حل چالش جمعیت نیازمند تقویت احساس امنیت خانواده

به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش گرامیداشت روز ملی جمعیت صبح دوشنبه ۲۹ اردیبهشت با حضور حجت‌الاسلام الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، زهرا بهروزآذر، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، مرضیه وحیددستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت و جمعی از مسئولان کشور در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.

محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس جمهور در این همایش گفت: جمعیت، سرمایه‌ای در جهت اقتدار و امنیت کشور است که زیربنای اصلی توسعه کشور محسوب می‌شود. کشوری که جمعیت کافی، پویا و بالنده نداشته باشد، در عرصه‌های فرهنگی، آموزشی و حتی اقتصادی دچار چالش‌های جدی خواهد شد. امروز جمعیت مسئله‌ای حیاتی برای حفظ هویت ملی، تضمین امنیت و تأمین آینده‌ای روشن برای ایران اسلامی است. 

وی با طرح این پرسش که چرا جوان بودن جمعیت اهمیت دارد و چرا کشورهای پیشرفته درصد قابل توجهی از اعتبارات خود را به رشد جمعیت و جذب نیروی جوان اختصاص می‌دهند، بیان کرد: پاسخ این پرسش‌ها را باید در رابطه بین جمعیت و توسعه جستجو کرد. البته موضوع جمعیت برای نخستین بار توسط مقام معظم رهبری وارد گفتمان ملی شد تا با حفظ منافع ملی، از بروز بحران‌های فرهنگی و اجتماعی جلوگیری شود. ایشان در سال ۱۳۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ فرمودند که در آن بر تقویت بنیان خانواده تأکید داشتند. 

قائم‌پناه ادامه داد: متأسفانه تغییرات جمعیتی سال‌های اخیر ما را با چالش‌های اساسی روبرو کرده است. آمار سال گذشته نشان‌دهنده تحولی جدی در سیاست‌ها و نگرش‌هاست، نرخ باروری به ۱.۴۴ کاهش یافته، در حالی که برای حفظ جمعیت، این نرخ باید حداقل ۲.۱ باشد. تعداد تولدها نیز به زیر یک میلیون کاهش یافته و به ۹۷۹ هزار رسیده است. این آماری است که برای نخستین بار در تاریخ معاصر کشورمان رقم خورده است. 

۱۰.۴ درصد جمعیت کشور سالمند هستند

وی تصريح کرد: سالخوردگی جمعیت روندی نگران‌کننده است که اگر کنترل نشود، آثار آن در دهه‌های آینده نمایان خواهد شد. در حال حاضر ۱۰.۴ درصد جمعیت کشور سالمند هستند، اما پیش‌بینی می‌شود در ۲۵ سال آینده این میزان به ۲۶.۵ درصد برسد. در واقع، حدود ۲۶ درصد جامعه ما سالمند خواهد شد و ایران به سالمندترین کشور منطقه تبدیل خواهد می‌شود.

وی در ادامه گفت: در سال‌های گذشته، حمایت از خانواده، تسهیل ازدواج و فرزندآوری، بهبود شرایط اقتصادی خانواده‌ها و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت از اولویت‌های اصلی نظام حکمرانی برای عبور از این چالش بوده است. اما این اقدامات اگرچه لازم است، کافی نیست. مهمترین عامل در تصمیم‌گیری خانواده‌ها برای فرزندآوری، امید به آینده است. وقتی خانواده‌ها احساس امنیت و ثبات نداشته باشند، نمی‌توان صرفاً با شعار و تبلیغات، آنان را به فرزندآوری تشویق کرد. 

وی گفت: امیدواری در جامعه نیازمند اقدامات عملی در حوزه‌های مختلف از جمله ثبات معیشت خانواده‌ها، توسعه خدمات سلامت برای جوانان و بهبود زیرساخت‌های آموزشی و اطمینان از آینده فرزندان است. اقدام در این عرصه‌ها باعث می‌شود خانواده‌ها تشکیل زندگی و فرزندآوری را بخشی از مسیر خوشبختی خود بدانند. از مهمترین وظایف دولت، برطرف کردن موانع و تقویت زیرساخت‌های لازم برای رشد جمعیت است. رشد جمعیت در یک محیط منسجم و همدل محقق خواهد شد. 

معاون اجرایی رئیس جمهور گفت: متأسفانه در گذشته، برخی راهکارهای نادرست به نام افزایش جمعیت مطرح شد که نه تنها کمکی به بهبود وضعیت نکرد، بلکه می‌توانست به سلامت مادر و کودک آسیب بزند. برخی سیاست‌ها مانند محدودیت‌های غیرعلمی در حوزه تنظیم خانواده، بدون توجه به اصول پزشکی و حقوق بنیادین خانواده‌ها اجرا شد. چنین سیاست‌هایی نه تنها هزینه‌های درمانی را افزایش داد، بلکه می‌تواند تأثیر معکوس بر تمایل به فرزندآوری داشته باشد. 

وی ادامه داد: محدودیت دسترسی به خدمات سلامت باروری بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و سلامت خانواده‌ها، از دیگر نمونه‌های این نگاه نادرست است. تجربه جهانی نشان داده که چنین رویکردهایی با شکست مواجه شده‌اند. راه حل واقعی این است که جوانان در سن باروری باور داشته باشند داشتن فرزند نه تنها یک نیاز فیزیولوژیک، بلکه یک ضرورت اجتماعی است. سیاست‌های جمعیتی مؤثر، سیاست‌هایی هستند که با احترام به اختیار خانواده‌ها و حمایت از سلامت مادر و کودک، همراه با بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجرا می‌شوند.