نقش پدران در تربیت دختران عفیف و کنشگر
رئیس اندیشکده خانواده پژوهشکده شهید صدر گفت: پدران با تربیت صحیح می‌توانند دخترانی را پرورش دهند که هم کنشگر و هم باوقار باشند و این مسیر نیازمند تغییر نگرش، تمرین انتخاب‌گری و حمایت عاطفی است.
دومین فصل از سلسله نشست‌های علمی «رابطه پدر دختری در آئینه علم و دین» از سوی کارگروه علمی مطالعات خانواده پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع)، با همکاری انجمن روانشناسی اسلامی و سایر مراکز علمی و فرهنگی برگزار می‌شود.
نشستی دیگر از این فصل به موضوع «نقش پدران در تربیت دختران کنشگر و عفیف» اختصاص داشت که محمدحسین شاه‌آبادی، رئیس اندیشکده خانواده پژوهشکده شهید صدر در این زمینه به سخنرانی پرداخت.
شاه‌آبادی در این نشست با اشاره به مطالعه علمی در این زمینه که از سال‌های قبل آغاز شده و بخشی از آن به صورت پایان‌نامه دکتری با عنوان «بررسی الگو‌های کنشگری زن در تشکیل خانواده و ارائه الگوی مطلوب اسلامی» (مطالعه موردی تهران) به نتیجه رسیده است، گفت: این پژوهش در ادامه با تمرکز بر بخش «رجحان کنشگری زن در تشکیل خانواده با تأکید بر مفهوم انتخاب‌گری» به یک مقاله علمی-پژوهشی تبدیل شد که در این نشست بر این محور تأکید خواهم داشت.
وی با اشاره به دغدغه مهم کنشگری زن افزود: تجربه یا بهتر است بگویم، نگرانی ما این است که این جایگاه در جامعه ایرانی و حتی در جامعه جهانی به زنان داده نشده و در عوض، نوعی شخصیت منفعل از زنان ساخته شده است؛ در حالی که رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند «خانواده را زن به وجود می‌آورد و اداره می‌کند. این را بدانید که عنصر اصلی تشکیل خانواده زن است، نه مرد. بدون مرد ممکن است خانواده باشد، اما اگر زن از خانواده گرفته شود، مرد نمی‌تواند خانواده را حفظ کند؛ بنابراین خانواده را زن حفظ می‌کند.»
شاه‌آبادی ادامه داد: متأسفانه نگاه ما به ازدواج یک نگاه مردانه است. در نگاه سنتی، مرد‌ها برای خواستگاری می‌روند و دختران در خانه‌ها منتظر می‌مانند تا مردی بیاید و از آنها خواستگاری کند. در این حالت، زن فقط می‌تواند «بله» یا «نه» بگوید. اگر اینگونه باشد، آن جمله (تشکیل خانواده توسط زن) غلط می‌شود یا حداقل درجه دو می‌شود. اگر مرد انتخاب کند، درخواست ازدواج بدهد و همه کار‌های ازدواج را انجام دهد، پس باید بگوییم خانواده را مرد به وجود می‌آورد. ممکن است بگوییم زن خانواده را حفظ می‌کند یا نقش مهمی دارد، اما وقتی روش سنتی یا حتی مدرن را در جامعه ترویج می‌کنیم، باز هم نگاه مردانه حاکم است.
وی درباره روش‌های مدرن و سنتی ازدواج گفت: در روش‌های مدرن، وقتی دختر و پسر در کافی‌شاپ، دانشگاه یا پارک با هم آشنا می‌شوند، باز هم مرد است که زانو می‌زند و خواستگاری می‌کند. این مسئله، باز هم نگاه مردانه به ازدواج و تشکیل خانواده است و زن را در موقعیت منفعل قرار می‌دهد. اما جمله اصلی این است: «خانواده را زن به وجود می‌آورد.» این یعنی محور اصلی تشکیل خانواده، زن است و این بحث باید تحلیل شود.
وی درباره اینکه چرا تشکیل خانواده محور بحث است، بیان کرد: به نظر من دو نقطه عطف اساسی بلوغ و ازدواج در زندگی انسان وجود دارد و تربیت انسان باید به گونه‌ای باشد که این دو مرحله به بهترین شکل طی شود. اگر ازدواج را نقطه عطف دوم بدانیم، تربیت دختران باید به سمتی باشد که در زمان ازدواج، کنشگر و عفیف باشند. بنابراین، وقتی از کنشگری در ازدواج صحبت می‌کنیم، در واقع از تربیت دختر از کودکی تا زمان ازدواج صحبت می‌کنیم.
الگوی مطلوب کنشگری زن ریشه در انتخاب‌گری دارد
وی ادامه داد: یکی از مسائل اصلی ازدواج‌های نامطلوب است که دختران یا منفعلانه می‌پذیرند یا مجبور به طلاق می‌شوند و روش‌های سنتی و مدرن هر دو ناکارآمد هستند. مسئله دیگر کنشگری غلط است که دختران نسل جدید به جای انتخاب آگاهانه، به سمت جلوه‌گری یا رابطه‌های سطحی کشیده می‌شوند. خانواده‌های بی‌ثبات نیز باعث می‌شود، وقتی زن در تشکیل خانواده نقش فعالی نداشته باشد، مسئولیت‌پذیری او نیز کاهش یابد. بنابراین الگوی مطلوب کنشگری زن ریشه در انتخاب‌گری دارد که مبتنی بر عفت و آگاهی است و زن مسلمان انقلابی نه سنتیِ منفعل است و نه غربیِ هنجارشکن.
شاه‌آبادی در ادامه به نقش پدران در تربیت دختران کنشگر اشاره و بیان کرد: تغییر نگرش در رابطه با دختران حائز اهمیت است، اینکه دختر را «اشرف مخلوقات» و نه موجودی درجه دو بدانند. تقویت عزت نفس در دختران موضوع دیگری است که پدر نقش کلیدی داشته و با تمرین‌های انتخاب‌گری مثلاً اجازه دادن به دختر برای تصمیم‌گیری در مسائل کوچک می‌تواند ثمربخش باشد. واسطه‌گری هوشمندانه موضوع دیگری است که در ازدواج، پدر می‌تواند به عنوان واسطه، معیار‌های دختر را به شکل صحیح پیگیری کند. نقش پدران در آموزش حجاب به معنای کنشگرانه نیز حائز اهمیت است، اینکه دختران بدانند حجاب نه به معنای انزوا، بلکه به معنای حفظ حریم و عزت است. در این راستا استفاده صحیح از فضای مجازی نیز مورد تأکید است و دختران باید در فضای مجازی نیز همچون فضای واقعی، به صورت فعالانه و عفیفانه حضور داشته باشند.
مهمترین پیامدهای کنشگری بانوان
رئیس اندیشکده خانواده پژوهشکده شهید صدر در ادامه پیامدهای کنشگری زن را مورد اشاره قرار داد و گفت: کاهش استرس و افزایش آرامش روانی، افزایش مسئولیت‌پذیری در خانواده و کاهش طلاق، تغییر نگاه به مهریه، مراسم ازدواج و سایر رسوم و تقویت محبت و تعالی در خانواده از مهمترین پیامدهای کنشگری بانوان به شمار می‌رود.
وی در ادامه تصریح کرد: به دنبال کنشگری عفیفانه و نه هنجارشکنی هستیم. پدران با تربیت درست می‌توانند دخترانی را پرورش دهند که هم فعال و هم باوقار باشند و این مسیر نیازمند تغییر نگرش، تمرین انتخاب‌گری و حمایت عاطفی است.
انتهای پیام
