فرصت‌های حضور مفاهیم دینی در زندگی روزمره کودکان
یک نویسنده کودک و نوجوان به روش‌های انتقال مفاهیم دینی به کودکان اشاره و بیان کرد: این مسئله نیازمند بازنگری است. هنوز گاهی اوقات پیامبر(ص) و ائمه(ع) را به عنوان شخصیت‌هایی دور از زندگی امروز معرفی می‌کنیم، در حالی که باید نشان دهیم تعالیم آنها پاسخگوی مسائل کنونی است.
حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری‌ابهری، نویسنده و پژوهشگر حوزه تربیت کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با ایکنا درباره آموزش واقعه غدیر از دوران کودکی گفت: مسئله هویت از نیاز‌های اساسی هر انسان محسوب می‌شود. همه ما نیازمندیم که بدانیم در چه موقعیتی قرار داریم، ماهیت وجودی ما چیست، در کدام برهه تاریخی ایستاده‌ایم و به کدام جریان فکری یا فرهنگی تعلق داریم. به عبارت دیگر، هویت به ما کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسیم، جایگاه خویش را درک کنیم و موقعیت خود را در این جهان تعیین کنیم.
وی افزود: بسیاری از تصمیمات و اقدامات ما متأثر از تصویری که از خود داریم و نحوه درک ما از جایگاهمان در جهان است. این فرآیند شکل‌گیری هویت باید از دوران کودکی آغاز شود؛ چراکه آموزه‌های این دوره هم از عمق بیشتری برخوردارند و هم تأثیر پایدارتری دارند. اگر از همان ابتدا ذهنیت صحیحی در کودکان شکل نگیرد، اصلاح آن در آینده با دشواری‌های فراوانی همراه خواهد بود؛ بنابراین ضروری است از همان ابتدا اقدامات لازم انجام و باور‌های نادرست با اعتقادات صحیح جایگزین شوند.
حیدری‌ابهری با اشاره به موضوع ولایت و اطاعت از امام ادامه داد: گاهی اوقات با اصطلاحات پیچیده و دشوار مواجه می‌شویم، در حالی که همین مفاهیم را می‌توان به زبانی ساده و قابل فهم نیز بیان کرد. در زندگی روزمره، همواره از الگو‌ها و راهنمایان تبعیت می‌کنیم. برای مثال، تصور کنید راننده‌ای به دلایلی در مسیر خود متوقف شده و پیاده به راه ادامه می‌دهد. اگر کسی راه صحیح را به او نشان ندهد، ممکن است مسیر را گم کند.
وی تصریح کرد: در مباحث دینی، مشکل اصلی این است که مهارت کافی برای انتقال مفاهیم را کسب نکرده‌ایم. به دلیل عدم تمرین و ممارست، گاهی این مفاهیم برایمان دور از دسترس به نظر می‌رسند. اخیراً در حال مطالعه کتاب‌های دینی مسیحیت در پلتفرم آمازون هستم و مشاهده می‌کنم که آنها به‌خوبی توانسته‌اند مفاهیم دینی را به زبانی ساده و قابل درک، به ویژه برای کودکان، ارائه دهند. قرآن کریم نیز سرشار از تمثیل‌ها و روش‌های گوناگون بیان مفاهیم است. این روش‌ها فقط مختص فضای دانشگاهی یا حوزوی نیستند، بلکه می‌توان از آنها در زندگی روزمره نیز بهره برد تا مفاهیم دینی را به شکلی مؤثرتر انتقال داد.
وی با اشاره به اینکه موضوع غدیر را می‌توان از ابعاد مختلفی بررسی کرد، گفت: مسئولیت‌پذیری، بینش تاریخی، آینده‌نگری، عزم و اراده از جمله این ابعاد است. این واقعه در حقیقت یک کلاس آموزشی است که به ما می‌آموزد بدون رهبری صحیح، جامعه دچار سرگردانی می‌شود و به مقصد نخواهد رسید.
