شناخت امام‌ حسین(ع) از حوادث آینده با استناد به آیات قرآن

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت ایام ماه محرم یادداشت‌هایی با محور «استنادات قرآنی امام حسین(ع)» تهیه و منتشر می‌کند که مشروح چهارمین قسمت را در ادامه می‌خوانیم.

منبر چهارم

از آیاتی که حسین بن‌علی(ع) در مسیر مدینه به مکه قرائت کردند، بخشی از آیات ۱۵۴ سوره آل عمران و ۷۸ سوره نساء است که تقریبا هر دو آیه به موضوع و مضمون واحدی اشاره دارند.

امام حسین(ع) در مسیر مدینه به مکه با رخدادها، وقایع و ملاقات‌هایی روبه‌رو شدند. امام حسین(ع) دو آیه مزبور را هنگام ملاقات با دیگران (در نقلی با فرشتگان یا جنیان) قرائت کردند. توجه به مضمون دو آیه قرائت شده از جانب امام(ع)، راهنمای مهمی در فهم ما نسبت به شناخت امام حسین(ع) و نگاه آن حضرت به حوادث آینده دارد. افزون بر آنکه آگاهی به معارف نهفته در دو آیه مزبور جزء باور‌های قرآنی است که هر مسلمان باید به آن معتقد باشد.

یرای بررسی پیوند و دلالت‌های آیه با موقعیت و مقصود امام حسین(ع) ابتدا آیات را در بافتار قرآنی آن، در دو سوره آل عمران و نساء بررسی می‌کنیم. «کسانی که کشته شدن برای آنان مقرر شده، به قتلگاه خویش می‌رفتند». این قسمت آیه، بخشی نسبتاً طولانی از آیه ۱۵۴ سوره آل عمران است. در قسمت آغازین آیه تصور جاهلی درباره خداوند یعنی گمان بد به خداوند را مردود شمرده است و سپس، می‌فرماید که بگو سررشته همه کار‌ها به‌دست خداست. می‌گفتند اگر کار دست ما بود در اینجا کشته نمی‌شدیم، بگو اگر در خانه‌هایتان هم بودید، کسانی که کشته شدن برای آنان مقرر شده به قتلگاه خویش می‌رفتند.

در ادامه این آیه به امتحان الهی و به آگاهی خداوند به راز دل‌ها اشاره شده است. در آیه بعد به مؤمنان سفارش می‌شود که مانند کافران نباشید که درباره برادارنشان که به سفر یا جنگ رفته بودند، گفتند که اگر نزد ما بودند، نمی‌مردند و یا کشته نمی‌شدند. آیه دیگر مورد استناد امام حسین(ع) بخش آغازین آیه ۸۷ سوره نساء است که معنای آن چنین است: «هر کجا باشید، هر چند در برج‌های استوار، مرگ شما را در می‌یابد».

همانگونه که ملاحظه می‌کنید این آیه هم به موضوع مرگ و تقریبا با همان اسلوب موجود در سوره آل عمران بیان شده است. این آیه نیز در بافتار قرآنی سوره نساء، تصور نادرست مشرکان درباره خداوند متعال را مردود شمرده است.

در این آیه چنین آمده است که کسانی که به پیامبر(ص) می‌گفتند اگر خیری به ما برسد، از جانب خداوند است و اگر بدی به ما برسد، از جانب توست، (بگو) هر خیری به تو رسد، از جانب خداست و هر بدی به تو رسد از خود توست و پیامبر(ص) را برای مردم فرستادیم و گواه خداوند بس است.

شرح بیشتر آیات و دلالت‌های آن در گفتار بعدی پیگیری خواهد شد.