما با سیمای جمهوری اسلامی بود که البته در حوزههای متنوع و مختلف دیگر نیز برنامههای بسیار گستردهای برای سال آتی پیشبینی شده و بعضاً در حال انجام است.
بله! همانطور که عرض شد اگر در استفاده بهینه از ابزار فناوری و فضای مجازی عقبماندگی و فاصله معناداری صورت پذیرد، حتماً این مهم منجر به خسارتهای بعدی و فاصله با بدنه اجتماعی خواهد شد. لذا لازم است از جدیدترین و متنوعترین فناوریهای روز البته با تمهیدات و شرایط لازم استفاده کرد که یکی از آنها همین هوش مصنوعی است که در تولیدات محتوایی و آموزشی و پژوهشی میتواند به کمک عزیزان در حوزه مربوطه بیاید.
از جمله وظایف ستاد مستند به اصل هشتم قانون اساسی و تأکیدات بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبری معظم انقلاب، نظارت بر دستگاهها و مسئولان است. با توجه به وجود تشکیلات و نمایندگیهای ستاد امر به معروف در 120 دستگاه حاکمیتی به عنوان ناظر و همینطور مطالبهگران بیرونی در قالب تشکلهای مردمی و اجتماعی، گزارشات وارده دریافت، پایش، ارزیابی و مکاتبات و با تذکرات بعدی اقدام و در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب از حوزه مربوطه یا عدم رفع منکر موجود، گزارشات به قوه قضاییه جهت هرگونه برخوردهای قانونی ارسال میشود.
در همین جا لازم است تا نرمافزار «سو» را به مخاطبان معرفی کنم که جهت دریافت گزارشهای مردمی بعد از تحلیل و پایش و راستیآزمایی، اقدامات بیان شده را عملیاتی میکند. مردم میتوانند به راحتی و با مراجعه به این نرمافزار، گزارشات خود در حوزه مسئولان را ارائه کرده و در جریان رسیدگی به این گزارشات نیز قرار گیرند.
ستاد امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان نهادی که وظیفه ترویج ارزشهای اسلامی و اخلاقی را بر عهده دارد، در تدوین و اجرای قانون حجاب و عفاف نیز نقش مهمی داشته است. این قانون با هدف حفظ ارزشهای اسلامی و جلوگیری از ناهنجاریهای اجتماعی تدوین شده است. اجرای این قانون، تأثیر مثبتی در جامعه داشته است. با این حال، باید توجه داشت که اجرای کامل و مؤثر این قانون نیازمند همکاری همه نهادها و اقشار جامعه است.
انتهای پیام