«ستاره شد»؛ روایت رسمی زنان در برابر جنگ رسانه‌ای دشمن
کارگردان مجموعه مستند «ستاره شد» گفت: این مجموعه برای نخستین‌بار به نقش بی‌سابقه و مؤثر زنان در مقابله با عملیات روانی و روایت‌سازی دروغ رسانه‌های دشمن پرداخته است.
رضا منتظری، مستندساز و کارگردان مجموعه مستند «ستاره شد» در گفت‌وگو با ایکنا، درباره روند شکل‌گیری این اثر، اهداف محتوایی آن و نگاه تازه‌اش به مفهوم قهرمان در سینمای مستند چنین گفت: در این مجموعه تلاش شده از کلیشه‌های مرسوم فاصله گرفته شود و چهره‌های کمتر دیده‌شده، اما تاثیرگذارِ زن در میدان‌های بحرانی روایت شوند.
وی افزود: در همان روزهای نخست حمله ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی، جمعی از مستندسازان و فعالان رسانه‌ای در مرکز مستند سوره گرد هم آمدیم و چندین جلسه برای تصمیم‌گیری درباره اقدام عملی برگزار کردیم. احساس مسئولیت و ضرورت واکنش هنری و رسانه‌ای به وقایع جاری، فضای این جلسات را بسیار جدی کرده بود. ایده‌های مختلفی مطرح شد که در نهایت منجر به طراحی پروژه‌ای با محوریت روایت‌های امیدآفرین شد. قرار بود ابتدا اثری دیگر بسازم اما با لغو آن پروژه، پیشنهاد کارگردانی مستند جدیدی به من داده شد و من نیز ایده اولیه‌ام را بازآفرینی کرده و وارد مرحله تولید مجموعه «ستاره شد» شدم.
این فیلمساز ادامه داد: در این مجموعه قهرمان، نه چهره‌ای آرمانی و دست‌نیافتنی، بلکه انسانی واقعی و زمینی است. کسی که در شرایطی بحرانی و بدون توقع، وظیفه‌اش را انجام می‌دهد و با تصمیمی آگاهانه، مسئولیت اجتماعی و انسانی خود را می‌پذیرد. این تعریف از قهرمان را به‌شکل ویژه‌ای در میان زنان یافتیم. زنانی که بدون اینکه در کانون توجه باشند، در دل میدان، در لحظات خطر و آشوب، در بیمارستان‌ها، مراکز امدادی، معراج شهدا، رسانه‌ها و حتی خانه‌های خود با تعهد و آرامش، نقش‌آفرینی کردند.
منتظری در بخش دیگری از سخنانش گفت: در فصل اول «ستاره شد» تمرکز ما بر قهرمانان زن بود. سوژه‌هایی را انتخاب کردیم که برخی حتی از بیان کاری که کرده بودند ابا داشتند. یکی از شخصیت‌های اصلی ما، تنها فرمانده زن میدان‌دار در هلال‌احمر بود که با وجود نقص جسمی، در تمامی لحظات بحرانی حاضر شد، مدیریت کرد و به نجات جان دیگران پرداخت. نمونه‌ای دیگر، پرستاری بود که در هنگام حمله موشکی به بیمارستان، محل خدمت را ترک نکرد و در اتاق بستری بیماران باقی ماند.
منتظری با بیان اینکه یکی از روایت‌های شاخص این مجموعه مربوط به زنجیره‌سادات حسینیان بود، بیان کرد: گوینده رادیویی که در جریان اصابت موشک به ساختمان شیشه‌ای سازمان صداوسیما، نه‌تنها استودیو را ترک نکرد، بلکه در لحظه انفجار با گوشی همراه خود فیلم گرفت. چنین صحنه‌ای کاملاً واقعی و بدون طراحی بود و برای خود من نیز باورپذیر نبود که چنین ایثاری از سوی یک گوینده زن اتفاق بیفتد. او بدون اینکه ادعایی داشته باشد با تصمیمی سریع و صادقانه در تاریخ ثبت شد.
کارگردان مستند «ستاره شد» افزود: در کنار این روایت‌ها، زنانی را معرفی کردیم که در حوزه تغسیل شهدا نقش داشتند. تطهیر پیکرهای شهدا در روزهای حمله، کاری بسیار دشوار و طاقت‌فرسا بود، اما این بانوان با تمام وجود، این مسئولیت را پذیرفتند. حتی خواهری را معرفی کردیم که در روز شهادت برادرش، لباس سفید پوشید و با آگاهی از عمق داغی که کشیده بود، سعی کرد روحیه خانواده شهدا را حفظ کند. چنین کنش‌هایی با هیچ الگویی از قهرمانی در فیلم‌های رایج سینما قابل مقایسه نیست. این‌ها قهرمانان واقعی‌اند که باید برایشان ایستاد.
