نیازمند تحول بنیادین در حوزه حفظ قرآن هستیم
دومین مراسم قرعه‌کشی حافظان عمومی قرآن با حضور پیشکسوتان، اساتید و مدیران موسسات قرآنی حوزه حفظ قرآن در سازمان دارالقرآن‌الکریم برگزار و طی آن بر لزوم تحول بنیادین در حوزه حفظ قرآن کریم و توجه به گفتوگوهای مسئله‌محور در این زمینه تأکید شد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، دومین مراسم قرعه‌کشی تشویق حافظان عمومی قرآن کریم بعدازظهر یکشنبه، پنجم مردادماه در سازمان دارالقرآن‌الکریم و با حضور جمعی از پیشکسوتان و مدیران امور قرآنی، مدیران مؤسسات موفقی همچون مؤسسه مهد قرآن و اساتید حوزه آموزش و حفظ قرآن کریم برگزار شد.
در ابتدای مراسم، محمد خواجوی، پیشکسوت قرآنی کشورمان، آیاتی از سوره مبارکه آل‌عمران را تلاوت کرد و سپس توضیحاتی درباره شأن نزول این آیات و مفاهیم آن ارائه داد.
پس از آن تصاویری از سخنرانی سپهبد شهید حسین سلامی، فرمانده فقید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که سال گذشته در جمع حافظان قرآن استان تهران ایراد شده بود، پخش شد و در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین علی تقی‌زاده، رئیس سازمان دارالقرآن‌الکریم به بیان سخنانی پرداخت.
وی با اشاره به برخی فرمایشات مقام معظم رهبری قبل از حوادث خردادماه سال گذشته و شهادت اسماعیل هنیه، سیدحسن نصرالله و ... گفت: رهبر انقلاب قبل از آن اتفاقات فرمودند: ما وارد یک جنگ وجودی شده‌ایم. این بیانِ بسیار مهمی بود که کمتر به آن پرداخته شد. بعد که اتفاقات اخیر رخ داد دقیق‌تر متوجه این سخن عمیق شدیم.
نسبت ما با حوادث اخیر از سیاستگذاری تا اقدام مشخص شود
تقی‌زاده افزود: رهبر معظم انقلاب در اولین سالگرد رحلت حضرت امام(ره) در سال ۱۳۶۹ فرمودند: رحلت حضرت امام(ره) به حدی اتفاق بزرگ و عظیمی بود که همه موضوعات بعد از قیام ایشان باید با توجه به این حادثه طراحی و در مورد آن گفت‌و‌گو شود. اتفاقات اخیر هم نشان می‌دهد حادثه عظیم و متفاوتی رخ داده و لذا نسبت‌گیری متفاوتی هم دارد. طبیعتاً این جلسه و جلسات شبیه به این اگر قبل از طوفان‌الاقصی و جنگ دوازده‌روزه برگزار می‌شد به نحو دیگری سخن می‌گفتیم و حالا بعد از این حوادث باید به نحو دیگری سخن بگوییم، سخنانی که باید در لایحه‌های مختلف از سیاستگذاری تا اقدام نشان داده شود.
رئیس سازمان دارالقرآن‌الکریم بیان کرد: آرایش جنگی مورد انتظاری که بعد از جنگ دوازده روزه مورد انتظار بود، در فضای فرهنگ و قرآن مشاهده نمی‌کنیم، تمایل داریم در این باب با همه دوستان بحث و گفت‌و‌گو کنیم.
تبیین منظومه فکری رهبر انقلاب در زمینه حفظ قرآن
تقی‌زاده اظهار کرد: همه می‌دانند، قرآن کریم همواره بر جلوگیری از کتمان حقایق و رساندن آشکار پیام الهی «بلاغ مبین» تأکید دارد. در منظومه فکری رهبر انقلاب نیز این موضوع کاملاً روشن است؛ معمولاً در ذهن‌ها عدد ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم مطرح می‌شود، اما ایشان بار‌ها تأکید کرده‌اند که نظام فکری‌شان فراتر از حفظ صِرف است و حفظ را به‌عنوان یک طریق برای ایجاد انس، تدبر و شکل‌گیری جامعه قرآنی مدنظر دارند. از این منظر، در چند سال اخیر تلاش‌های متعددی انجام شده تا این زنجیره تکمیل شود.
