حق تعیین سرنوشت، جلوه کرامت انسانی در نظام اسلامی است
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با استناد به اصول متعدد قانون اساسی تأکید کرد: مشارکت سیاسی مردم در جمهوری اسلامی، برخاسته از کرامت و آزادی توأم با مسئولیت در برابر خداست و هیچ‌کس حق ندارد این حق الهی را از انسان سلب کند.
به گزارش ایکنا، چهل‌ودومین پیش‌نشست «همایش بین‌المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)» با عنوان «نسبت حقوق ملت و آزادی‌های مشروع با افزایش مشارکت سیاسی مردم در منظومه فکری مقام معظم رهبری» صبح امروز با همکاری پژوهشکده شورای نگهبان و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
در این نشست، علی بهادری جهرمی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، با بیان اینکه برای فهم نسبت حقوق ملت و آزادی‌های مشروع با مشارکت سیاسی در اندیشه رهبری، باید به برخی اصول بنیادین قانون اساسی توجه کرد، گفت: اصل اول قانون اساسی تصریح می‌کند که « حکومت ایران جمهوری اسلامی است که ملت ایران، بر اساس اعتقاد دیرینهاش به حکومت حق و عدل قرآن، در پی انقلاب اسلامی پیروزمند خود به رهبری مرجع عالیقدر تقلید آیت‌الله العظمی امام خمینی، در همه‌پرسی دهم و یازدهم فروردین ماه یکهزار و سیصد و پنجاه و هشت هجری شمسی برابر با اول و دوم جمادی‌الاولی سال یکهزار و سیصد و نود و نه هجری قمری با اکثریت 98.2 درصد کلیه کسانی که حق رأی داشتند، به آن رای مثبت دادند»، این ایمان، ایمان مردم است؛ یعنی مردم برای این نظام، اعتقاد به حکومت حق و عدل قرآن دارند. لذا پایه این نظام را همین مردم شکل داده‌اند
جایگاه خلیفة‌اللهی انسان
وی با اشاره به اصل دوم قانون اساسی، ادامه داد: در این اصل، علاوه بر پنج اصل اعتقادی (توحید، نبوت، معاد، عدل، امامت)، بند ۶ این اصل به «کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خدا» اشاره دارد. یعنی از منظر نظام اسلامی، انسان موضوعیت دارد و کرامت ذاتی او، که از جایگاه خلیفة‌اللهی انسان ناشی می‌شود، به او آزادی می‌دهد. اما این آزادی صرف نیست، بلکه توأم با مسئولیت در برابر خداوند است.
بهادری جهرمی با اشاره به اصل سوم قانون اساسی گفت: در این اصل دولت موظف شده است که همه امکانات خود را برای اهداف مشخصی بسیج کند، از جمله «ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا» و «بالا بردن سطح آگاهی‌های عمومی در همه زمینه‌ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه‌های گروهی». یعنی از منظر قانون اساسی، این دولت است که باید زمینه و محیط را برای رشد اخلاقی و آگاهی مردم فراهم کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: با استناد به این اصول، می‌توان گفت که یکی از حقوق مردم در اندیشه امام و رهبری، حق تعیین سرنوشت خویش است. درواقع، مردم در جمهوری اسلامی، حاکم بر سرنوشت خویش‌اند و این حق، یکی از جلوه‌های کرامت انسانی آنان است.
وی با اشاره به فصل نهم قانون اساسی، اظهار کرد: در این فصل، «حقوق ملت» مورد تأکید قرار گرفته است. بر اساس اصل ۵۶ قانون اساسی، «حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست» و خدا انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است. در این اصل نیز، همان روحیه کرامت و آزادی انسان‌ها با مسئولیت در برابر خداوند دیده می‌شود. در ادامه همین اصل آمده است: «هیچ‌کس نمی‌تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد».
