تحقق پیام رهبر انقلاب مستلزم بازنگری جدی در سیستم حوزه است

 

 

ما در بطن و متن حوزه هستیم و از نیازهای حوزه و نیازهای اجتماعی تا حدودی مطلع هستیم ولی مقام معظم رهبری به دلیل جایگاهی که دارند وقوف بیشتری به نیازهای جهانی امروز در عرصه دین و دینداری دارند و اگر حوزه بخواهد تکلیف واقعی خود را به سرانجام برساند باید به این انتظارات به صورت جدی پاسخ بدهد و مطالب مطرح شده در پیام را مورد توجه قرار دهد. تحولات درون کشور، توطئه‌های فراوان داخلی و خارجی، وضعیت منطقه و شیعیان و ... مقتضی این است که به صورت جدی، حوزه وارد شود و به نظر بنده یک بازنگری دقیق در اهداف و برنامه‌های حوزه لازم است. 

 

 

پیام مقام معظم رهبری حاوی یک تعریف جدیدی از حوزه است؛ ما گاهی حوزه را یک مدرسه علمیه یا مجموعه مدارسی تلقی می‌کنیم که نظامات آموزشی پژوهشی و تبلیغی دارد تا طلاب خوب درس بخوانند و نتیجه بگیرند ولی گاهی تعریف ما از حوزه فراتر از این ابعاد است؛ بنده چندسال قبل تعریف‌هایی نوشتم تا خدمت اعضای محترم شورای عالی حوزه بدهم که کدام‌یک را صائب می‌دانند؛ با صدور این پیام به نظر بنده تعریفی جدید از حوزه ارائه شد و متولیان و برنامه‌ریزان برای حوزه باید مبتنی بر این تعریف، اقدامات لازم را انجام دهند؛ ایشان فرمودند حوزه علمیه فقط جایی برای درس‌خواندن نیست بلکه مجموعه‌ای از علم وتربیت و کارکردهای اجتماعی و سیاسی است.

 

بنده از دیرباز دنبال تعریفی جدید از حوزه بودم؛ گاهی خروجی موفق حوزه را تربیت مجتهد و طلبه مهذب می‌دانیم، گاهی تربیت مفسر و مورخ و مبلغ ولی گاهی نگاه ما این است که حوزه متکفل دفاع از دین مردم در داخل و شیعیان در سراسر جهان است؛ اگر متکفل دفاع از دین در سراسر جهان بود باید فعالیت حوزه در ابعاد بسیار وسیع‌تری صورت بگیرد؛ امروز در حوزه اقتصاد با مشکلات جدی مواجه هستیم و بر اساس تعریف دوم، حوزه باید دیدگاه‌های دین در مسئله اقتصاد را استخراج کرده و به صورت یک نظام اقتصادی مطرح کند؛ اگر در نظام اقتصادی کشور اصلاح صورت بگیرد در حقیقت دفاع از دین مردم است. امروز شیعیان در سراسر جهان چشم به ایران دوخته‌اند و ما باید تلاش کنیم تا نظام اسلامی با کارآمدی بیشتر و با سلامت بیشتر پیش برود؛ سیستم‌های اداری ما امروز متاسفانه اسلامی نیستند زیرا اگر اسلامی بودند نباید شاهد رانت باشیم؛ البته نمی‌گویم اگر اسلامی بود هیچ رانتی در آن رخ نمی‌داد زیرا افرادی همیشه دنبال منافع فردی خود هستند و راه فرار پیدا می‌کنند. 

 

ما باید نظامات مدیریتی و اداری اسلامی را از منابع دینی استخراج کنیم و در مدیریت کشور به کار بگیریم ولی متاسفانه با آن سطح فاصله زیادی داریم؛ بنابراین وظیفه حوزه صرفا آموزش، فراگیری، تدریس و بحث نیست بلکه مهمتر از این‌ها کارکردهای اجتماعی سیاسی است؛ ایشان در تعبیر دیگری فرمودند ما باید در کار تبلیغ موضع تهاجمی داشته باشیم که از موضع دفاعی مهمتر است. 