وی افزود: در این زنجیره، قله کار، حفظ تخصصی است و بخش‌های دیگر شامل حفظ موضوعی و حفظ فراز‌هایی از آیات نیز در نظر گرفته شده است، خوشبختانه توفیقات قابل توجهی به‌صورت عملی و ملموس حاصل شده است؛ به گونه‌ای که امروز حدود شش میلیون و ۵۰۰ هزار نفر با بیش از ۲۰ آیه از ۳۰ آیه ماه رمضان آشنا شده و حتی سعی کرده‌اند آنها را به‌کار ببرند.
تقی‌زاده بیان کرد: ضلع دیگر این موضوع حفظ موضوعی است که اگر بخواهد به حفظ ترتیبی و حفظ کل منجر شود، نیازمند حفظ عمومی است. در این زمینه، آموزش و پرورش با حمایت ویژه وزیر محترم، امسال حفظ جزء ۳۰ را جدی‌تر از سال‌های گذشته دنبال می‌کند و توفیقات خوبی هم داشته است.
بار سنگین برنامه هفتم توسعه بر دوش فعالیت‌های قرآنی در سال ۱۴۰۴
رئیس سازمان دارالقرآن‌الکریم با اشاره به اینکه در برنامه هفتم توسعه تربیت دو میلیون نفرجزء در سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است، گفت: با روند فعلی تحقق این موضوع، دشوار به نظر می‌رسد و نیازمند تحولی جدی و جهشی است که میدان‌داری آن بر عهده آموزش و پرورش خواهد بود.
وی در پایان بیان کرد: با تلاش دوستان در ستاد حفظ، ساختاری در حال شکل‌گیری است که امیدواریم موجب تحول اساسی شود. اگر بخواهیم تعداد قابل توجهی را وارد فرایند حفظ عمومی کنیم، این فرایند باید نیاز واقعی فرد را پاسخ دهد. در آغاز، تشویق و انگیزه‌بخشی می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما این روش اصالت ندارد و بیشتر برای شروع و جذب اولیه مناسب است. فردی که می‌خواهد به حفظ اجزاء بالاتر بپردازد، باید در فرایند انس، تدبر و عمل، رشد مرحله به مرحله را احساس کند تا انگیزه ادامه مسیر را حفظ نماید. برای تحقق این جهش، گفت‌وگوی کارشناسی عمیق و راهبردی ضرورت دارد.
رشد چندبرابری دانش‌آموزان در طرح حفظ عمومی قرآن
بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این مراسم، میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش، به ارائه گزارشی از فعالیت‌های این نهاد در عرصه حفظ قرآن کریم پرداخت.
مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در ابتدا به روند رو به رشد مشارکت در حفظ عمومی قرآن کریم از سوی دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: در دوره نخست طرح حفظ عمومی قرآن کریم، تعداد دریافت‌کنندگان گواهینامه حفظ، حدود هفت هزار نفر بود، اما در سال جاری تاکنون ۴۰ هزار نفر در سامانه ثبت‌نام کرده و از این تعداد، ۲۰ هزار نفر آزمون را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند. قول می‌دهیم تا سال آینده، این رقم ۳۰ برابر رشد داشته باشد.
باقری در ادامه به حمایت از ۱۰۰ هزار نفر حافظ قرآن کریم با مشارکت خیرین اشاره کرد و افزود: آموزش و پرورش کاملاً متعهد به سامانه ملی آزمون عمومی حفظ عمومی قرآن است، از دیدگاه آموزش و پرورش تنها کسانی حافظ قرآن محسوب می‌شوند که در این سامانه شرکت کرده باشند. تمامی دستورالعمل‌های اجرایی ما نیز مبتنی بر همین چارچوب طراحی شده‌اند.
