حجت‌الاسلام حمید ملکی تشریح کرد
به چالش کشیدن تمدن غرب توصیه مهم رهبر انقلاب به حوزه‌ها
قائم مقام مدیریت حوزه‌های علمیه گفت: حوزه نباید همیشه در موضع انفعال به سؤالات پاسخ دهد بلکه باید تمدن باطل غرب را به چالش بکشد؛ مثلا وقتی شما قائل به سه خدایی هستید آیا اساسا این تفکر با عقل سازگاری دارد؟ آیا توحید با چندخدایی سازگار است؟ این یعنی حرکت تهاجمی؛ البته مصادیق متعددی به خصوص در عرصه حقوق بشر وجود دارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به همایش یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، ضمن تبیین عناصر و کارکِردهای گوناگون حوزه به بیان الزامات تحقق یک حوزه پیشرو و سرآمد که نوآور، بالنده، به‌روز، پاسخگوی مسائل نوپدید، مهذّب، دارای روحیه پیشرفت و مجاهدت و هویت انقلابی و همچنین مستعد برای طراحی نظامات اداره جامعه است، پرداختند.از آنجایی که این پیام از اهمیت ویژه‌ای برای حوزه‌های علمیه برخوردار است خبرنگار ایکنا برای تبیین و تشریح بخش‌های مختلف آن با حجت‌الاسلام والمسلمین حمید ملکی؛ قائم مقام حوزه‌های علمیه گفت‌وگو کرده است که در ادامه حاصل آن را می‌خوانیم:
ایکنا ـ امام خمینی(ره) در پیامی موسوم به منشور روحانیت مطالب مهمی فرمودند ولی برخی معتقدند که این مطالب آن‌طور که باید در فضای حوزوی مورد اهتمام قرار نگرفت، اکنون چه باید کرد که پیام رهبر انقلاب به طور کامل اجرا شود؟
فرمایش حضرت امام(ره) منشور روحانیت بود و پیام حضرت آقا منشور حوزه علمیه است؛ یعنی خطاب به مجموعه همه حوزه و حوزویان است ولی آن خطاب متوجه روحانیت بود و این تفاوت ظریف را دارد. نکته دیگر اینکه خیلی از فرمایشات حضرت آقا مستند به منشور روحانیت حضرت امام(ره) است و در اصل آن را احیاء و بازخوانی کرده‌اند و در بخشی هم به روزآمدی حوزه مخصوصا در نظامات تاکید فرمودند.
اما در مورد اینکه چه کنیم این پیام دستخوش فراموشی نشود راه‌هایی وجود دارد که باید دنبال شود؛ بعد از قرائت این پیام توسط آیت‌الله اعرافی، ایشان همه معاونان خود را دعوت کرد و جلسه دو ساعته‌ای در مورد چگونگی عملیاتی‌سازی این پیام برگزار شد و مقرر شد که بخشی از این پیام قابل تحقق در سال جاری است و بخش‌هایی هم زمان‌بر است لذا دبیرخانه‌ای برای این کار ایجاد شد و در جلسه دوم مرتبط با این پیام هم باز به آن پرداخته شد و جلسه سومی هم همین روزها برگزار خواهد شد که به صورت جزئی‌تر به محتوای پیام رهبر انقلاب و چگونگی اجرایی شدن آن خواهیم پرداخت.
شورای عالی حوزه از حوزه و معاونان در این خصوص مطالبه‌گری دارد و اولین مطالبه هم این بود که پیام آقا باید تبیین شود. باید هر سال برای این پیام، همایشی مطالبه‌گرانه برگزار شود و ببینیم عقب‌ماندگی حوزه در این زمینه کجاست و نقاط قوت چیست، همچنین به ضعف‌ها بپردازیم و در این صورت این پیام به فراموشی سپرده نمی‌شود.
ایکنا ـ مهمترین وجوهی که رهبر معظم در این پیام مورد اشاره قرار دادند، چیست؟
نکته بسیار مهمی که آقا دارند این است که دین ما برگرفته از قرآن و سنت است و قرآن معجزه جاوید و پاسخگوی نیازهای بشر در همه ادوار تا قیامت است و فقه نیز ماخوذ از کتاب و سنت است باید این پاسخگویی را داشته باشد، برای سرآمدی و پویایی دین که حوزه متکفل آن است باید به نیازهای روز بشر در عرصه اندیشه و سبک زندگی پاسخ دهد.