 

امروز فرهنگ آلوده و پوسیده و ضدخدای غرب، خیلی جای حمله دارد ولی نهایت کار ما در فضای مجازی و در تبلیغ غیرمجازی، گاهی مواجه انفعالی و غیرتهاجمی است؛ البته به تعبیر آقا این کار نیازمند تربیت مجاهد فرهنگی است؛ مجاهد فرهنگی فقط برای خدا وارد معرکه می‌شود و دنبال منافع مالی و مادی در کار دینی نیست؛ کسی که از خود بگذرد و فرهنگ برای او دغدغه اصلی بود. در بوستان و در خیابان و در مسجد، فعال و پاسخگوی نیازها است.

 

رهبر انقلاب جمله‌ مهم دیگری هم دارند که البته همه جملات این پیام مهم است؛ ایشان فرمودند مهمترین وظیفه حوزه، بلاغ مبین است؛ الان ما بزرگترین وظیفه حوزه را تربیت مجتهد و محقق می‌دانیم و قوی‌ترین استعدادها را به این مسیر می‌فرستیم ولی مهمترین هدف حوزه از منظر ایشان تربیت نیروهای مهذب و کارآمد و کسانی است که بتوانند وظیفه بلاغ مبین را انجام دهند. 

 

ایشان تاکید دارند بلاغ مبین گستره وسیعی از تبیین وظایف نظام اسلامی تا سبک زندگی و محیط زیست و حمایت از طبیعت و زوایای دیگری از حیات بشری است. بنابراین معتقدم حوزه اگر می‌خواهد متکفل دفاع از دین در جهان باشد باید به همه عرصه‌های حیات بشر توجه داشته باشد و به آموزش و پرورش و صدا و سیما و فضای مجازی و ... ورود جدی داشته باشد و این مقتضی بازنگری سیستم حوزه از ابتدا است. ما خیلی دغدغه این کار را داشتیم ولی برخی آقایان نظرشان محدود به همین امتحانات و دروس و ... بود و اینکه نباید کاری به مسائل دیگر داشته باشیم ولی برای تحقق نگاه آقا به نظر بنده 80 درصد دگرگونی و تغییر لازم است. 

 

 

سیستم آموزشی حوزه از قدیم متمرکز بر متون خاص بوده ولی در تحولاتی که رخ داد برخی کتب تغییر یافت که کار رو به جلو و ارزشمند است ولی با وضع مطلوب فاصله زیادی داریم؛ ما در سفیران هدایت این کار را کردیم یعنی طلبه تربیت کردیم برای عرصه تبلیغ، لذا خیلی از متون را تغییر دادیم و خروجی طلبه بعد از 5 سال گاهی از طلاب دیگری که بیشتر از این مدت در مراکز دیگر درس‌خوانده بودند موفق‌تر و هدفمندتر بودند. در مدارس سفیران اولویت با تبلیغ بود ولی متاسفانه به همین هم بی‌مهری شد و الان وضعیت مناسب نیست. به نظر بنده راه کارآمدی حوزه این است که سخنان رهبری به صورت جدی در دستور کار قرار بگیرد و تغییرات جدی ایجاد شود.

 

گاهی اینطور بوده است که تا پیام و مطلبی فرموده‌اند چند تا کتاب نوشته می‌شد و چند کارگروه تشکیل شده ولی بعد از مدتی هم همه چیز فراموش شده بود؛ پیشنهاد بنده به مدیران حوزه این است که ما این کارهای ناموفقی را که در این چهار دهه انجام دادیم را کنار بگذاریم و شاید اینکه کاری نکنیم بهتر از آن است که همان کارهای خطا را تکرار کنیم. باید راه‌های جدید را طی کنیم. مؤمن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود و ما نباید روش گذشته را طی کنیم. مدل و روش‌های جدید و کارآمد نیاز داریم. 

 

 

برای پیشبرد این کار، نیاز به سمینار و لشگرکشی نیست بلکه یک کار نخبگانی و علمی لازم است؛ بایستی افراد نخبه در بخش‌های مختلف و در بدنه حوزه و از میان استادان و طلاب و نخبگان خوش استعداد و خوش ذوق وارد این کار شوند؛ بدنه مدیریتی حوزه زحمت می‌کشند ولی معمولا درگیر کارهای روزمره هستند لذا باید افرادی از بیرون ساختار اداری حوزه جذب شوند و راه‌کارهای خود را ارائه دهند؛ حوزه اگر بازنگری نداشته باشد دچار مشکل خواهد شد؛ باید در هر بخشی چارچوب‌های لازم برای تحول ایجاد شود و از مرحله طراحی تا اجرا با حضور نیروهای جوال و فعال نیازمند تغییر هستیم.