تلاش برای اجرای ۲ تکلیف برنامه هفتم در حوزه حفظ قرآن
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اهداف برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: در این برنامه دو تکلیف مهم در حوزه حفظ قرآن کریم تعریف شده است که بخش زیادی از آن بر عهده وزارت آموزش و پرورش است. این دو تکلیف شامل تربیت ۱۰ میلیون نفرجزء حافظ قرآن کریم و تکلیف دوم راه‌اندازی هزار و ۲۰۰ مدرسه حفظ قرآن کریم است. در تکلیف دوم تاکنون ۳۰۰ مدرسه عملیاتی شده، اما چشم‌انداز ما بیش از ۷۰۰ مدرسه است.
مدیرکل قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش با اشاره به اینکه فعالیت‌های مربوط به حفظ قرآن کریم مربوط به سال ۱۴۰۴ از ابتدای مهرماه امسال آغاز می‌شود، گفت: سال گذشته ۳۰۰ مرکز دارالقرآن در سامانه حفظ قرآن عمومی قرآن کریم فعال بود، امسال این عدد به ۶۶۰ مرکز افزایش یافته و هنوز جای ۲۰۰ مرکز دیگر در سامانه خالی است.
ابلاغ شیوه‌نامه مدارس حفظ قرآن
باقری در ادامه به تشریح اقدامات انجام شده در حوزه مدارس حفظ قرآن پرداخت و گفت: شیوه‌نامه مدارس حفظ تدوین و ابلاغ شده است، بر اساس این شیوه‌نامه امسال حداقل ۳۰۰ مدرسه حفظ راه‌اندازی خواهد شد. البته وزیر آموزش و پرورش در جلسه کمیسیون آموزش عمومی قرآن تأکید کرد، این عدد کافی نیست. بر همین اساس چشم‌انداز ما برای سال تحصیلی آینده، تأسیس ۷۳۰ مدرسه حفظ قرآن است.
باقری همچنین از تهیه یک بسته سه‌قسمتی برای اجرای بهتر تکلیف دوم برنامه توسعه هفتم در زمینه حفظ قرآن کریم خبر داد و گفت: در این بسته، سه شیوه متفاوت برای ورود آموزگاران به فرآیند آموزش حفظ قرآن پیش‌بینی شده است. در شیوه نخست، آموزگاری که حداقل آمادگی لازم را داشته باشد، تنها بر اساس کاربرگ‌های مربوط به آموزش حفظ با دانش‌آموزان کار می‌کند. در گام دوم، آموزگارانی که آمادگی بیشتری دارد، می‌توانند بخشی از ساعت زنگ قرآن را به آموزش حفظ اختصاص دهند. در شیوه سوم، ممکن است مدیر و آموزگار مدرسه در سطح بالایی از آشنایی با قرآن کریم باشند و یا اینکه مدرسه در جوار دارالقرآن باشد، در این صورت، از ظرفیت مربیان آن دارالقرآن استفاده می‌شود و دانش‌آموزان در زنگ قرآن، آموزش تخصصی‌تری در زمینه حفظ دریافت می‌کنند. این الگو در برخی مناطق کشور در حال اجراست.
اوقات فراغت مدارس پنج استان در اختیار موسسات قرآنی است
مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در پایان با اشاره به اینکه امروز تعاملات بسیار خوبی با مؤسسات قرآن ایجاد شده است، گفت: مؤسسات قرآنی نقش مؤثری در پیشبرد اهداف ما ایفا می‌کنند. سند آموزش عمومی قرآن به مدارس اجازه می‌دهد، ایام فراغت در اختیار مؤسسات قرار گیرند، در دوره وزارت آقای کاظمی در پنج استان کشور این طرح به صورت آزمایشی به اجرا درآمده است و قطعاً این فضا بیش از پیش گشوده خواهد شد.
گزارشی از دومین قرعه‌کشی حافظان عمومی قرآن
بر اساس گزارش ایکنا در ادامه مراسم، محمدمهدی بحرالعلوم، مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم به بیان نکاتی در مورد دومین قرع‌کشی حافظان عمومی قرآن کریم پرداخت.