مهمترین نکته این بود که حضرت آقا این توجه را به حوزه دادند که ما باید براساس کتاب و سنت به نیازهای معاصر جواب دهیم و این پاسخ باید به هنگام و به موقع و متناسب با زمان و مکان باشد.
نکته دیگر اینکه حوزه نباید همیشه در موضع انفعال به سؤالات پاسخ دهد بلکه باید تمدن باطل غرب را به چالش بکشد؛ مثلا وقتی شما قائل به سه خدایی هستید آیا اساسا این تفکر با عقل سازگاری دارد؟ آیا توحید با چندخدایی سازگار است؟ این یعنی حرکت تهاجمی؛ البته مصادیق متعددی به خصوص در عرصه حقوق بشر وجود دارد.
امروز تمدن غرب مدعی حقوق بشر است و به ایران و برخی کشورها که سازگار با منافع آنان نیستند فشار وارد می‌کنند ولی همین تمدن غربی پول و سلاح برای کشتار مردم غزه می‌دهند و سکوت می‌کنند و ما باید به این نوع حقوق بشر رفتار تهاجمی داشته باشیم.
دین ما حق و برگرفته از قرآن و سنت است و قرآن پاسخگوی همه نیازها در طول زمان و مکان است و کار حوزه استنباط پاسخ از کتاب و سنت است. بشر نیازمند دین به صورت فطری است؛ فاقم وجهک للدین حنیفا؛ و وقتی حق با ما است حق را خوب تبلیغ و تبیین نکنیم و این مسئله هم از مطالبات جدی حضرت آقا است؛ البته ایشان در چند مورد بر موفق بودن حوزه تاکید کردند ولی آن را کافی ندانستند و باید فضلا و حوزه تلاش بیشتری برای پیشرو بودن حوزه داشته باشند.
ایکنا _ واکنش‌های مختلفی درون حوزه نسبت به این پیام صورت گرفت؛ برخی نهادهای وابسته به حوزه و افراد سریعا در حمایت از آن بیانیه صادر کردند؛ برخی هم تلاش دارند تا با مواجهه علمی به تبیین آن بپردازند، تحلیل شما از این نوع مواجهه‌ها چیست؟
برخی که سکوت کردند اگر بگوییم انتقاد و ایرادشان از روی سلامت نفس هم هست اطلاعات کافی در مورد حوزه و فعالیت‌های آن ندارند؛ وقتی ۴۰۰ رشته در حوزه تصویب می‌شود آن هم با طی همه فرایندهای علمی یعنی کار بزرگی رخ داده است؛ تا ده سال قبل ما چند رشته بیشتر در حوزه نداشتیم ولی الان ۴۰۰ رشته گرایش تصویب و بیش از ۱۰۰ رشته در حال اجراست. ما پنج هزار عضو انجمن‌های علمی داریم و کسی می‌تواند عضو شود که مدرک ارشد و دکتری دارد و پایان‌نامه خود را هم دفاع کرده است و مقاله دارد؛ پنج هزار عضو که در بیش از ۷۰ رشته تخصص دارند؛ آیا این کم است؟
رهبر انقلاب به راحتی از کسی و نهادی تعریف نمی‌کند؛ اطلاعات و آمار به آقا رسیده است و ایشان تاکید کردند حوزه موفق عمل کرده است ولی باید خود را به روزتر کند. الان در قم، چهار هزار استاد داریم ولی تا ده سال قبل ۷۰۰ استاد بیشتر نداشتیم و وقتی این تعداد استاد مشغول تدریس هستند یعنی شاگرد و کلاس و درس و بحث در حوزه رونق دارد.
طیف دیگری از مخالفان مانند دوران امام خمینی(ره) هستند که آب خوردن از کوزه‌ای که امام(ره) و فرزندش حاج آقا مصطفی آب خورده‌اند را حرام می‌دانستند و این مسائل در دوره صحابه هم بوده است. در بین صحابه ابوذر، مقداد، سلمان، طلحه، زبیر و عمار را داریم ولی برخی افراد دیگر مانند معاویه و عمرو عاص را هم داریم و انسان‌ها در انتخاب این مسیر آزادند و ما هیچ وقت نمی‌توانیم مجموعه انسان‌ها را یک‌دست کنیم و همیشه این افراد وجود داشته‌اند و خواهند داشت.
