بازگشت خاندان اهل بیت(ع) در اربعین به کربلا بعید است

به گزارش ایکنا، سیدعلیرضا واسعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اول مردادماه در نشست علمی «آسیب‌شناسی عزاداری؛ شهید مطهری و جعفر مرتضی عاملی» با بیان اینکه علامه جعفر مرتضی عاملی به نقد برخی تحلیل‌ها و دیدگاه‌های استاد مطهری پرداخته است، گفت: جعفر مرتضی از علمای بزرگ لبنان بود که مدتی در ایران زیست و کتب زیادی هم تالیف کرده است که یکی از مهمترین آن‌ها «الحیاه السیاسی للامام رضا(ع)» بود و سبب شد تا ایشان در جوامع حوزوی مطرح شود. این کتاب هم به زبان عربی نوشته شده است که این نوع کتب ارج بیشتری دارد ضمن اینکه رویکرد متفاوتی به حیات و زندگی امام رضا(ع) داشت. 

 

وی افزود: کتاب الصحیح فی سیره النبی الاعظم(ص) هم از بهترین کتب ایشان است و البته سیره حضرت علی(ع) و برخی ائمه(ع) دیگر را هم نوشته است. نوشتن کتابی در 35 جلد قطور در مورد پیامبر(ص) کار بسیار بزرگی است. کتاب ماساه الزهرا هم در نقد علامه فضل الله نوشته شد؛ ایشان کتاب «کربلا فوق الشبهات» را هم در نقد حماسه حسینی شهید مطهری نوشت. 

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه علامه جعفر مرتضی در نقد این کتاب می‌گوید این کتاب برای استاد مطهری نیست، تصریح کرد: او در استدلال خود می‌گوید شهید مطهری فردی متعبد و عالم و اهل وجدان و احساسات سالم مذهبی است ولی این کتاب با دغدغه و روحیات شهید سازگار نیست. از منظر وی این کتاب مبنای درستی ندارد به خصوص  داستان‌هایی چون لیلا، مادر اکبر. باور ایشان آن است که کربلا بالاتر از شبهات است.

 

واسعی بیان کرد: جعفر مرتضی با چند ملاک به نقد کلام شهید مطهری و تالیف کتب خودش می‌پردازد؛ اولین ملاک، اصالت کلام یا باور شیعی است. یعنی هر چه با عقاید شیعه سازگار باشد آن را می‌پذیرم و هر چیزی ناسازگار باشد آن را رد می‌کنم هر چه هم روایت داشته باشیم. بنده به ایشان گفتم این سبب می‌شود تا ما هرگز با اهل سنت نتوانیم گفت‌وگو کنیم و ایشان پذیرفت و گفت من با این مسائل کاری ندارم و مهم سازگاری با باور شیعه است. مثلا بحث زعفر جنی و هاشم مرقال را پذیرفته است.

 

این پژوهشگر اظهار کرد: ملاک دیگر وی اعتبار شهرت و رواج است؛ زیرا هر چیزی بی جهت بین علما و مردم رواج پیدا نمی‌کند که در فقه از آن به عنوان حقیقت متشرعه یاد می‌کنند. علامه امینی هم در کتاب الغدیر با ذکر تاریخی برای مدعیات خود دلیل می‌آورد. نکته مهم در کار علامه جعفر مرتضی هم ملاک دیگر یعنی اعتماد به علما است. مثلا در مورد داستان لیلا، مادر علی اکبر(ع) گفته است که این مطلب در بحار علامه مجلسی آمده است که کم شخصیتی نیست یا اربعین را سیدبن طاووس گفته است و ابن طاووس فرد بزرگی است و حرف بی‌پایه و بی مبنا نمی‌زند و شاید منابعی داشته است که در اختیار ما نیست. 

 

واسعی بیان کرد: علامه جعفر مرتضی نبودن یک مطلب در تاریخ را دلیل بر نبودن آن نمی‌داند؛ وی عنوان دیگری هم دارد که می‌گوید صحت کلام پیوند با وثاقت ندارد و ممکن است کسی ثقه نباشد ولی کلامش صحیح باشد مثلا وقتی یک فرد دزد و فاسق بگوید من فلان کار بد را کردم قبول می‌کنیم.

 

واسعی با اشاره به اهمیت شعائر حسینی(ع) اضافه کرد: برخی مطالب وجود دارد که نه تنها با رویکرد تمدنی عیار نمی‌توان آن را قبول کرد بلکه وجه تمدن‌ستیزی هم دارد؛ یکی مقوله ایجاد نفاق و تفرقه در قالب عزاداری و چالش‌افکنی در جامعه دینی و اسلامی است. گاهی برخی رفتارهای خشن در برخی مجالس عزا وجود دارد که اخلاق ناهمگرایانه با مقوله عزاداری دارد که باعث رواج خشونت هم در جامعه می‌شود و باید این نوع رفتارها مورد بازبینی قرار بگیرد و یا حاکمیت با آن برخورد کند. 

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه مثلا علامه جعفر مرتضی وقتی همراهی ابوبکر با پیامبر(ص) در هجرت را مطرح می‌کند آن را باطل و ناصحیح می‌داند، افزود: ایشان دلایل عقلی برای این کار می‌آورد و البته عقل مقوله پیچیده‌ای است. جایی که منافع اعتقادی اقتضاء کند سعی کرده است تحلیل عقلانی داشته باشد ولی مبنای کار ایشان روایی است. 

 

واسعی بیان کرد: بنده معتقدم که علامه جعفر مرتضی، روشمند نیست ولی نقاط بسیار خوبی در کتب ایشان قطعا وجود دارد و بنده از مطالب ایشان بسیار استفاده کرده‌ام ولی مشی و مرامم بیشتر متاثر از شهید مطهری است.       

واسعی درباره اربعین، ادامه داد: فاصله بین شام و کربلا زیاد است و کاروان سرا در این مسیر متحمل مصیبت‌های فراوانی شدند و بعید است دوباره برای رفتن به مدینه بخواهند این مسیر را طی کنند؛ در اینجا پای عقلانیت در میان است و باید دلیل محکمی برای آن وجود داشته باشد؛ البته این با ورود جابر در ابعین خلط نشود زیرا جابر مستقیما از مدینه به کربلا رفت نه اینکه بخواهد به شام برود و دوباره برگردد. البته اصرار بر انکار نیست بلکه باید دلیل عقل‌پسند داشته باشیم.

 

واسعی تصریح کرد: ما باید بر ابعادی از حیات ائمه(ع) تاکید کنیم که کاربرد امروزی دارد و قابلیت عرضه به انسان امروز را داشته باشد؛ کسانی که اصرار به آمدن اسرا به اربعین تاکید دارند بیشتر هدفشان ترویج بر سنت اربعین نیست در حالی که سنت اربعین به مثابه امروزی نه در گذشته بوده است و در روایات هم نداریم لذا اربعین مهمتر و بالاتر از خود عاشورا نیست. 

 

وی در پایان بیان کرد: از امام صادق(ع) پرسیدند که در اربعین چه کنیم و ایشان فرمودند که به پشت بام بروید و زیارت اربعین از دور بخوانید. شیعیان اصرار کردند که ما برای زیارت امام در اربعین چه کنیم و توصیه‌هایی از سوی ائمه(ع) شد ولی در روایات چیزی به نام بزرگداشت اربعین نداریم. در ایران سوم و هفتم و چهلم داریم ولی همین الان هم اعراب، اربعین ندارند.