فقدان «ضرباهنگ» و «حس» در مسابقات آوایی؛ لزوم توجه به الزامات ابداع در تلاوت

مهدی غلام‌نژاد؛ قاری بین‌المللی قرآن در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا گفت: اغلب قاریان کشور در زمینه خلق بداهه و اضافه کردن مواردی که به مثابه ابداع در تلاوت آنها تلقی شود، توانمند هستند، اما مسئله اصلی اینجاست که باید یک چارچوب و حدود و ثغوری نیز برای ابداع در نظر گرفته شود تا از آن عدولی صورت نگرفته و اینگونه نباشد که قاری با توجیه ابداع هر آنچه دلبخواه اوست، در اجرای خود به انجام برساند.

 

وی ادامه داد: اگر در هر نوبتی، موارد جدیدی در تلاوت قاری اضافه شود و قاری نیز این امر را ابداع در تلاوت خود معرفی کند، زمانی نخواهد گذشت که با اجرایی بدون رعایت نکات و یک تلاوت‌ غیر استاندارد مواجه شویم و دیگر مقامات و نغمات رایج باقی نمانده باشد.

 

این قاری بین‌المللی با اشاره به اینکه قاری قرآن باید در اجرای خود حتی به فرض به کار بردن برخی ابداعات، خط قرمزهایی را برای خود در نظر گرفته و خود را مجاب سازد تا با توجه به چارچوبی خاص در محدوده آن حرکت کند، تصریح کرد: در اجرای تلاوت به غیر از پرداختن به نکات فنی و رعایت آنها، ضرباهنگ و حس تلاوت نیز مهم است که در صورت فاصله قاری از آن شوکی به مخاطب وارد می‌آید؛ در این مسیر رعایت تجوید می‌تواند به شکل ناخودآگاه حدودی را که قاری باید در چارچوب آن، تلاوت خود ارائه کند، به او نشان دهد.

 

غلام‌نژاد گفت: این جریان نقطه مقابلی نیز دارد و آن محدود کردن بیش از اندازه قاری در چارچوب‌هایی است که معمولاً در جریان رقابت‌های رسمی قرآن شاهد آن هستیم که خروجی آن ارائه تلاوت‌هایی بی‌روح است و تنها نظر هیئت داوران را تأمین می‌کند و نتیجه این می‌شود که در کمال ناباوری سبک تلاوت فلان قاری حائز بیشترین رتبه می‌شود، اما اجرای او گوش‌نواز و مخاطب‌پسند نیست، چرا که تنها سلیقه داوران را تأمین کرده است.

 

این داور مسابقات قرآن با اشاره به اینکه آئین‌نامه‌های داوری نیاز به بازنگری دارد، تأکید کرد: معمولاً اعمال سلایق طیف خاصی از داوران در جریان مسابقات قرآن، ملاک قرار می‌گیرد که اغلب نیز سبک تلاوتی مورد نظر و تأیید آنها ترکیب لحن‌محور است، در حالی که یک اجرای تلاوت به غیر از پرداختن به این نکات فنی نیاز به روح و عمق دارد و معنامحوری باید در آن لحاظ شود که در عرصه اجرا شاهد آن نیستیم. واقعیت این است که اغلب، قاریان حائزرتبه از مسابقات معتبر قرآنی، برای اجرای تلاوت در محافل و مجالس قرآنی دعوت نمی‌شوند، چرا که تلاوت آنها، نظر مخاطب عام را جلب نکرده و میل و رغبتی در ایشان به وجود نمی‌آورد. 

 

این قاری بین‌المللی گفت: هر ساله از سوی شورای عالی قرآن شاهد برگزاری نشست‌های تخصصی هستیم که مقالاتی هم در آن ارائه می‌شود و موادی پژوهشی را به منظور بازنگری در جمیع روند فعالیت‌های قرآنی نیز در دسترس قرار می‌دهد که اگر این مواد به عنوان محور بروز برخی تحولات به ویژه در امر داوری مسابقات قرآنی شود، نتایج مثبتی به دنبال خواهد داشت.

 

وی در پایان گفت: نشست اخیر شورای عالی قرآن که اواخر این هفته برگزار خواهد شد، اتفاقاً اختصاص به موضوع محوری «الزامات ابداع در تلاوت قاریان ایرانی» دارد و خوب است تا بر پایه نکات علمی و پژوهشی ارائه شده در آن، زمینه برای بازنگری آئین‌نامه‌های داوری به ویژه در حوزه ابداعات تلاوت قرآن که تصور می‌کنم، براساس امتیازات، چهار نمره به خود اختصاص می‌دهد، فراهم شود تا به این وسیله شاهد دست باز قاریان در بروز ابداعات در امر تلاوت شود. 

 

یادآور می‌شود، بیستمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم با موضوع «الزامات ابداع در تلاوت قاریان ایرانی»، چهارشنبه تا جمعه 28 تا 30 آبان در حسینیه الزهرا(س) مجتمع امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.