اهمیت جهاد فرهنگی از جهاد نظامی بیشتر است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین صدیقی، رئیس مرکز کلام و تفسیر حوزه علمیه کرمانشاه، شامگاه سوم تیرماه در نشست علمی «تکالیف نخبگان فرهنگی در جنگ از منظر قرآن کریم» با بیان اینکه کسی نمی‌گوید جنگ بهتر از صلح و آسایش و آرامش است ولی اگر قرار باشد در موقعیتی عزت و دین و شرف و هویت یک جامعه از بین برود و ملت را به بردگی ببرند عقل می‌گوید بایستید و مقاومت کنید، گفت: در دل این ایستادگی و مقاومت برکات و نکاتی وجود دارد لذا خداوند تاکید فرموده است: كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ یعنی با وجود آنکه شما نسبت به جهاد کراهت دارید ولی باز آن را انجام دهید. بنابراین یکی از مهمترین تکالیف حضور در میدان نبرد است و نخبگان فرهنگی هم به زعم خود و در راستای تخصصشان باید  در صحنه حضور داشته باشند. 

 

وی افزود: یکی دیگر از تکالیفی که بر عهده نخبگان فرهنگی در زمان جنگ است آن است که آنان باید اهداف جنگ را تبیین کنند. یعنی چرا ما باید جنگ کنیم؟ اگر قرار باشد جنگ کنیم از منظر قرآن چه ضرورت و اهدافی وجود دارد؛ این اهداف در ذیل مسئولیت‌پذیری در اسلام تعریف می‌شود؛ آیه شریفه فرموده است: وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا؛ شما را چه شده که در راه خدا و [رهایی] مردان و زنان و کودکان مستضعف [ی که ستمکاران هر گونه راه چاره را بر آنان بسته‌اند] نمی‌جنگید؟ آن مستضعفانی که همواره می‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهری که اهلش ستمکارند، بیرون ببر و از سوی خود، سرپرستی برای ما بگمار و از جانب خود برای ما یاوری قرار ده.

 

صدیقی بیان کرد: آیه شریفه فرموده است چرا شما مقاتله نمی‌کنید برای نجات کسانی که تحت ظلم ظالمین قرار گرفته‌اند یا در آیه دیگر فرموده است: فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ. خداوند از ما برای اینکه به کمک مستضعفین برویم بازخواست خواهد کرد و در آیه اخیر هم اساسا تاکید بر این نکته است که اگر کسانی علیه شما تعدی کردند همانند خودشان پاسخ دهید.

 

وی افزود: حتی گاهی ممکن است میان دو کشور مسلمان درگیری وجنگ رخ دهد که تکلیف ما را خداوند  در آیات سوره مبارکه حجرات مشخص کرده و فرموده است: وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ. براساس این آیه اگر یکی زیر بار حق نرفت شما می‌توانید علیه او وارد جنگ شوید. 

رئیس مرکز کلام و تفسیر حوزه علمیه کرمانشاه با بیان اینکه تلاش برای تبیین و ترویج فرهنگ مقاومت و جهاد بلکه زیست جهادگونه از دیگر وظایف نخبگان است، اظهار کرد: این تکلیف فقط متوجه ایام جنگ نیست و در غیر آن هم جاری و ساری است زیرا اگر فرهنگ مقاومت و جهاد در کشور وجود داشت در هنگامه نبرد هم این آمادگی وجود دارد؛ قرآن کریم فرموده است: إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ۚ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ ۖ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ ۚ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ ۚ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُمْ بِهِ ۚ وَذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ؛ مادرانی داریم و داشتیم که افتخار کردند که مال و جان خود را در راه خداوند دادند و محکم در مسیر جهاد ایستاده‌اند و البته جنگ زد و خورد دارد و هم از ما می‌کشند و هم ما آنان را می‌کشیم و البته برای مؤمنان هر دو سر برد است: قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ ۖ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا ۖ فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ.

 

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: کار نخبگان فرهنگی آن است که فرهنگ جهاد و مبارزه و شهادت را در بین مردم زنده نگه دارند؛ خداوند به ما آموزش داده است که بدانید اموال و تجارت و زن و فرزند و خانه شما مایه امتحان است؛ در همین ایام کسانی داشتیم که همه چیز را برای پیروزی اسلام و ایران فدا کردند و از عمق وجود پای کشور ایستادند و برخی هم شاید وقتی تجارتشان کساد شد و به هم ریخت صدایشان درآمد. 

