میزان ذخایر خونی کشور به پیش از جنگ 12 روزه بازگشت

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری مصطفی جمالی، رئیس سازمان انتقال خون، به مناسبت هفته دولت و با هدف تشریح عملکرد این سازمان، امروز دوشنبه سوم شهریور ماه در وزارت بهداشت برگزار شد.

جمالی در این نشست با اشاره به اینکه در جنگ‌ها مجروحان نیاز به تزریق خون و فراورده‌های خونی دارند و ممکن است نیاز به واحدهای خونی زیادی برای آن‌ها وجود داشته باشد، گفت: از سوی دیگر، گروه‌های خونی مجروحان مشخص نیست و در جنگ‌های شهری مصرف خون برای مجروحان زن زیاد است؛ زیرا از دو سال پیش همیشه احتمال بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی را پیش‌بینی می‌کردیم و به همین دلیل ذخایر خون را به بالای هشت روز رساندیم.

وی ادامه داد: در تهران ذخایر ما شش هزار واحد است که قابل قبول است اما کافی نیست. اگر شش تا هفت هزار واحد خون داشته باشیم و میزان ذخایر خونی گروه‌های خونی منفی ما بالا باشد، در صورت بروز بحران یا جنگ احتمال نجات مجروحان بیشتر است. می‌دانیم که اگر در ۳۰ دقیقه اول به مجروحان جنگ خون تزریق شود، احتمال نجات آن‌ها بالا می‌رود.

جمالی افزود: پیش از جنگ، میانگین ذخایر خون ۱۰ روز بود که بسیار خوب بود. در دو روز اول جنگ، ذخایر خون کمی کاهش داشت اما مردم به کمک آمدند و در روزهای پایانی جنگ، ذخایر به سطح قبل بازگشت. در شرایط جنگی، کارکنان سازمان انتقال خون نه به مرخصی می‌رفتند و نه به مکان‌های امن؛ حتی بیشتر از روزهای عادی کار می‌کردند. نیازهای خونی صد درصد برطرف شد و در ادامه ذخایر به سطح قبل از جنگ بازگشت.

رئیس سازمان انتقال خون از افزایش ۰.۵۵ درصدی اهدای خون نسبت به دوره قبل خبر داد و اعلام کرد: علی‌رغم فشارهای اقتصادی شاهد افزایش اهدای خون بودیم. شرایط اقتصادی بر اهدای خون تأثیر منفی می‌گذارد. بیشتر اهداکنندگان خون از طبقه مستضعف و متوسط هستند و این رشد موجب شده ۱۰۰ درصد نیازهای خونی را برطرف کنیم.

اهدای خون در بانوان

جمالی اعلام کرد: یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های ما کم بودن اهدای خون بانوان است. در حالی که در کشورهای دیگر اهدای خون بانوان ۳۰ تا ۵۰ درصد است، در کشور ما اهدای خون بانوان چهار تا پنج درصد است و در مجموع فقط دو درصد از مردم واجد شرایط، خون اهدا می‌کنند که نشان می‌دهد فرهنگسازی برای اهدای خون چقدر اهمیت دارد. از سوی دیگر، جمعیت ما در حال پیر شدن است و اهداکنندگان کنونی نیز در حال پیر شدن هستند.

وی افزود: 16 درصد اهداکنندگان خون از جوانان هستند و در تلاش هستیم مشارکت بانوان و جوانان در اهدای خون افزایش یابد. بیشترین رشد خون‌گیری در سال جاری در استان زنجان بوده و استان‌های خراسان شمالی، لرستان و کهگیلویه در رتبه‌های بعدی هستند؛ اما در استان تهران شاهد کاهش اهدا بودیم.

رئیس سازمان انتقال خون از حمایت استاندار تهران برای تأسیس مراکز جدید اهدای خون خبر داد و گفت: در اسلامشهر شاهد افتتاح مرکز انتقال خون خواهیم بود. متأسفانه به دلیل نبود مراکز انتقال خون در تمام شهرستان‌ها، کیسه‌های خون باید به خیابان وصال شیرازی تهران منتقل شوند. در پرند نیز مرکز انتقال خون خواهیم داشت و در ورامین با حمایت استاندار، مرکز انتقال خون احداث می‌شود که افتتاح این مراکز میزان اهدا را افزایش خواهد داد.

وی در پاسخ به سوالی درباره اهدای پولی پلاسما در مراکز غیردولتی و دلیل عدم پرداخت پول به اهداکنندگان خون در ایران، گفت: افتخار می‌کنیم که اهدای خون ۱۰۰ درصد داوطلبانه است. در اهدای خون، پزشک سوال‌هایی درباره روابط پرخطر، بیماری و ... می‌پرسد و چون اهدای خون داوطلبانه است، میزان پاسخ صادقانه بالاست. البته آزمایش‌های لازم بر روی خون‌های اهدا شده انجام می‌شود؛ اما اگر برای اهدای خون پول پرداخت شود، احتمال کاهش صداقت پاسخگویی بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، اگر برای اهدای پلاسما به افراد پول پرداخت شود، افراد فقیر که به‌طور طبیعی بدن ضعیفی دارند برای اهدا اقدام خواهند کرد و به نظر من این استثمار طبقه فقیر است و حس نوع‌دوستی نیز کاهش می‌یابد. حتی در اتحادیه اروپا نیز بحث ممنوعیت پرداخت پول برای پلاسما مطرح است.

جمالی در ادامه گفت: کیسه‌های فیلتردار در سراسر کشور موجود و عادلانه توزیع می‌شوند. شش ماه ذخیره استراتژیک کیسه خون داریم که ۸۰ تا ۹۰ درصد آن فیلتردار است و امیدواریم در درازمدت به ۱۰۰ درصد برسد.

