بایسته‌های تحول در نظام سلامت ایران

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست علمی «الزامات و بایسته‌های نهادینه شدن رویکرد خانواد ه‌محوری در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه به ریاست غلامعلی افروز و شکوه نوابی‌نژاد از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران با همکاری اندیشکده خانواده و به صورت آنلاین برگزار شد.

 

 

لیلا فلاحتی، استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در ادامه نشست درباره چالش‌ها و فرصت‌های فرزندآوری در حوزه سیاست‌های جهانی گفت: روند تحولات جمعیتی جهان حاکی از یک چالش جهانی است. نرخ باروری کل جهان از ۴.۹۶ فرزند به ازای هر زن در سال ۱۹۵۰ به ۲.۶۹ در سال ۲۰۰۰ کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۲.۲ برسد. در حال حاضر، بیش از نیمی از اقتصاد‌های جهان که دو سوم جمعیت جهانی را شامل می‌شوند، با نرخ باروری زیر سطح جایگزینی (۲.۱ فرزند) مواجه هستند. براساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۶۰ کشور با کاهش شدید جمعیت روبه‌رو خواهند شد که پیامد‌های اقتصادی آن شامل کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های سلامت و فشار بر نظام‌های تأمین اجتماعی است.

 

وی افزود: بررسی روند‌های جمعیتی در کشور‌های مختلف نشان‌دهنده کاهش ناگهانی جمعیت در برخی مناطق است. ژاپن تا سال ۲۰۵۰ حدود ۱۵ درصد از جمعیت خود را از دست خواهد داد. کشور‌های بلغارستان، لیتوانی و لتونی با کاهش شدید جمعیت ناشی از مهاجرت و عوامل اقتصادی مواجهند. اوکراین نیز تنها در یک سال ۸ میلیون نفر از جمعیت خود را به دلیل جنگ از دست داده است. در حالی که کشور‌های آسیایی به دلیل ساختار‌های سنتی خانواده کمتر تحت تأثیر این روند‌ها تصور می‌شدند، گزارش‌ها حاکی از کاهش شدید نرخ باروری در کره جنوبی (به دلیل هزینه‌های بالای زندگی) و چین (در پی سیاست‌های جمعیتی) است.

 

وی ادامه داد: این تحولات را می‌توان در چارچوب «گذار جمعیتی دوم» تحلیل کرد، درواقع گذار اول از قرن ۱۸ تا اواسط قرن ۲۰ را شامل می‌شود که منجر به کاهش همزمان مرگ‌ومیر و باروری با محوریت ارتقای کیفیت زندگی خانواده‌ها شد و گذار دوم از ۱۹۶۰ به بعد بود که فردمحوری، کاهش باروری به زیر سطح جایگزینی، تغییر الگو‌های زندگی و اولویت‌دهی به خودشکوفایی و نیاز‌های غیرمادی. اگرچه این الگو در همه کشور‌ها یکسان نیست، اما در جوامع آسیایی نیز گرایش به سمت خودمختاری فردی و سبک زندگی شخصی مشهود است.

 

فلاحتی تأکید کرد: اجتناب از سیاست‌های جزیره‌ای باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که اقدامات مقطعی مانند وام فرزند یا تبلیغات بدون پشتیبانی نظام‌های آموزشی و اقتصادی کارآمد، بی‌اثر خواهند بود. هماهنگی سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی نیز ضروری است و تجربه کشور‌هایی مانند ژاپن و کره جنوبی نشان می‌دهد که عدم تعادل بین کار و زندگی و نبود حمایت‌های واقعی، سیاست‌های تشویقی را خنثی می‌کند. همچنین حمایت همه‌جانبه از خانواده حائز اهمیت است و ایجاد ساختار‌های حمایتی کیفی اعم از آموزش مقرون‌به‌صرفه، نظام سلامت کارآمد و توازن کار و خانواده ضروری است.