اهرم‌های راهبردی ایران در مقابل سوءاستفاده اروپا از مکانیسم ماشه

عفیفه عابدی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایکنا درباره تهدید اروپایی‌ها برای فعال کردن مکانیسم ماشه، گفت: تهدید اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بیش از هر چیز نشان‌دهنده محدودیت گزینه‌ها برای بروکسل و ناتوانی و بی‌عملی تاریخی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام است.

وی ادامه داد: اروپایی‌ها، به‌جای پایبندی به توافقی که خودشان آن را «دستاورد دیپلماسی» می‌نامیدند، اکنون در آستانه موعد غروب تحریم‌های تسلیحاتی، به جای ایفای نقش مستقل و سازنده برای احیای توافق هسته‌ای، با روش‌های شکست‌خورده به دنبال تخریب آخرین شانس مذاکرات هسته‌ای و شکست هر نوع سناریو توافق هستند.

بیشتر بخوانید:

• غرب با تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه به دنبال مرعوب کردن ایران است

سیاست تعمدی تروئیکا برای فعال‌سازی اسنپ‌بک

عابدی این سیاست را تعمدی دانست و گفت: اروپا، آمریکا را طرف حساب بازی مکانیسم ماشه می‌داند، یعنی عملاً در صدد یادآوری جایگاه خود به آمریکا در موضوع ایران است و برای افزایش قدرت چانه‌زنی بروکسل در برابر واشنگتن است.

کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار کرد: اروپا به دلیل دهه‌ها پیروی کورکورانه از آمریکا، اکنون در برابر ایالات متحده واقعا محلی برای حضور ندارد. آخرین عرصه‌ای که اروپا می‌توانست سیاست مستقل از خود نشان دهد و جایگاه سیاسی خود را ارتقا ببخشد، موضوع حفظ توافق هسته‌ای ایران بود اما اروپایی‌ها نه تنها در سال‌های پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، به تعهدات خود پایبند نماند، بلکه عملاً با وقت‌کشی، وعده‌های توخالی، چون اینستکس و بی‌عملی دیپلماتیک، منجر به کاهش اعتبار برجام شده و ایران را ناگزیر به عقب‌نشینی از تعهدات یک‌جانبه کرد.

اروپا تلاشی برای ایفای نقش سازنده ندارد

وی تصریح کرد: با این حال اکنون نیز اروپا تلاشی برای ایفای نقش فعال و سازنده ندارد و هر چه به زمان اجرای بند‌های غروب نزدیک می‌شویم، اروپا به‌جای پذیرش مسئولیت رفتار‌های غیرسازنده‌اش با نفاق سیاسی بیشتر به دنبال تحمیل خود به مذاکرات هسته‌ای ایران است.

عابدی در پاسخ به این سؤال که جمهوری اسلامی ایران در مقابل این اقدام چه اهرم‌هایی در راستای دفاع از منافع ملی خود دارد؟ گفت: ایران برای مقابله با هرگونه سوءاستفاده از مکانیسم ماشه، چندین اهرم راهبردی در اختیار دارد. از جمله اینکه جمهوری اسلامی می‌تواند در واکنش به اقدامات خصمانه اروپا از ان‌پی‌تی خارج شود اما یک نظر وجود دارد که خروج ایران از ان‌پی‌تی ضرورتی ندارد و در مقابل ایران بر اساس قانون کاهش همکاری با آژانس می‌تواند به اعمال فشار سیاسی و حقوقی بر اروپا ادامه دهد. لذا در همین حال، جمهوری اسلامی می‌تواند با ارائه مستندات نقض‌های مکرر برجام از سوی غرب، مشروعیت ادعا‌های اروپا برای توسل به مکانیسم ماشه را زیر سؤال ببرد و ظرفیت‌های دیپلماسی عمومی خود را نیز افزایش دهد.

اسنپ‌بک ارزش واقعی خود را از دست داده

کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تبعات گسترده فعال‌سازی مکانسیم ماشه برای غرب، گفت: هر چند از فعال‌سازی مکانیسم ماشه به عنوان بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران یاد می‌شود اما به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکایی و غربی در دهه گذشته، اسنپ‌بک ارزش واقعی خود را از دست داده و بیشتر گزینه‌ای سیاسی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: با فعال شدن مکانیسم ماشه عملاً برجام، پایان خواهد یافت و البته تبعات آن محدود به ایران نخواهد بود. نخست، اروپا نقش خود را به‌عنوان «میانجی بی‌طرف» برای همیشه از دست خواهد داد و عملاً از معادلات دیپلماتیک حذف می‌شود. دوم، ایران باید با برداشتن گام‌های جدید در حوزه سیاست خارجی، وارد فاز جدیدی از بازتعریف سیاست‌های راهبردی خود شود.

عابدی در پاسخ به این پرسش که چه میزان دستور اجرایی ترامپ برای ترغیب متحدان اروپایی خود به فعال‌سازی مکانسیم ماشه و حملات نظامی به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران در حمایت از رژیم صهیونیستی‌ است، گفت: مکانیسم ماشه به یک کارت بازی در رابطه آمریکا و اروپا تبدیل شده است. به نظر می‌رسد اروپا در حال افزایش ارزش این کارت در برابر آمریکاست و احتمالا ما به ازای آن را در جنگ اوکراین و در موضوع روسیه مطالبه می‌کند.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری