پیوند «هنر، مذهب و معماری» در عمق ۳۴ متری زمین

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم بهره‌برداری از ایستگاه «مریم مقدس(س)» در خط ۶ متروی تهران، امروز شنبه ۸ آذرماه با حضور شهردار و مدیران شهری برگزار شد. این ایستگاه که بیست‌وپنجمین ایستگاه خط شش محسوب می‌شود، در تقاطع خیابان نجات‌الهی واقع شده و به‌عنوان بخشی از رویدادهای «تهران ۲۰۲۵» نیز معرفی شده است.

ایستگاه در عمق حدود ۳۴ متری زمین قرار دارد و زیربنای آن حدود ۱۱ هزار مترمربع است. برای احداث آن، بیش از صد هزار متر مکعب خاک‌برداری، هزاران تن آرماتوربندی و ده‌ها هزار متر مکعب بتن‌ریزی و سنگ‌کاری انجام شده است.

در نگاه نخست، فضای ایستگاه تلفیقی از فرم‌های سنتی و عناصر بصری مرتبط با نمادهای مسیحیت را به نمایش می‌گذارد که تلاش شده با زبان معماری ایرانی-اسلامی نیز پیوند بخورد. طاق‌ها و قوس‌های بلند، گنبدوار بودن سقف در بخش‌هایی از سکوها و کاربرد گسترده سنگ و آجرکاری، نخستین برداشت بصری از معماری این فضا را شکل می‌دهد.

طراحان و سازندگان بارها تأکید کرده‌اند که هدف، احترام به ادیان دیگر و نمایش گفت‌وگوی میان ادیان بوده است. در ایستگاه، تابلوها و سفال‌کاری‌هایی دیده می‌شود که آیات قرآنی در کنار نقش‌نگاره‌ها و نقش‌برجسته‌هایی از حضرت مریم(س) و حضرت مسیح(ع) قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، نمادهایی مانند کبوتر (نماد روح‌القدس) و درخت زیتون (نماد صلح) به‌عنوان تزئینات بصری در فضا گنجانده شده‌اند.

در دیوارهای ورودی و سکوها، نقش‌برجسته‌ها و تابلوهای هنری با مایه‌های کلیسایی، از جمله تصاویر مذهبی و فرم‌های حجمی شبیه به پیکره‌نگاری، به کار رفته است. طراحان محلی و نمایندگان کلیسا در فرآیند طراحی مشارکت داشته‌اند و مجسمه‌هایی نیز در محوطه بیرونی و مجاور ایستگاه نصب شده است.

سنگ‌کاری گسترده، پوشش‌های سفالی و فلزی برای تابلوها و استفاده از نورپردازی ویژه در سقف که الگوهای تکرار شونده و خطوط قوسی را برجسته می‌کند، از شاخصه‌های ملموس این ایستگاه به شمار می‌روند. در بخش‌هایی از سقف، الگوهای شبکه‌مانندی دیده می‌شود که همزمان یادآور گنبدها و شبکه‌های تزئینی در معماری ایرانی است.

مسئولان شهری، طراحی ایستگاه را نماد گفت‌وگو و احترام میان ادیان توصیف کرده‌اند و نمایندگان کلیسا نیز از همکاری با تیم معماری برای حفظ کرامت نمادها سخن گفته‌اند. در عین حال، این نام‌گذاری و زبان بصریِ ایستگاه، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها داشته و نظر بسیاری از شهروندان را به خود جلب کرده است.

طبق اعلام مسئولان شهری، برای احداث و تزئین این ایستگاه مترو که در خیابان کریمخان تهران و در نزدیکی کلیسای سرکیس مقدس قرار دارد، با نمایندگان جامعه مسیحیان مشورت شده و جلسات متعددی در این زمینه برگزار شده است. بر این اساس، بسیاری از المان‌های به‌کار رفته در ایستگاه، با بررسی‌های دقیق و کارشناسانه تعبیه شده‌اند.

ایستگاه مریم مقدس(س) نمونه‌ای از یک پروژه شهری است که قصد دارد معماری حمل‌ونقل را فراتر از کارکرد صرفِ آن ارتقا دهد و با بهره‌گیری از زبان بصری و نمادین، پیامی فرامذهبی و میان‌فرهنگی منتقل کند. از منظر بصری، تلفیق قوس‌ها، نقش‌برجسته‌ها و نورپردازی، فضایی متفاوت و چشم‌گیر در دل شبکه مترو پدید آورده است.