 

اگر این تلاش نخبگانی صورت بگیرد و پیشنهادات به تایید شورای عالی حوزه برسد و اگر قوانینی در تضاد با آن است کنار گذاشته شود امید به موفقیت دوچندان خواهد بود وگرنه اگر بخواهیم با چارچوب گذشته حرکت کنیم کاری نکنیم بهتر است.

 

 

امروز به نظر بنده مهمترین مسئله این است که بدانیم میدان تبلیغ، میدان نبرد جنگ شناختی است و دشمن در این عرصه سرمایه‌گذاری زیادی کرده است؛ بنده دو دهه قبل دغدغه ایجاد شبکه ماهواره‌ای برای حوزه داشتم ولی طرح ارائه شد اما به جایی نرسید؛ حتی ما تبلیغ اینترنتی را با مکافات زیادی راه‌اندازی کردیم؛ الان در جنگ شناختی تاثیر دشمنان بر افکار عمومی ما بسیار بالاست و دلیلش هم این است که مردم ما در بهره‌مندی از نان و سوخت و انرژی و مرغ و گوشت امکانات عمومی نسبت به خیلی از کشورهای دیگر بهره‌مندی بهتری دارند ولی باز احساس بدبختی و عقب‌ماندگی می‌کنند.

 

یکی از پزشکانی که در آمریکا کار می‌کند به بنده می‌گفت درآمد دلاری من در آمریکا خیلی بهتر از ایران است ولی سطح برخورداری عمومی مردم در ایران بهتر از آمریکاست. در خیلی از کشورها میوه از جمله هندوانه را به صورت قاچی و دانه‌ای می‌خرند. این که ما اینقدر احساس بدبختی اجتماعی داریم طبیعی نیست.

 

نمی‌گویم مردم مشکلات اقتصادی ندارند و ما فقیر نداریم ولی چون تبلیغ علیه ایران بسیار زیاد است بیشتر به نقاط منفی توجه داریم و ذهن مردم تخریب شده است. الان میزان سفری که ایرانیان می‌روند طبق آمارها از خیلی کشورها حتی پیشرفته بیشتر است ولی چرا مردم چرا فکر می‌کنند بدبخت هستند. در آلمان که کشوری پیشرفته در اروپا است ببینید میزان سرانه مصرف هر شهروند از انرژی و امکانات دیگر چقدر است، یا حتی در ژاپن. 

 

حوزه نیاز دارد به عرصه‌های مختلف به خصوص جنگ شناختی ورود پیدا کند تا بتوانیم از افکار مردم دفاع کنیم و از هجمه‌ها جلوگیری کنیم؛ الان وضعیت زنان در ایران را با خیلی از کشورهای دیگر مقایسه کنید ولی چرا برای ایران شعار زن، زندگی، آزادی سر می‌دهند؟ ما خودمان که به جایگاه زنان و دخترانمان واقفیم. کجا زنان و دختران ما برای حضور اجتماعی ممنوعیت دارند ولی در همین کشورهای اروپایی زنان و دختران نمی‌توانند طبق اعتقادات مذهبی خود عمل کنند و مثلا روسری داشته باشند.

 

الان در غزه چه جنایاتی در حال وقوع است، ولی اگر یک دانشجو و استاد در دانشگاه کلمبیا به سیاست حمایت آمریکا از صهیونیست‌ها معترض شود چه برخوردی با او می‌‌کنند؛ حتی بودجه دانشگاه کلمبیا تحت تاثیر این اعتراضات قرار گرفت و این در حالی است که یک سری سلبریتی در ایران برخلاف قوانین حرف‌های نادرستی زدند و ذهن مردم را خراب کردند و کسی با آن‌ها برخوردی هم نکرد و از مواهب و امکانات کشور هم بیش از دیگران استفاده می‌کنند.