وی گفت: در مرحله تحقیق، ما به بیش از ۲۳۰ سوژه دست یافتیم. این گستره نشان داد که ظرفیت‌های فراوانی برای ساخت مجموعه‌های مستند با روایت قهرمانانه در سراسر کشور وجود دارد. در فصل دوم سراغ قهرمانان ملی و جمعی خواهیم رفت و در فصل سوم نیز بر قهرمانان استانی تمرکز می‌کنیم. تمام این پروژه تلاش دارد از تهران عبور کند و روایت را از دل مردم استان‌ها و شهرهای کمتر دیده‌شده بیرون بکشد.
منتظری در ادامه به حضور بازیگران و هنرمندان در پروژه اشاره کرد و گفت: «در این مجموعه، الهام چرخنده با ما همکاری کرد و روایت‌هایی از زبان او در مستند شنیده می‌شود. این همکاری موجب شد لایه‌ای احساسی‌تر و عاطفی‌تر به فضای مستند اضافه شود. چرخنده با شناختی که از سوژه‌ها داشت، به‌خوبی توانست در انتقال مفاهیم انسانی این مجموعه ایفای نقش کند. هدف ما در این پروژه صرفاً ساخت یک مستند گزارشی نبود، بلکه درصدد خلق یک اثر فرهنگی عمیق بودیم که مخاطب را درگیر کند.
وی درباره ساختار روایی مجموعه نیز گفت: در تدوین اثر، سعی کردیم با دوری از الگوهای تلخ و تکراری، فضایی گرم و امیدبخش را خلق کنیم. با وجود روایت‌های سخت، اثر ما سوگ‌محور نیست. بلکه بر عزت و بزرگی ملت ایران تأکید دارد. قهرمانانی که در «ستاره شد» معرفی شدند، برخلاف کلیشه‌های رایج، اهل خودنمایی نبودند. اتفاقاً همین فروتنی و سکوت، آن‌ها را از نظر دراماتیک اثرگذارتر کرده بود. ما با دقت این ویژگی را در ساختار کار حفظ کردیم.
این مستندساز بیان کرد: امید دارم «ستاره شد» در پخش رسمی و سراسری بتواند نگاه مخاطب را نسبت به قهرمانی تغییر دهد. جامعه امروز بیش از همیشه نیازمند الگوهایی ملموس و الهام‌بخش است. کسانی که از دل همین مردم برخاسته‌اند و با رفتار روزمره اما شجاعانه خود، به کشور خدمت کرده‌اند. این مجموعه پاسخی به رسانه‌هایی است که تلاش می‌کنند تصویر ایران را ضعیف و مأیوس‌کننده نشان دهند. «ستاره شد» نشان می‌دهد که ایران هنوز پر از ستاره‌هایی است که بی‌ادعا می‌درخشند.
وی با اشاره به اینکه ساختار این مجموعه مستند بر پایه تصاویر آرشیوی است، بیان کرد: روایت‌های میدانی و طراحی ژورنالیستی شکل گرفته است. هدف ما در این ساختار، ترسیم تصویری متفاوت از نقش اجتماعی زنان ایران در مقابله با جنگ رسانه‌ای، روایت‌سازی دروغ و حملات روانی دشمن بوده است. در یکی از قسمت‌های مجموعه برای نخستین‌بار نقش خبرنگاران زن ایرانی برجسته شده است. زنانی که در میانه بمباران، میدان اطلاع‌رسانی را ترک نکردند و با دوربین و صدای خود، روایت رسمی از مقاومت مردم ایران را ثبت کردند.
وی ادامه داد: مجموعه «ستاره شد» به قلم و کارگردانی من تولید شده و محمدرضا امامقلی تهیه‌کننده آن است. اکنون نیز فصل دوم این مجموعه در دست تولید قرار دارد که امیدوارم بتوانیم در ادامه همین مسیر، روایت‌های دیگر مقاومت را از زبان زنانی دیگر به تصویر بکشیم.
منتظری در پایان گفت: عوامل این مجموعه عبارتند از محمدحسن خسروبابایی به عنوان مدیر تصویربرداری، رسول انصاری تدوین‌گر، محمد محنتیان خواننده و آهنگساز، عاطفه اسماعیلی دستیار کارگردان، پیمان خزلی مجری طرح، علی مسلمی مدیر تولید، بهادر دژاگه مسئول تحقیق و پژوهش، سحر قناعتی، مشاور پروژه، عرفان صدیقیان، مسئول روابط عمومی و سمانه مقرری به عنوان گرافیست. تولید این مستند حاصل همکاری صمیمانه همین تیم دغدغه‌مند است.
انتهای پیام
