فلسفه تأسیس معاونت قرآن وزارت ارشاد چه بود

به گزارش ایکنا، حسین انتظامی، معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی در یادداشتی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی، این سؤال را که «فلسفه تأسیس معاونت قرآن وزارت ارشاد چه بوده است؟» مطرح کرد و به آن پاسخ داد.

فلسفه تأسیس معاونت قرآن در وزارت ارشاد چه بوده است؟

قرآنیزه کردن تولیدات فرهنگی و هنری. یعنی دستگاه سیاستگذار و تنظیم‌گر در حوزه فرهنگ کشور کاری کند که قالب‌های تولیدی (کتاب، مطبوعات، سینما، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی) آموزه‌های قرآنی را ترویج کنند. دقت کنیم که آمیختن آموزه‌های قرآن در یک اثر با سایر فعالیت‌های قرآنی (حفظ، قرائت، ترویج قرآن‌خوانی، مسابقات، کلاس‌های قرآن، تفسیر و ...) که در جای خود صواب و ثواب است، تفاوت دارد و باید اعتراف کرد که دمیدن روح در آثار فرهنگی و هنری کاری است، بسیار سخت و با کارهای مناسکی، رفع تکلیفی و گزارش‌ساز که مورد پسند و موج غالب است، توفیر دارد.

آیا معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد طی ١۵ سال گذشته توانسته است به هدف خود برسد؟

در ساختار جدید وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی به جای آنکه این حوزه، یک معاونت در کنار سایر معاونت‌های قالبی و فرمیک باشد به یک مرکز عالی متصل به وزیر تبدیل شده که امکان اشراف بر سیاست‌ها و فعالیت‌های سایر معاونت‌ها، ادارات کل ستادی مستقل و ادارات کل استانی را داشته باشد. البته این ایده با این خطر مرسوم مواجه است که صرفاً در حد ایده و حرف بماند و در عمل، اتفاق خاصی نیفتد. به این منظور تمام بخش‌هایی که مستقلا عهده‌دار یک امر دینی بوده‌اند، ذیل این حوزه قرار گرفته‌اند:

بیشتر بخوانید؛

معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در آستانه ارتقا

١- ستاد اقامه نماز، ستاد غدیر، طرح چهره به چهره و... از آن جمله‌اند. این ادغام‌ها اولاً مانع از سیاستگذاری‌های متنوع و بعضا متفرق می‌شود و ثانیاً به اقتدار بیشتر مرکز عالی می‌انجامد.

٢- بنیاد امام رضا(ع) از مؤسسه‌ای مستقل که فقط عهده‌دار برگزاری جشنواره رضوی بود، تحت مسئولیت مرکز عالی قرآن و عترت قرار گرفت. تا اولاً سیاستگذاری، متمرکز شود و ثانیاً مؤسسه عامل این مرکز باشد تا تذکر درست دستگاه‌های نظارتی (تخلف در نحوه توزیع کمک‌ها و فعالیت‌های حوزه قرآنی) چاره‌اندیشی شده باشد.

٣- یکی از اولویت‌های محتوایی امسال در وزارت فرهنگ، توسعه دین‌مداری است. پیشتر، چهار معاونت‌ موضوعی (فرهنگی، رسانه‌ای، سینمایی و هنری) یا اولویت موضوعی نداشتند یا آتش به اختیار عمل می‌کردند. امسال، سلیقه‌زدایی رخ داده و همه حوزه‌ها از تشخیص و تعیین اولویت‌ها به صورت انفرادی و سلیقه‌ای، منع شده‌اند و همگی قرار است در اعطای یارانه به تولیدکنندگان فقط به ١٠ اولویت متمرکز باشند تا شاهد اثربخشی و اصطلاحا اتفاق باشیم. به عبارت بهتر، از بین ده‌ها اولویت ارزشمند که هر یک از معاونت‌ها ممکن است با ذوق و سلیقه خود دنبال کنند با مشاورت و مشارکت خودشان فقط 10 تا انتخاب شده و بقیه به زمانی دیگر موکول می‌شوند.

سلیقه‌زدایی دوم در سنجه‌ها و مصادیق رخ داده است. به جای آن که هر یک از معاونت‌ها در سیاست‌های حمایتی و مبالغ پرداختی، تعریف خود را از انسجام، هویت و دین و ... داشته باشند، شاخص‌ها و سنجه‌ها و مراکز ارزیابی مشخص تعیین می‌شوند. مسئولیت تشخیص کالاها (کتاب، فیلم، نشریه و ...) و مؤسساتی که در توسعه دین‌مداری همت می‌کنند با مرکز عالی قرآن و عترت است. اگر حوزه قرآن، همچنان یک معاونت (در عرض سایر معاونت‌های قالبی) می‌ماند، نمی‌توانست چنین کارویژه‌ای بیابد؛ همچنان که معاونت فرهنگی بر معاونت هنری و هر دو بر حوزه‌های رسانه‌ای، سینمایی، تفوق و اشراف ندارند.

بعضی از کسانی که از انحلال معاونت قرآن یا بی‌اثرسازی آن سخن می‌گویند از سیاست‌ها و اقدامات صورت گرفته و حتی ساختارها بی‌اطلاع‌اند.

گام بعدی، گام تکمیلی و مهم‌تر است: برای اولاً اثربخش کردن فعالیت‌ها و ثانیاً هماهنگی و هم‌افزایی، بازتقسیم کار بین سایر نهادهای دست‌اندرکار قرآن (سازمان اوقات، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت‌های علوم و آموزش و پرورش، سازمان صداوسیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، شهرداری‌ها، سمن‌ها و ...) با نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی، نگاشت نهادی رخ دهد تا مانع دوباره‌کاری، موازی‌کاری، اختلاف، انجام فعالیت‌های بی‌فایده و تمامیت‌خواهی شود یا با اجماع و تجمیع، سازمان قرآنی بنا یابد.