امام حسین(ع) در برابر نفاق ایستاد

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) عصر امروز پنجشنبه ۱۲ تیرماه در پنجمین روز از سلسله نشست‌های علمی حکمرانی قرآن و قیام سیدالشهدا(ع) با اشاره به بزرگ‌ترین چالش امت اسلامی اظهار کرد: امام حسین(ع) پس از روی کار آمدن یزید از سوی فرماندار مدینه فراخوانده شد تا با یزید بیعت کند و آن حضرت با توجه به وظیفه‌اش به‌عنوان امام مسلمین برای حفظ دین، تحلیل و برداشتش این بود که با روی کار آمدن کسی، چون یزید، اصل دین با مخاطره مواجه می‌شود؛ از این‌رو بیعت با یزید را نپذیرفت و این نقطه آغاز قیام حضرت بود.

وی افزود: زمانی که امام حسین(ع) تصمیم به هجرت از مدینه به سمت مکه گرفت، با توجه به فضای حاکم بر مدینه و پیگیری‌های فرماندار برای به سرانجام رساندن بیعت، از مدینه خارج شد و در جریان خروج از مدینه، چند اتفاق رخ داد که یکی از آنها نامه‌ای بود که حضرت خطاب به برادرش محمد بن حنفیه نوشت و در آن فرمود که این خروج برای امر به معروف و نهی از منکر است؛ به‌طوری‌که در بخشی از نامه آمده است: «اُرِیدُ ان آمُرَ بِالْمَعرُوفِ و انهی عَنِ الْمُنکَرِ.»

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: بحث امر به معروف و نهی از منکر در فضایی مطرح می‌شود که حضرت، جامعه را جامعه اسلامی می‌داند و بر همین اساس، آنچه در برابر امام حسین(ع) قرار دارد، نفاق است ضمن اینکه جامعه اسلامی دو تهدید عمده دارد؛ تهدید درونی و تهدید بیرونی که تهدید درونی مهم‌ترین تهدیدش نفاق است؛ یعنی کسانی که مدعی اسلام هستند، اما برای منافع دنیوی، در باطن به اسلام باور ندارند و عمل نمی‌کنند. نفاق درجاتی دارد؛ هم خفیف و هم شدید. 

وی ادامه داد: تحلیل امام حسین(ع) از حکومت یزید، نفاق وخیم بود؛ چنان‌که تعابیری دارد که حتی آنها را خارج از اسلام می‌داند و با الگو‌های کفر و طاغوت مقایسه می‌کند.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) بیان کرد: تحلیل حضرت این است که این جامعه، جامعه اسلامی است و در جامعه اسلامی اصل دین به خطر افتاده و امام باید امر به معروف کند و نهی از منکر کند. ببینیم که در باب امر به معروف و نهی از منکر در قرآن کریم چه آمده است و مطالب متنوعی در قرآن مطرح شده که از جمله در سوره آل عمران، آیات ۱۰۴ و ۱۱۰ به این موضوع پرداخته است.

لکزایی خاطرنشان کرد: خداوند می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلا تَمُوتُنَّ إِلا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» وقتی این آیه نازل شد، برخی مسلمانان مقید که بسیار پایبند اوامر الهی بودند، دچار زحمت شدند؛ زیرا «اتقوا الله حق تقاته» یعنی از خود در برابر تهدیدات درونی و بیرونی محافظت کنید و به دستورات الهی پایبند باشید و تقوا یعنی حفاظت از خود در برابر تهدیدات درونی و تهاجمات بیرونی کفر و نفاق.

وی بیان کرد: سپس آیه دیگری نازل شد که «اتقوا الله ما استطعتم»؛ یعنی به اندازه توانتان تقوا بورزید و این درجه‌ای تخفیف است و در ادامه آمده است: «ولا تموتن الا و انتم مسلمون»؛ یعنی اگر می‌خواهید امنیت دنیوی و اخروی‌تان تأمین شود، در حالت تسلیم به خداوند از دنیا بروید.

این استاد دانشگاه افزود: خداوند می‌فرماید: «واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا»؛ همه به ریسمان الهی چنگ بزنید و متفرق نشوید و نعمت وحدت را به عنوان نعمتی الهی معرفی می‌کند که خداوند بین قبایل و گروه‌های مختلف الفت ایجاد کرد و این انسجام ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد و کسانی مسیر انحراف از اوامر الهی را پیش بگیرند ولی با حربه وحدت مانع امر به معروف و نهی از منکر شوند، لذا در ادامه می‌فرماید: «ولتکن منکم أمة یدعون إلی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و أولئک هم المفلحون.»

لکزایی گفت: وحدتی که قرآن می‌فرماید، باید بر محور دستورات خداوند باشد؛ اما اگر کسی منحرف شد، باید گروهی از مومنان به نظارت اجتماعی بپردازند و امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد و همه افراد توان و شناخت لازم را ندارند؛ ولی باید گروهی این مسئولیت را بپذیرند؛ چه کسی شایسته‌تر از امام حسین(ع) که هم امام است، هم فرزند پیامبر(ص) و از اهل بیت(ع)؛ قرآن مرجع تبیین اوست و رهبری دینی جامعه بر دوش اوست.

وی تاکید کرد: قرآن می‌فرماید: «ولتکن منکم أمة یدعون إلی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر»؛ یعنی باید گروهی باشند که مردم را به خیر دعوت کنند، امر به معروف کنند و از منکر باز دارند؛ اینان رستگارانند و «مفلح» به بذری گفته می‌شود که شکوفا شده و به میوه مورد انتظار می‌رسد؛ انسانی که شکوفا شود و به درجات بالای ایمان برسد، همچون بذری است که میوه داده است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در آیه ۱۱۰ آل عمران هم بر این موضوع تأکید شده است: «کنتم خیر أمة أخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تؤمنون بالله» شما بهترین امت هستید، چون پیامبرتان خاتم‌النبیین است و دین کامل شده است؛ یکی از دلایل برتری این امت، نظارت اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر است که اگر این مسئولیت از دست برود، دیگر بهترین امت نخواهید بود.

وی افزود: امام حسین(ع) جامعه را جامعه‌ای اسلامی می‌داند که حاکمان و پیروانشان به‌جای عمل به معروف، خلاف آن عمل می‌کنند؛ یعنی «نهی از معروف» و «امر به منکر» می‌کنند و این مطلب در سوره توبه بیان شده و فرق مؤمنان و منافقان همین است؛ منافقان برعکس مؤمنان، امر به منکر و نهی از معروف می‌کنند که آیات آن در جلسه آینده بررسی خواهد شد.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: از خداوند متعال می‌خواهیم به همه ما توفیق دهد، اهل امر به معروف و نهی از منکر باشیم؛ چراکه این از ویژگی‌های حکمرانی اسلامی و آموزه‌های مهم اسلام است تا نسبت به سرنوشت امت اسلامی، انسان‌ها و خودمان حساس باشیم و مطالبه عدالت نیز یکی از مولفه‌های امر به معروف و نهی از منکر است و امتناع امام حسین(ع) از بیعت با یزید در همین چارچوب معنا می‌شود.