وی با اشاره به روند رو به رشد استقبال مردمی از این طرح گفت: در نخستین نوبت قرعه‌کشی که شهریورماه سال گذشته برگزار شد، ۴۸ هزار نفر شرکت کرده بودند. اکنون در فاصله‌ای کمتر از یک‌سال از آن تاریخ، شمار شرکت‌کنندگان در قرعه‌کشی به بیش از ۱۰۴ هزار نفر، یعنی بیش از دو برابر رشد، رسیده است.
بحرالعلوم افزود: بر اساس آمار ثبت‌شده تا روز گذشته، ۱۰۴ هزار و ۷۸۱ نفر در آزمون‌های ما شرکت کرده‌اند. از ابتدای سال ۱۴۰۴، ترکیب شرکت‌کنندگان نیز دستخوش تغییر شده است؛ به‌گونه‌ای که برخلاف سال‌های گذشته که عمدتاً ثبت‌نام‌کنندگان از سوی مؤسسات قرآنی بودند، امسال سهم آموزش و پرورش به ۵۶ درصد رسیده است؛ این امر برای ما نویدبخش تحول مثبت در بستر تربیت نسل حافظ قرآن است.
رشد قابل توجه دانش‌آموزان در آزمون‌های حفظ عمومی قرآن
مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم همچنین به حضور پررنگ دانش‌آموزان در بخش تخصصی آزمون‌های حفظ قرآن اشاره کرد و گفت: امسال ۲۵ درصد شرکت‌کنندگان در آزمون تخصصی حفظ قرآن کریم دانش‌آموز بودند که آمار قابل توجهی است.
وی در ادامه به آمار مراکز فعال در این طرح اشاره کرد و گفت: در مجموع دوهزار و ۴۹۲ مرکز در آزمون‌های عمومی مشارکت داشته‌اند که از این تعداد، ۱۳۱۸ مرکز در حال حاضر فعال هستند.
بحرالعلوم درباره جزئیات قرعه‌کشی امروز اظهار کرد: دومین قرعه‌کشی حافظان عمومی قرآن کریم در ۱۰ سطح حفظ برگزار می‌شود که شامل حفظ یک، دو، سه، پنج، هفت، ۱۰، 15، 20، 25 جزء و حفظ کل قرآن کریم است. در مجموع، تعداد برگزیدگان قرعه‌کشی امروز یک‌هزار و ۴۲۰ نفر خواهد بود.
مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم در مورد نحوه توزیع هدایا نیز گفت: تخصیص جوایز، بر اساس نسبت تعداد شرکت‌کنندگان هر استان در آزمون صورت گرفته است. بر این اساس، استان اصفهان با بیشترین تعداد شرکت‌کننده، ۱۲۲ هدیه دریافت خواهد کرد. پس از آن استان فارس با ۹۳ جایزه و استان خراسان رضوی با ۸۵ جایزه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
وی همچنین به جایگاه حفظ قرآن در اسناد کلان کشور اشاره کرد و گفت: برای نخستین‌بار در برنامه هفتم توسعه، هفت عنوان مأموریت قرآنی با تعریف کمّی مشخص شده است که دو عنوان از این عناوین به‌طور مستقیم به حوزه حفظ قرآن کریم اختصاص دارد.
بحرالعلوم در پایان با تأکید بر نقش آموزش و پرورش در تربیت حافظان قرآن، اظهار داشت: ما انتظار نداریم، آموزش و پرورش مستقیماً ۱۰ میلیون حافظ قرآن تربیت کند، اما بی‌تردید، مسیر تربیت این حافظان از بستر آموزش و پرورش می‌گذرد.
