اجرای نمایش «در انتظار» با نگاه آیینی و تمثیلی به واقعه کربلا
امیراحمد رحمتی گفت: در تئاتر «در انتظار» تلاش کردم نگاهی تمثیلی و آیینی به عاشورا داشته باشیم تا مخاطب امروزی بتواند مفاهیم عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی و انتظار را در بستر زندگی امروز درک کند.
امیراحمد رحمتی، نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان نمایش آیینی «در انتظار» در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه این اثر نمایشی بر پایه مفاهیم عاشورایی و امام‌شناسی شکل گرفته است، اظهار کرد: آنچه ما را به سمت تولید نمایش آیینی سوق داد، دغدغه‌ای عمیق نسبت به فراموشی باورهای معنوی در جامعه امروز بود. باور داریم که نقطه آغاز تمام بحران‌های اخلاقی و انسانی، دور شدن از ادب، احترام و اعتقادات الهی است. هر کجا انسانیت کمرنگ می‌شود، ریشه در سستی باورها دارد؛ چه در اسلام، چه در مسیحیت، چه در زرتشت. در همه ادیان، وقتی انسان از مسیر معنویت فاصله می‌گیرد، گرفتار انحراف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه نمایش آیینی کوتاه‌ترین و در عین حال مؤثرترین مسیر برای انتقال مفاهیم دینی به مردم است، افزود: تولید فیلم سینمایی یا سریال‌های تاریخی با این مضامین، نیازمند بودجه‌های کلان و فرآیندهای پیچیده است؛ اما نمایش آیینی با زبانی مستقیم و زنده، مفاهیم را به عمق جان مخاطب می‌برد. بارها در اجراهای خود دیدیم که یک صحنه ساده نمایش چطور اشک مخاطب را درمی‌آورد و او را متحول می‌کند؛ این تأثیر گاهی از ساعت‌ها سخنرانی و وعظ بیشتر است.
رحمتی با بیان اینکه نمایش «در انتظار» روایتی است از یک جوان امروزی که در اثر غفلت و دوری از حقیقت، در مسیر تباهی قرار می‌گیرد، تصریح کرد: داستان این نمایش درباره جوانی است که به‌واسطه فقدان باور دینی، گرفتار مال حرام و غفلت می‌شود. او به دلیل نداشتن شناخت از امام عصر(عج) و غفلت از یاد سیدالشهدا(ع)، قلب و گوش معنوی‌اش بسته می‌شود. این غفلت تا جایی پیش می‌رود که در اثر یک تصادف، روح او به طبقه‌ای می‌رود که منکران و قاتلان حضرت اباعبدالله در آن ساکن هستند. در آنجا، او با واقعیت‌های تاریخ روبه‌رو می‌شود و مسیر زندگی‌اش تغییر می‌کند.
وی درباره عناصر محتوایی نمایش بیان کرد: در این نمایش، به‌صورت همزمان از دو وجه آیینی بهره برده‌ایم؛ یکی سوگواری و دیگری جنبه‌های اجتماعی، اعتقادی و معرفتی آیین. سعی کرده‌ایم مفهوم «امام‌شناسی» را هم از زاویه واقعه کربلا و هم با نگاهی به امام زمان(عج) برای مخاطب بازخوانی کنیم. همان‌طور که در زمان امام حسین(ع)، مردم در برابر انتخاب بین حق و باطل قرار گرفتند و بسیاری دچار تردید یا غفلت شدند، امروز هم همین وضعیت نسبت به شناخت امام عصر(عج) وجود دارد.
این کارگردان تئاتر در پاسخ به اینکه آیا در این نمایش صرفاً بازآفرینی آیین کهن صورت گرفته یا ترکیبی از آن با زبان امروز نیز وجود دارد، توضیح داد: اصالت آیین و سنت‌های نمایشی را تمام و کمال حفظ کرده‌ایم؛ اما برای نزدیک شدن به نسل جوان، از فرم‌ها و تکنیک‌های نوین بهره گرفته‌ایم. نورپردازی، میزانسن، طراحی لباس، موسیقی و شیوه روایت در نمایش «در انتظار» همه با زبان امروز هماهنگ شده است تا بتواند درک مخاطب امروزی را نیز درگیر کند. جوانی که امروز درگیر هزار مشغله است، باید بتواند با این فضا ارتباط بگیرد و تأثیر بپذیرد.
