حجت‌الاسلام الویری:
امام مجتبی(ع) نشان دادند مردم ظرف تحقق امامت هستند
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه امام حسن مجتبی(ع) نشان دادند که امت، ظرف تحقق امامت است، تصریح کرد: اگر این ظرف گنجایش لازم را نداشته باشد، امامت هم در فضای بیرونی محقق نخواهد شد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام محسن الویری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در سوگواره همایش ملی «حفظ انسجام امت اسلامی در سیره و سنت پیامبر(ص)، امام حسن(ع) و امام رضا(ع) که از سوی دفتر قم بنیاد علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد، به موضوع «امت‌گرایی در کنش سیاسی امام حسن مجتبی (ع)» پرداخت.وی با بیان اینکه مراد بنده از امت، همان مفهوم رایج در تعریف اسلامی یعنی جامعه بزرگ اسلامی است، گفت: در قرآن کریم، امت کاربردهای دیگری هم دارد ولی در تعریف بنده امت دارای مجموعه جامع و منسجمی است که گرد پیامبر(ص) جمع شده‌اند و تنوعات قومی و قبیلگی و مذهبی و ... دارند؛ در مدینه‌النبی با وجود جامعه کوچک شاهد تنوع زیادی هستیم.
وی با تأکید بر بحث امت به خصوص بعد از انقلاب، افزود: ما باید موضع خود را نسبت به امت اسلامی روشن کنیم که آیا آن را می‌پذیریم یا خیر و اگر پذیرفتیم تا چه حد پایبند به لوازم برآمده از آن هستیم؛ این پرسش مهم همچنان وجود دارد لذا بحث در این باره صرفاً نظری تاریخی نیست بلکه معطوف به یک بایسته مهم جامعه امروز است که در بستری تاریخی بحث می‌شود.
الویری اضافه کرد: فقهای بزرگ ما همواره در کنش اجتماعی خود و اجتهاد فقهی بر امت‌گرایی و رعایت مصالح عامه مردم مسلمان تأکید داشتند و همین سبب شد تا غیر شیعیان هم به جرگه شیعیان بپیوندند و اگر از این غفلت کنیم، ضربات بزرگی خواهیم خورد.
الویری با طرح این پرسش که توجه به امت و مصالح عمومی امت چه تأثیری در کنش سیاسی امام مجتبی(ع) داشته است؟ اضافه کرد: عمدتاً صلح امام مجتبی(ع) درون شیعی تحلیل می‌شود و گفته شده است حضرت برای حفظ جان شیعه صلح کردند که بنده آن را نفی نمی‌کنم و تردیدی در این گزاره قائل نیستم ولی معتقدم فراتر از این، رعایت مصالح کل امت اسلامی مدنظر امام مجتبی(ع) بود.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) ادامه داد: برای پاسخ دو روش وجود دارد؛ ابتدا اینکه قصه صلح را در نظر بگیریم و آن را به عنوان یک رویداد تاریخی و سیاسی و رابطه آن را با رویدادهای پسینی و پیشینی تحلیل کنیم و روش دوم که بنده دنبال کرده‌ام صرفا نگاه محض تاریخی نیست بلکه تکیه بر مواضع و سخنان خود امام حسن مجتبی(ع) است یعنی آن چه امام در عمل انجام دادند در موضع اندیشه هم بیان فرمودند.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه امت‌گرایی و رعایت مصالح امت در وسیع‌ترین حالت در اندیشه سیاسی اسلامی مورد بحث است ولی کنش امام مجتبی(ع) بحثی تاریخی است، گفت: وقتی مجموعه روایات مرتبط با بحث می‌نگریم به چند نکته می‌رسیم یعنی رعایت مصالح عمومی امت اسلامی از چند جهت در کنش سیاسی امام مجتبی(ع) اثرگذار بوده است.
الویری بیان کرد: جهت اول این است که وقتی امام(ع) معیارهای رشد امت اسلامی را بیان می‌کنند تصمیم مردم را در ذیل این معیار سنجش و تحلیل می‌کنند. امام(ع) فرمودند معاویه به شما گفت که من او را شایسته خلافت تشخیص دادم ولی او دروغ گفته است و من اولی الناس بالناس فی کتاب الله هستم. امام(ع) در نقد سخن معاویه به سخنی از پیامبر(ص) استناد کردند و در برخی موارد به قرآن ارجاع دادند تا کسی نتواند حجت سخنانش را زیر سؤال برد.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: امام حسن(ع) فرمودند امت نیست امتی که فرد شایسته‌ای در جامعه وجود دارد و فرد دیگری را برای حکومت انتخاب کنند؛ بنابراین اولین تجلی توجه به مصالح عمومی در معیار اداره جامعه اسلامی بیان شده است.
الویری تصریح کرد: معیار دیگر مسئله تدوین حالم بودن مصالح امت در عینیت بیرونی از شئون امامت است؛ شأن امامت همیشه وجود دارد ولی اگر بخواهد تحقق بیرونی داشته باشد، باید مردم گرایش به امام پیدا کنند و اگر زمینه بیرونی نباشد، امامت هم محقق نخواهد شد؛ درست مانند عالمی که اگر کسی سراغ او نرود، با اینکه عالم است، ولی تجلی اجتماعی نخواهد یافت.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه امام حسن مجتبی(ع) نشان دادند که امت، ظرف تحقق امامت است، تصریح کرد: اگر این ظرف گنجایش لازم را نداشته باشد، امامت هم در فضای بیرونی محقق نخواهد شد.
انتهای پیام مطالب مرتبط