یاران امام علی(ع) را ملاحظه فرمایید برخی رفتارشان منجر به کارهایی شد که خوارج نام گرفتند ولی مهم این است که امروز بدنه و جریان حداکثری در حوزه همان جریان خط امام است که در هنگام حوادث و مسائل بروز و ظهور دارند ولی کسانی هم هستند که همیشه معترضند و گلایه دارند.
ایکنا ـ برخی معتقدند که حوزه امروز از مردم فاصله دارد و وضعیت اقتصادی حوزویان هم خوب است و وضع مردم را درک نمی‌کنند در حالی که رهبر انقلاب در این پیام بر این مقوله تاکید فرمودند، نگاه شما چیست؟
بنده همیشه در کف و میدان حوزه حضور داشته‌ام و اکنون هم قائم مقام مدیر حوزه هستم؛ حداقل در هفته به چند مدرسه سر می‌زنم و با طلاب و استادان حشر و نشر دارم و کمتر کسی است که اطلاعاتش از حوزه به اندازه بنده باشد؛ بنده شهادت می‌دهم که روحانیت یکی از مظلوم‌ترین و کم برخوردارترین اقشار جامعه هستند در حالی که یک استاد حوزه از لحاظ علمی هم ردیف و بعضا بالاتر از استادان دانشگاه است و اگر در دانشگاه بود رتبه استاد تمامی داشت و حقوق بسیار بیشتری هم می‌گرفت ولی الان استادی داریم که ۳۰ سال است تدریس و تحقیق می‌کند ولی با شهریه ارتزاق و صورت با سیلی سرخ می‌کند و اگر ایمان اینها به این مسیر نبود نمی‌توانستند سختی را تحمل کنند.
متاسفانه درصد بسیار کمی؛ در حدود ۲ درصد هستند که مسیر تجمل و مال‌اندوزی را انتخاب کرده و خانه و اتومبیل و سبک زندگی آن‌چنانی دارند و ممکن است مردم تصور کنند همه حوزه و روحانیت این‌گونه هستند.
ای کاش رسانه‌ها واقعیت زندگی حوزویان اعم از مدرسان و محصلان را به اطلاع مردم می‌رساندند؛ بعضا به بنده می‌گویند که نظام در دست شماست و وضع شما خوب است ولی این نگاه عمدتا متاثر از فضاسازی رسانه‌های دشمن در داخل و خارج است و ما طلاب که نمی‌توانیم در خیابان شعار دهیم که ای مردم ما فقیر هستیم؛ ما منش‌مان براساس الفقر فخری است و علمای سلف هم این رویکرد را داشتند و سختی زیادی کشیدند تا بتوانند تحقیق و تدریس و کتابی داشته باشند و باید این مسائل به اطلاع مردم برسد.
ایکنا ـ رهبر انقلاب فرمودند که تبلیغ در حوزه متناسب با زمان کنونی نیست، فکر می‌کنید دلیل این تعبیر چیست؟
اکنون ما نسل زد را هم پشت سر گذاشته‌ایم و نسل آلفا روی کار آمده‌اند که پر سؤال و کم اطلاع هستند و شاید حوصله‌ای هم برای شنیدن خیلی از مطالب ندارند. به راحتی هم مسائل را نمی‌پذیرند مگر اینکه قدرت برهان قوی باشد؛ رهبری فرمودند ما تا نیازهای این نسل‌های جدید را نشناسیم و با او انس نگیریم و شبهات او را ندانیم نمی‌توانیم در انتقال مفاهیم موفق باشیم بنابراین هم مخاطب‌شناسی لازم است و هم محتوای مناسب ضروری است. جوان امروزی دنبال محتواهای کوتاه، ساندویچی و عمیق و جذاب است و این نقص در حوزه باید جبران شود؛ در امر تبلیغ دین نیازمند روش‌های جدید هستیم.
گفت‌وگو از علی فرج‌زاده
انتهای پیام مطالب مرتبط