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه تماشاگر در این نمایش چه جایگاهی دارد، گفت: مخاطب در نمایش «در انتظار» صرفاً تماشاچی نیست؛ او بخشی از تجربه آیینی است. در تجربه‌های متعدد گذشته دیدیم که زندگی بسیاری از مخاطبان تغییر کرده و حتی به ما پیوسته‌اند. گروه نمایشی تراب اکنون خانواده‌ای گسترده است که اعضایش به‌صورت نذری فعالیت می‌کنند. تأثیرگذاری نمایش تا جایی بوده که مخاطب، خود را بخشی از آن دیده است و نه‌تنها اشک ریخته، بلکه در مسیر زندگی خود نیز بازنگری کرده است.
رحمتی درباره ظرفیت نمایش آیینی برای ایجاد تحول معنوی در مخاطب به‌ویژه نسل جوان اظهار کرد: کاملاً به این باور رسیده‌ایم که نمایش آیینی، اگر محتوای اصیل و فرم متناسب با ذائقه امروز داشته باشد، می‌تواند مخاطب را به تأمل و تحول وادار کند. در این اثر صرفاً به تخیل نپرداختیم بلکه براساس آیات و روایات، مفاهیمی را در قالب نمایش بازآفرینی کرده‌ایم. موضوعاتی چون برزخ، قیامت، شناخت امام، رابطه حق و باطل... همه به‌صورت ضمنی و قابل فهم در این نمایش حضور دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به قدرت آیین در فراتر رفتن از مرزهای مذهبی اشاره کرد و گفت: آیین می‌تواند به یک زبان مشترک انسانی تبدیل شود. ماه‌ها برای آماده‌سازی این پروژه وقت صرف کرده‌ایم. با وجود تمام دشواری‌ها و نبود حمایت‌های مالی کافی، بیش از ۶۰ تا ۷۰ نفر با جان و دل برای این کار تلاش کرده‌اند. این پیگیری‌ها تنها به‌خاطر اعتقاد و باور قلبی به پیام آیین است. نمایش آیینی را تنها یک هنر نمی‌دانیم، بلکه آن را رسالت می‌دانیم.
رحمتی در پاسخ به این پرسش که اگر قرار باشد مخاطب تنها یک پیام از نمایش با خود ببرد، ترجیح می‌دهید آن پیام چه باشد، تصریح کرد: اگر تنها یک چیز در ذهن مخاطب باقی بماند، امیدوارم معرفت نسبت به امام عصر(عج) و دعا برای تعجیل در ظهور آن حضرت باشد. چون وقتی این معرفت ایجاد شود، همه چیز در زندگی انسان دگرگون خواهد شد.
مشخصات اجرای نمایش از زبان کارگردان
رحمتی در ادامه این گفت‌وگو با بیان جزئیاتی از اجرای این اثر آیینی گفت: نمایش «در انتظار» از ۳۱ تیرماه تا ۱۳ مردادماه به مدت ۱۴ شب، هر شب از ساعت ۲۰:۳۰ در سالن اصلی پردیس تئاتر تهران به روی صحنه می‌رود. این نمایش به همت گروه فرهنگی نمایشی تراب و با مشارکت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تهیه شده است.
وی افزود: نمایش برای عموم رایگان است و بلیت‌ها از طریق وبگاه torabart.ir در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. همچنین برای رزروهای گروهی، مخاطبان می‌توانند با شماره ۰۹۱۹۲۰۶۴۰۵۶ تماس گیرند.
رحمتی همچنین درباره گروه اجرایی و هنری این اثر توضیح داد: بازنویسی متن را حسین مهکام بر عهده داشته و در کنار من، سید صالح طباطبایی‌فر، فاطمه موحد و مرجان امینایی به‌عنوان دستیاران کارگردان فعالیت می‌کنند. مدیریت صحنه با محسن مکرمی است و محمد ثقفی مسئولیت اجرایی صحنه را بر عهده دارد. محیا اکبری، طراحی گریم و عرفان شریفی، اجرای آن را برعهده دارند. نورپردازی کار توسط محمدرضا کلایی انجام شده و صدابرداری نیز با سید علی قنات‌آبادی بوده است.
رحمتی در پایان، بازیگران اصلی این نمایش را امیرحسین قائمی، علی طاوسیان، محمدمهدی عظیمی، محمدحسن خوش‌نظری، سید صالح طباطبایی‌فر، رسول خطیب، امیرحسین مرادزاده، سیدحسین صندید، بنیامین حکیمی‌نژاد و یوسف نیشابوری معرفی کرد و افزود: علاوه بر این افراد، بیش از ۳۰ بازیگر دیگر، از جمله نوجوانان و بانوان در قالب گروه‌های حرکات آیینی و صحنه‌های گروهی با ما همکاری دارند.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