نداشتن برنامه مشخصی برای به کارگیری حافظان قرآن
بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این مراسم، هر کدام از حاضران به بیان نکات کوتاهی در زمینه حفظ قرآن کریم پرداختند. در این بخش ولی یاراحمدی، پیشکسوت قرآنی کشورمان به بیان نکات کوتاهی پرداخت و گفت: جای خالی و ضرورت حیاتی گفتوگوهای مسئله‌محور پیرامون حفظ قرآن کاملاً احساس می‌شود. تاکنون نشست‌های متعددی از این دست برگزار شده، اما نیازمند جلساتی مستمر و ساختارمند هستیم، گفت‌و‌گو‌هایی با افراد ثابت و با بهره‌گیری از تمام دیدگاه‌ها، تا بتوانیم به نقطه‌ای روشن و ثمربخش برسیم.
وی با اشاره به یکی از بزرگ‌ترین خلأ‌های موجود در منظومه حفظ قرآن، تأکید کرد: نبود حلقه‌های تکمیلی در زنجیره تربیت حافظان قرآن، امروز به‌صورت یک نقص جدی خود را نشان می‌دهد. اگرچه امکانات، منابع و زیرساخت‌ها برای حفظ قرآن فراهم است، اما آنچه نداریم، برنامه‌ای مشخص برای به‌کارگیری حافظان تربیت شده است. این همان حلقه مفقوده‌ای است که اگر به آن توجه نشود، کل زنجیره حفظ دچار آسیب می‌شود. باید از خود بپرسیم با حافظانی که تاکنون تربیت شده‌اند چه کرده‌ایم؟
یاراحمدی به وضعیت سخت برخی از مربیان قرآنی در دوران کرونا اشاره کرد و گفت: در دوره کرونا، بسیاری از مربیان توانمند و پیشکسوت حفظ قرآن، به دلیل تعطیلی کلاس‌ها، دچار سرخوردگی و بی‌انگیزگی شدند. این نیز یکی از همان حلقه‌های مفقوده است که متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته است.
این پیشکسوت قرآنی در پایان اظهار کرد: باید برای حافظان قرآن نقش و جایگاه مشخص و حتی شغل تعریف کنیم. جریان حفظ زمانی رونق پیدا می‌کند که نقش مؤثر و آینده‌داری برای حافظان ایجاد شود. برای رسیدن به این هدف، نیازمند جلسات گفت‌و‌گو‌محور و چالشی هستیم؛ جلساتی که گاهی ممکن است با دلخوری‌هایی همراه باشد، اما باید به چنین فضای صریح و صادقانه‌ای تن داد.
پیشنهاد اجرای طرح «شهید سلامی» در حوزه حفظ قرآن
در ادامه رحیم قربانی، رئیس سازمان قرآن و عترت بسیج سپاه محمدرسول‌الله(ص) تهران بزرگ نیز در سخنان کوتاهی بیان کرد: همان‌طور که آموزش و پرورش را در زمینه حفظ عمومی قرآن فعال کرده‌ایم، باید برای نهاد بسیج نیز تکلیفی مشخص تعریف کنیم. یکی از یادگار‌های سردار شهید سلامی، قرارگاه قرآنی نور بود. پیشنهاد می‌کنم طرحی با عنوان شهید سلامی در سپاه و در حوزه قرآنی کشور راه‌اندازی شود.
در ادامه این مراسم محمدعلی خواجه‌پیری، محمد خواجوی، دو پیشکسوت قرآنی کشور و حجت‌الاسلام محمدصادق حق‌شناس، مدیرعامل مؤسسه قرآن‌پژوهان نیز به بیان نکاتی پرداختند.
بر اساس گزارش ایکنا در پایان این مراسم، قرعه‌کشی تشویق حافظان عمومی قرآن کریم به صورت استانی انجام شد. در این قرعه‌کشی، با توجه به میزان مشارکت آن استان، سهمیه‌ای برای تجلیل و اهدای جوایز اختصاص یافت.
اسامی افرادی که در این قرعه‌کشی به عنوان برگزیده معرفی شده است، دوشنبه ششم مردادماه بر روی پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان دارالقرآن‌الکریم و کانال حافظان قرآن ایران در ایتا قرار می‌گیرد و هدایا از طریق ادارات تبلیغات اسلامی طی مراسم‌هایی که برگزار خواهند کرد، اهدا می‌شود.
انتهای پیام
