حافظ شیرازی

«حافظ» تخلص «خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی» (۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری) شاعر فارسی‌گوی ایرانی است که در شیراز به دنیا آمد. پدر او «بهاءالدین محمد» نامم داشت. وی مشهور به لسان الغیب، لسان ‌العرفا، ترجمان الاسرار و ناظم الاولیاء است. آوازه او به سبب غزل‌های اوست و غزل فارسی را به اوجی رساند که دیگر هرگز تکرار نشد. 
حافظ‌پژوهان برجسته‌ترین ویژگی سبکی غزل او را «پریشانی» می‌دانند؛ یعنی استقلال و عدم ارتباط ابیات؛ هر بیت موضوعی را مطرح می‌کند که گاه در ارتباط با موضوع همان غزل است و گاه مستقل از ابیات دیگر به موضوعی جداگانه اشاره دارد.
«رندی» مکتب حافظ است و اساسی‌ترین اصطلاح در شعر و جهان‌بینی او بشمار می‌رود. رندی، در نگاه حافظ، نظامی روشنفکرانه و فلسفی است و رند متفکّر روشنفکر. 
مردم‌فریبی و ریاکاری را گناهی سنگین برشمرده و در اشعارش به اهل آن تاخته است.
حافظ در اشعار خویش به حضورش در مدرسه، چهل سال تحصیل علم و فضل، درس صبحگاهی و حفظ قرائت‌های گوناگون قرآن اشاره کرده است. وی تخلص حافظ را به سبب حفظ بودن قرآن برگزید. 
انقلاب حافظ در غزل به خاطر همین تأثیرپذیری اشعارش از قرآن است چنانکه خود او می‌گوید: 
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری
در بررسی دیوان حافظ از حیث ارتباط آن با قرآن دریافت می‌شود، در اشعار حافظ هم الفاظ ظاهری قرآن آمده است:
چشم حافظ زیر بام قصرِ آن حوری‌سرشت
شیوة جنات تجری تحتها الانهار داشت
«جنات تجری من تحتها الانهار» در آیات متعددی آمده است و پاداش کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند را باغ‌هایی در بهشت معرفی می‌کند که نهرهایی در زیر درختان آن جریان دارد؛ مانند: آیه 11 سوره بروج، آیه 23 سوره ابراهیم و ... که البته همراه «حرف جر» «مِن» است و فقط در یک آیه و آن هم آیه 100 سوره توبه بدون «مِن» آمده است.
و هم در اشعار حافظ، لطایف و حکمتها و نکات معرفتی قرآنی دیده می‌شود:
ز حافظانِ جهان کس چو بنده جمع نکرد
لطایف حکمی با نکات قرآنی

۲۰ مهر در تقویم رسمی ایران، «روز بزرگداشت حافظ» نامیده شده است که هر ساله در این روز، در آرامگاه حافظ در شیراز، مراسم بزرگداشت او با حضور پژوهشگرانی از اقصی نقاط جهان برگزار می‌شود.