جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل غرب آسیا، در گفتوگو با ایکنا با تأکید بر اینکه هدف اصلی سفر دونالد ترامپ، به سه کشور عربی حوزه خلیج فارس، اقتصادی بود، گفت: رئیسجمهور آمریکا نشان داده است که در عرصه سیاست و همچنین روابط بینالملل، عمدهترین هدف او اقتصادی است. وی در دوره نخست ریاستجمهوری خود تلاش داشت با سفر به کشورهای مختلف، منابع مالی را برای جبران کسری بودجه و تقویت اقتصاد آسیبدیده آمریکا، جذب کند و در این سفر نیز به وضوح همین هدف را دنبال کرد.
وی با بیان اینکه ترامپ در این سفر با هدف بهرهبرداری از دلارهای نفتی خلیج فارس به منطقه آمد، افزود: ترامپ معتقد است آمریکا ضعیف شده و در بسیاری از حوزهها به یک کشور جهان سومی تبدیل شده است. از این رو، برای احیای اقتصاد آمریکا به دنبال کسب درآمد از خارج، بهویژه از طریق کشورهای نفتخیز منطقه است.
بیشتر بخوانید:
قنادباشی ادامه داد: یکی از شواهد آشکار اهداف اقتصادی این سفر، سخنان ترامپ پس از بازگشت از عربستان بود؛ جایی که مدعی شد در این سفر، ۱۲ برابر بیشتر از اوکراین، برای آمریکا درآمد کسب کرده است. او در دوره اول ریاستجمهوریاش بزرگترین قرارداد تسلیحاتی تاریخ آمریکا را با عربستان امضا کرد و اینبار نیز قراردادهایی سنگینتر و با کشورهای بیشتری مانند امارات و قطر به امضا رساند.
این تحلیلگر مسائل منطقه تأکید کرد: در واقع میتوان گفت ترامپ با این سفر بخش عمدهای از ثروت عمومی کشورهای عربی را به سوی اقتصاد آمریکا هدایت کرده است.
قنادباشی درباره اهداف سخنان ترامپ علیه ایران به ویژه در مقام مقایسه ایران و عربستان، گفت: قطعاً اختلافاندازی میان ایران و کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان، هدف اصلی این اظهارات است. آمریکا و انگلیس کوشش میکنند تا با پررنگ کردن تفاوتهای زبانی، مذهبی و قومی، میان ایران و کشورهای عربی اختلاف ایجاد کنند. هنگامی که نام خلیج عربی را در برابر خلیج فارس مطرح میکند یکی از اهداف او، تفرقه در روابط و بیثباتسازی روابط منطقهای است.
وی تصریح کرد: یکی از اهداف اصلی ترامپ در این سفر و اظهارات علیه ایران، جلب رضایت سران عرب برای انعقاد قراردادهای سنگین اقتصادی بود. در حالی که او در دوره گذشته ریاست جمهوری خود، این کشورها را «گاو شیرده» نامیده بود، لذا اینبار با احتیاط بیشتری رفتار کرد تا از واکنش منفی افکار عمومی کشورهای عربی، جلوگیری کند.
قنادباشی ادامه داد: ترامپ در این سفر تلاش کرد تا با بیان سخنانی، ضمن دلجویی از سران عرب به ترغیب افکار عمومی بر عدم مخالفت با قراردادهای سنگین اقتصادی، بپردازد. البته کار دیگری که ترامپ با این حرفها انجام داد این بود که مهمترین مسئله ملتهای عربی مسلمان؛ جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و تجاوز نظامی به خاک سوریه را به رتبههای بعدی تنزل دهد. به عبارت دیگر او با جنجالآفرینی علیه ایران، سعی داشت مسئله اصلی جهان اسلام یعنی تجاوز و کودککشی اسرائیل در فلسطین را به حاشیه براند.
وی درباره جایگاه مسئله احیای روند عادیسازی روابط اعراب با اسرائیل در این سفر گفت: ترامپ جریان صلح ابراهیم را در دوره اول ریاستجمهوریاش به اشاره و خواست اسرائیلیها آغاز کرده بود تا روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی عادی شود اما صرفا توانست در دو کشور کوچک چون امارات با بیش از 80 درصد کارگر خارجی در آن کشور و بحرین، این طرح را عملی کند ولذا ترامپ اینبار نیز درصدد بازسازی آن پیمان است اما جنایات گسترده رژیم صهیونیستی موجب شده تا افکار عمومی منطقه به شدت با هرگونه عادیسازی روابط مخالفت کند. به عبارت دیگر کشورهای عربی، مخالف ملتهایی هستند که به شدت احساسات آنها نسبت به کودککشی در فلسطین جریحهدار شده است.
قنادباشی تصریح کرد: ترامپ در این دور از ریاست جمهوریاش در مقایسه با دور نخست از بسیاری از اهداف خود درباره عادیسازی روابط به دلیل عمق جنایتهای صهیونیستها، دور شده است. به طور نمونه، عربستان که پیشتر به سمت عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی حرکت کرده بود، اکنون به دلیل خشم و نفرت عمومی مردم خود، از این روند عقبنشینی کرده است. به همین دلیل، ترامپ در سخنان خود اشاره مستقیمی به اسرائیل نداشت و ترجیح داد این موضوع را در حاشیه نگه دارد تا بتواند معامله خود را انجام دهد.
این کارشناس مسائل منطقه درباره اینکه در این سفر، کشورهای عربی برخلاف دوره برجام، تمایل خود را به کاهش تنش میان ایران و آمریکا نشان دادند، گفت: متأسفانه سیاست خارجی در این کشورها بر پایه منافع ملی تنظیم نمیشود، بلکه تحت فرمان قدرتهای غربی، بهویژه آمریکا و انگلیس است. این معروف است که وزارت خارجه در کشور عربی وجود ندارد، آنچه هست، دستوراتی است که از لندن و واشنگتن به آنها میرسد. اگر آنها قصد دوستی داشته باشند لذا با ایران دوستی خواهند کرد و اگر در جهت تفرقه حرکت کنند، این کشورها نیز همینگونه عمل میکنند، زیرا از روز اول، این دولتها از سوی آن کشورها منصوب شدند و از طرف مردم انتخاب نشدند. بنابراین وزارت خارجههای این کشورها عملاً نقش مستقلی ندارند و بهصورت غیرمستقیم تحت کنترل غرب و همسو با سیاستهای غرب عمل میکنند.
وی با اشاره به شرایط حاضر و فعالیت هستهای جمهوری اسلامی ایران، افزود: سرکردگان و سران کشورهای عربی به هیچ وجه علاقهای به قدرتمند شدن ایران ندارند ولذا دیپلماسی پنهانی را به دستور غرب دنبال میکنند و درخواستشان از ترامپ این است که شرایطی به وجود بیاید تا آنها در برابر ایران قدرتمند شوند. به طور نمونه در سوریه نیز پس از کاهش حضور ایران، جشن گرفتند و اکنون در حال نمایش قدرت علیه ایران هستند.
قنادباشی در پایان با تأکید بر اینکه کشورهای عربی منطقه، در ظاهر از تنشزدایی با ایران سخن میگویند، گفت: آنها قدرت طلبهایی هستند که حتی اگر ایران در آفریقا نفوذی داشته باشد، با هزینههای گزاف و چاپ نشریهها با هزینههای میلیون دلاری درصدد از بین رفتن نفوذ ایران یا مخالفت با حضور ایران در این کشورها هستند.
گفتوگو از سمیرا انصاری
انتهای پیام