وی اضافه کرد: در اصل ۵۸ قانون اساسی، قوای سه‌گانه منشعب از مردم معرفی شده‌اند، یعنی به‌واسطه رأی مستقیم یا غیرمستقیم مردم شکل می‌گیرند. همچنین در اصل ۵۹ آمده است که در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، راه‌حل مراجعه به آرای عمومی مردم است.
بهادری جهرمی با تأکید بر اینکه در فصل سوم قانون اساسی، مجموعه‌ای از حقوق مردم ذکر شده است، گفت: طبق اصول ۱۹ تا ۴۲ قانون اساسی، همه مردم از حقوق برابر برخوردارند و اصل ۴۰ نیز تصریح می‌کند که «هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد». این مسئله، همان قاعده «لاضرر» است که در فقه اسلامی نیز مورد تأکید است.
تفاوت مردم‌سالاری دینی با دموکراسی در غرب و نظام‌های کمونیستی
وی با بیان اینکه برای فهم منظومه فکری رهبری باید به اندیشه ایشان در تمایز جمهوری اسلامی با دیگر نظام‌ها توجه کرد، اظهار کرد: حضرت آقا بارها تأکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی از حیث مردم‌سالاری با نظام‌های غربی تفاوت دارد. ایشان فرموده‌اند: «در غرب، دموکراسی یعنی حاکمیت سرمایه‌داران، شرکت‌ها، لابی‌های صهیونیستی و امثال آن‌ها.»
وی با اشاره به بیانات رهبری در سال ۱۳۷۹ افزود: ایشان می‌فرمایند در نظام کمونیستی، دیکتاتوری اصل است و اگر انتخاباتی هم برگزار شود، در چارچوب حزب حاکم است اما در جمهوری اسلامی، انتخابات آزاد، واقعی و با حضور مردم برگزار می‌شود. همچنین در نظام‌های سلطنتی، مردم اصلاً نقشی در حاکمیت ندارند و پادشاه حاکم مطلق است.
بهادری جهرمی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های مختلف، آثار حضور مردم در انتخابات را نیز بیان کرده‌اند. یکی از آثار سیاسی این مشارکت، افزایش اقتدار ملی و مشروعیت نظام است. ایشان می‌فرمایند: «مردم‌سالاری دینی یعنی مردم با اعتقاد به اسلام، در سرنوشت خود مشارکت می‌کنند».
وی افزود: در حوزه آثار اجتماعی، رهبر انقلاب مشارکت مردم را موجب انسجام و وحدت ملی می‌دانند. این مشارکت باعث افزایش سرمایه اجتماعی، همبستگی، مسئولیت‌پذیری و نشاط عمومی می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: یکی از آثار معنوی مشارکت مردم در انتخابات، نزول برکات الهی است. حضرت آقا در سال‌های مختلف فرموده‌اند که حضور مردم در عرصه‌های سیاسی، موجب جلب رضایت و رحمت الهی است. ایشان همچنین مشارکت مردم را عبادتی بزرگ دانسته‌اند که حتی اگر موجب پیروزی کاندیدای مورد نظر نشود، در پیشگاه خداوند مأجور خواهد بود.
وی درباره آثار بین‌المللی مشارکت سیاسی مردم گفت: مشارکت حداکثری مردم، موجب افزایش قدرت چانه‌زنی و اقتدار نظام در صحنه بین‌المللی می‌شود. رهبر انقلاب در سال ۱۳۸۶ فرمودند: «مشارکت مردم، دشمن را از طمع به این کشور مأیوس می‌کند».
بهادری جهرمی در پایان تأکید کرد: در اندیشه رهبری، مشارکت سیاسی مردم و حقوق و آزادی‌های مشروع، دو روی یک سکه‌اند. مردم باید در سرنوشت خود مشارکت کنند، و برای این مشارکت، نظام باید آزادی‌های مشروع را تضمین و زمینه مشارکت را فراهم کند. از سوی دیگر، مردم نیز باید مسئولانه، آگاهانه و متعهدانه در عرصه‌های سیاسی حضور یابند تا این مشارکت به ثمر بنشیند.
انتهای پیام