وی در خصوص دستگاه‌هایی که خون را در دمای مناسب در آمبولانس‌ها نگه می‌دارند نیز گفت: یک شرکت دانش‌بنیان در حال ساخت این دستگاه‌هاست و خوش‌بین هستیم که در ماه‌های آینده این دستگاه‌ها ساخته شده و طی دو سال آمبولانس‌ها به این دستگاه‌ها تجهیز شوند.

جمالی تصریح کرد: تحریم‌ها نتوانسته‌اند بر انتقال خون تأثیر بگذارند. علی‌رغم تحریم‌ها تست «نت» را وارد کشور کردیم که موجب شد ۳۷۵ مورد هپاتیت B و پنج مورد HIV مثبت در میان اهداکنندگان شناسایی کنیم. از سوی دیگر با این آزمایش‌ها توانستیم محرومیت اهدای خون پس از حجامت و تتو را به شش ماه کاهش دهیم. همچنین دستگاه اشعه خون توسط سازمان انرژی اتمی ساخته شده که اگر سازمان غذا و دارو آن را تأیید کند، خریداری خواهیم کرد. اگر چالش نیروی انسانی ما رفع شود، چون مردم پای کار هستند، ذخایر خونی ما حتی به ۱۰ روز خواهد رسید که شرایطی عالی در سطح جهان است.

جمالی در خصوص افرادی که تتو دارند نیز گفت: تتو کردن قبلاً یک سال منع اهدا داشت اما با آزمایش‌هایی که اکنون وجود دارد، این منع به شش ماه رسیده و حتی ممکن است به چهار ماه کاهش یابد. در خصوص حجامت نیز متأسفانه افرادی که اقدام به حجامت می‌کنند اغلب پزشک نیستند و ممکن است مسائل بهداشتی در آن رعایت نشود و فقط در موارد خاص به افراد توصیه می‌شود حجامت کنند. از سوی دیگر در حجامت خون دور ریخته می‌شود و افراد چند ماه نیز ممنوعیت اهدای خون خواهند داشت، در حالی که با اهدای خون می‌توان جان انسان‌ها را نجات داد.

وی از تلاش برای ارتقای تشویق‌های معنوی اهدای خون سخن گفت و افزود: پس از انفجار در بندرعباس، مردم ساعت‌ها در گرما ایستادند تا خون اهدا کنند؛ کار اهدای خون در کشور ما بیشتر با نگاه انسان‌دوستانه همراه است.

جمالی در پاسخ به این سؤال که خودتان چند بار اهدای خون در سال دارید، گفت: سه بار در سال خون اهدا می‌کنم. البته چون در سیستان و بلوچستان حضور داشتم و آنجا منطقه مالاریاخیز است، چند سال ممنوعیت اهدا داشتم.

وی در خصوص اهدای خون بندناف نیز گفت: در برخی بیمارستان‌ها با مادران باردار صحبت و سؤال می‌شود که آیا حاضر هستند خون بندناف را اهدا کنند تا برای هر کس نیاز باشد مورد استفاده قرار گیرد. این اهدا داوطلبانه است و با آن جان چندین کودک نجات داده شده است.

اجرای طرح شناسایی گروه‌های خونی نادر

جمالی از برنامه‌ریزی برای اجرای طرح شناسایی گروه‌های خونی نادر خبر داد و گفت: اگر از دانشجویان سال اول و همچنین سربازان آزمایش خون گرفته و گروه خونی آنان مشخص شود و فرهنگ اهدای خون، پلاکت و پلاسما در میان آنها ترویج گردد، هم اهدای خون افزایش پیدا می‌کند و هم گروه خونی افراد مشخص می‌شود و اگر خون نادر داشته باشند نیز شناسایی خواهند شد تا در صورت آسیب در جنگ، خون نادر به آنها تزریق شود. این طرح نیازمند بودجه است و پیگیر اجرای آن هستیم.

وی تصریح کرد: سازمان اهدای خون مظهر وفاق ملی و محل همبستگی نژادی و دینی است و تمامی مردم ایران با مذاهب، ادیان و قومیت‌های مختلف با اهدای خون جان یکدیگر را نجات می‌دهند.

شهرام میرزایی، معاون اجتماعی سازمان اهدای خون نیز گفت: پویش «مهر حسینی» آخرین پویشی بود که اجرا کردیم و طی آن بیش از ۳۶۰ هزار واحد خون اهدا شد. هدف ما از این پویش‌ها گسترش فرهنگ اهدای خون داوطلبانه است و در مناسبت‌های مختلف این پویش‌ها را راه‌اندازی می‌کنیم.

جمالی در پایان سخنان خود گفت: در زمان جنگ، مسئله پدافند غیرعامل و بحران به وجود آمد که وضعیت ما مطلوب نبود و تمامی ذخایر خونی ما در یک محل متمرکز بود؛ به همین دلیل به دنبال ایجاد حداقل دو مرکز انتقال خون در مناطق مختلف هستیم و حداقل در شش استان نیز مراکز انتقال خون جدید احداث خواهیم کرد و مراکز فرسوده نیز بازسازی می‌شوند. از نظر تجهیزاتی نیز تجهیزات ما مستهلک شده که با حمایت‌های مالی صورت‌گرفته، نوسازی تجهیزات در دستور کار است. اگر این حمایت‌ها ادامه یابد، امیدواریم هیچ کمبودی در تجهیزات راهبردی و … نداشته باشیم.