وی ادامه داد: اعتماد به نفس و تعلق‌خاطر به مکتب اهل‌بیت(ع) از جمله دستاورد‌های غدیر است. این واقعه به ما می‌آموزد که در زندگی باید براساس حق‌مداری و دفاع از حقیقت حرکت کنیم، حتی اگر این حقیقت متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش باشد. اما متأسفانه امروزه در انتقال مفاهیم عمیق دینی به نسل جدید، دچار ضعف هستیم. بسیاری از جزئیات معنادار و تأمل‌برانگیز روایات، نادیده گرفته می‌شود و فقط به بیان کلیات بسنده می‌کنیم. در حالی که اگر این روایات با ظرافت و دقت بیشتری بیان شوند، تأثیر بسیار عمیق‌تری خواهند داشت.
این نویسنده اظهار کرد: برای مثال، در داستان حضرت یوسف(ع)، اگر فقط به کلیات اشاره کنیم، مخاطب درکی از عمق ماجرا پیدا نخواهد کرد. اما اگر فضاسازی دقیق، لحظه‌به‌لحظه روایت و حتی جزئیاتی مانند گرسنگی کودکان یا رفتار قنبر (غلام امام علی) بیان شود، داستان کاملاً متفاوت خواهد شد. امام علی(ع) در زندگی خود نشان دادند که حل مشکلات مردم فقط با رفع گرسنگی آنها میسر نیست، بلکه باید شادی و آرامش روحی آنها را نیز تأمین کرد. این نگاه جامع، نشان‌دهنده عمق شخصیت ایشان است.
وی در ادامه به روش‌های انتقال مفاهیم دینی به کودکان اشاره و بیان کرد: این مسئله نیازمند بازنگری است. در بسیاری از کتاب‌های دینی مسیحیان، مفاهیم با زبان ساده، تصاویر جذاب و در قالب داستان‌های کاربردی ارائه می‌شوند. این در حالی است که ما هنوز گاهی اوقات پیامبر(ص) و ائمه(ع) را به عنوان شخصیت‌هایی دور از زندگی امروز معرفی می‌کنیم، در حالی که باید نشان دهیم تعالیم آنها پاسخگوی مسائل کنونی است.
حیدری‌ابهری تصریح کرد: اگر در کتابی با عنوان محمد مثل گل بود، مهربانی پیامبر(ص) با کودکان، حیوانات و طبیعت در قالب موقعیت‌های روزمره بیان شود، کودک درمی‌یابد که این آموزه‌ها مربوط به امروز اوست، نه صرفاً رویدادی تاریخی. متأسفانه برخی از روایت‌های ما به گونه‌ای است که ذهن کودک را به این سو می‌برد که دین، مربوط به گذشته است، در حالی که باید نشان دهیم امام علی(ع) امروز نیز می‌تواند راهنمای زندگی باشد.
وی در ادامه بیان کرد: چالش اصلی غدیر در زمان حاضر این است که بسیاری از ما آن را صرفاً به عنوان یک مراسم تشریفاتی می‌بینیم، در حالی که بیعت با امام علی(ع) باید تبدیل به برنامه عملی زندگی شود. اگر فقط به کف‌زدن و شیرینی خوردن در روز غدیر بسنده کنیم، در حقیقت همان اشتباه اهل سقیفه را تکرار کرده‌ایم که امامت را نادیده گرفتند. طرفداری از امام علی(ع) یعنی پیروی از عدالت، مسئولیت‌پذیری و اجرای فرامین نهج‌البلاغه در زندگی فردی و اجتماعی. نگرانی من این است که غدیر به یک مراسم سطحی تقلیل یابد و از محتوای عمیق آن غافل شویم. غدیر باید الهام‌بخش حرکت ما به سوی جامعه‌ای عادلانه و مسئولیت‌پذیر باشد.
وی در ادامه کتاب‌هایی را برای مطالعه بیشتر درباره غدیر پیشنهاد کرد و افزود: مدرسه امام علی(ع) با محور زندگینامه و شرح نهج‌البلاغه برای نوجوانان، من امام علی(ع) را دوست دارم(کتابی کودکانه با مفاهیم ساده‌شده)، غذای فکر نوجوان(مجموعه‌ای از درس‌های زندگی از سیره اهل‌بیت) از جمله کتاب‌هایی است که مطالعه آنها پیشنهاد می‌شود.
انتهای پیام