 

وی با تاکید بر اینکه نهادینه‌کردن چنین روحیه‌ای از جمله وظایف نخبگان است، افزود: این نکته را هم بیان کنم که بین جهاد، حرب و مقاتله تفاوت وجود دارد؛ هر سه واژه قرآنی است و حرب یعنی مبارزه مسلحانه و برای کسانی است که علیه اسلام و مسلمین وارد جنگ می‌شوند مانند کسانی که این روزها با ریزپرنده و سلاح‌های دیگر به جنگ مردم رفتند و خداوند آنقدر از ربا متنفر است که آن را محاربه با خودش توصیف کرده است. 

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه قتال و مقاتله به معنای جنگ اعم از مسلحانه و غیرمسلحانه است و جهاد هم فراتر از جنگ است، افزود: جهاد در مسیر اهداف الهی ارزشمند است؛ تکلیف جدی‌تر نخبگان فرهنگی جهاد است؛ قرآن کریم فرموده است: فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا؛ در آیات قبل از تعبیر قرآن کریم استفاده شده است یعنی شما باید به واسطه قرآن جهاد کبیر را انجام دهید؛ جنگ و درگیری نیروی نظامی، جهاد است ولی جهاد کبیر جهاد در عرصه فرهنگی است به تعبیر قرآن کریم.

وی  در تبیین چرایی این موضوع بیان کرد: اگر نخبه فرهنگی قبلا اهداف و ضرورت و اهمیت جهاد را برای نیروهای مسلح تبیین نکرده باشد او از دست بردن به ماشه و شلیک موشک تردید می‌کند و نمی‌داند که آیا در جبهه حق است یا باطل و اگر تردید داشته باشد اراده او ضعیف خواهد شد؛ این وظیفه نخبگانی همانطور که تاکید شد نباید به همین ایام متوقف شود بلکه باید تداوم داشته باشد تا روحیه جهاد و مقاومت حفظ شود.

 

صدیقی اضافه کرد: اگر قرار است خدای ناکرده دوباره دشنمان به کشور حمله کنند این آمادگی باید در تمامی اقشار وجود داشته باشد لذا تبیین فرهنگی و جهاد فرهنگی ضرورت دارد؛ خداوند تلاش کرده است تا باور ما را در عرصه جنگ و جهاد تغییر دهد از جمله اینکه ما به تجهیزات نظامی خودمان ننازیم بلکه باید در کنار تسلیحات به خداوند باور داشته باشیم و توکل کنیم. قرآن فرموده است: فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ ۚ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ رَمَىٰ ۚ وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ. باید عمیقا باور کنیم کار در  دست خداوند است نه ما.  

 

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه با بیان اینکه اگر ما بخواهیم مؤمنانه و فی سبیل الله قدم برداریم باید بدانیم کار و قدرت اصلی و حقیقی در دست خداوند و پیروزی حقیقی هم از آن یاوران خداوند است، گفت: امروز چالش بزرگ ما جنگ شناختی است و چون رسانه‌های دشمن قوی هستند ممکن است دستاوردهای ما را به نقاط ضعف تبدیل کنند. یکی از شگردهای دشمنان در جنگ شناختی، ترس‌آفرینی است که قرآن هم فرموده است: الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ؛ به محض اینکه گفته شد قرار است آمریکا در جنگ همراهی کند و وارد شود یک دفعه متاسفانه برخی جا زدند. 

صدیقی با بیان اینکه خیلی از اوقات ممکن است گفته شود قدرت ما در برابر دشمنان کم است و همین عاملی برای ترس مردم شود، اظهار کرد: البته نیروهای مسلح ما تلاش زیادی برای فراهم‌کردن تجهیزات نظامی کرده‌اند ولی با همه این تلاش‌ها تجهیزات ما در برابر آن‌ها اندک است ولی باید مطمئن باشیم که اگر ایمان و صبر داشته باشیم و به امداد الهی یقین داشته باشیم این امداد نصیب ما خواهد شد؛ بَلَىٰ إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَٰذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ یعنی خدا فقط خدای بدر و خیبر و حنین نیست بلکه خدا، خدای وعده صادق هم هست و اگر ما پایمردی و صبر و تقوا داشته باشیم قطعا با امداد غیبی روبرو خواهیم شد.  

 

وی افزود: طبق آیات قرآن مدد الهی متفاوت است و گاهی در قالب خطای دید برای دشمن ایجاد می‌شود و گاهی با رعب‌افکنی در دل دشمن. خداوند فرموده است اگر شما 20 نفر باشید به اذن خدا بر 200 نفر و اگر صد نفر باشید به اذن خدا بر هزار نفر پیروز خواهید شد. يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ ۚ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ ۚ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ؛ بنابراین این ازدیاد در تجهیزات هم می‌تواند رخ دهد. البته در آیه بعد خداوند تخفیف داده است زیرا این مدد بستگی به ایمان ما دارد.