آمریکا مسیر تحریم‌های ثانویه را برای تمدید تحریم‌‌های تسلیحاتی ایران دنبال می‌کند

رحمان قهرمان‌پور، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل و کارشناس مسائل آمریکا، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، درباره تشدید تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران با سفرهای دوره‌ای برایان هوک به کشورهای مختلف گفت: همیشه در شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل و سایر مجامع بین‌المللی متأسفانه کشورهایی هستند که به زبان ساده رأی خود را می‌فروشند و بعضی از این کشورها در آفریقا هستند که در ازای گرفتن پول یا حمایت‌های مالی رأی خود را می‌فروشند و لذا آمریکا به دنبال آن است که آرای برخی از این کشورهای عضو شورای امنیت را از این طریق به دست بیاورد.

وی افزود: بخشی از این جلب رأی نیز از طریق تهدید و اعمال زور بر کشورها حاصل می‌شود و کشورها را وادار می‌کنند با خواست و تصمیمش همراهی کنند، لذا این سفرها با این هدف است آمریکا بفهمد که چند کشور از اعضای غیر دائم شورای امنیت به نفع او رأی خواهند داد و آیا ارزش این را دارد که رایزنی‌های خود را افزایش دهد یا اگر تعداد آرای مثبت کم باشد راه دیگری را برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا برگزیند. آمریکایی‌ها قبلاً هم اعلام کرده‌اند اگر نتوانند از مسیر شورای امنیت مانع از این اتفاق شوند، ممکن است از مسیری خارج از این شورا اقدام کنند. اما راه‌های خارج از مسیر شورای امنیت قطعاً سطح پایینی به لحاظ مشروعیت بین‌المللی خواهد داشت.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل تصریح کرد: مسئله دوم این است که در شورای امنیت در نهایت رأی پنج عضو دائم دارای حق وتو تعیین‌کننده است و آمریکا باید بتواند نظر مثبت چین و روسیه را جلب کند که تاکنون این دو کشور، به ویژه چین به شکل آشکار، اعلام کرده‌اند چنین قطعنامه‌ای را وتو می‌کنند. بنابراین کار آمریکا از مسیر شورای امنیت دشوار است، اما آمریکایی‌ها با وجود این مسئله پروژه ایران‌هراسی خود را ادامه می‌دهند و برایان هوک هم به عنوان فردی ایران‌ستیز، این پروژه را جلو می‌برد و می‌خواهند اگر موفق به لغو این تحریم‌ها از مسیر شورای امنیت نشدند این پروژه را با شدت بیشتر به پیش ببرند و به اهداف خود برسند.

مسیری شبیه تحریم‌های ثانویه

قهرمان‌پور با بیان اینکه این مسیر آمریکا شبیه مسیر تحریم‌های ثانویه علیه ایران است، گفت: آمریکا جدا از تحریم‌های شورای امنیت، مانند همین تحریم‌های تسلیحاتی، خودش هم یک سری تحریم‌های ثانویه علیه ایران دارد؛ به این معنا که اگر یک بانک ایرانی تحریم شورای امنیت نشده باشد اما آمریکا آن را تحریم می‌کند و سایر کشورها را تهدید می‌کند که اگر هر بانکی با آن بانک همکاری کند نمی‌تواند در آمریکا فعالیت اقتصادی داشته باشد و لذا این بانک‌ها از ترس از دست ندادن موقعیت خود در آمریکا با ایران همکاری نمی‌کنند.

این کارشناس مسائل آمریکا ابراز کرد: در مورد تحریم‌های تسلیحاتی ایران، از آنجا که جزو تحریم‌های شورای امنیت و تحریم اولیه است، آمریکا می‌خواهد در صورت لغو این تحریم‌ها در 27 مهر، به سایر کشورها و شرکت‌ها فشار وارد کند که اگر با ایران معاملات تسلیحات متعارف انجام دهند، تحریم می‌شوند تا شرکت‌های تسلیحاتی از ترس اینکه نتوانند با آمریکا معامله کنند به ایران هم سلاح نفروشند.

دلایل خویشتنداری ایران 

قهرمان‌پور درباره ارتباط سکوت ایران در مورد بسیاری از خرابکاری‌ها در تأسیسات هسته‌ای و تعرض دو جنگنده آمریکایی به هواپیمای مسافری کشورمان با بحث لغو تحریم‌های تسلیحاتی گفت: نمی‌توان این مسائل را چندان به هم ارتباط داد که ایران به دلیل نگرانی از اجماع جهانی پشت سر آمریکا در این مسائل سکوت کرده است. مسئله این است که اسرائیل و برخی کشورهای منطقه خیلی تلاش می‌کنند تا پیش از انتخابات آمریکا، یک درگیری بزرگی در منطقه اتفاق بیفتد و آمریکا مجبور شود در منطقه باقی بماند. البته ترامپ تاکنون در مقابل این مسئله مقاومت کرده زیرا یکی از وعده‌های انتخاباتی او این بود که آمریکا را وارد یک جنگ بزرگ نکند.

وی یادآور شد: طرح دیگر آنها این است که به زیرساخت‌های ایران ضربه بزنند که اگر حتی بایدن به ریاست جمهوری رسید نتواند ظرفیت‌های خود را فعال کند و تغییری نسبت به دوره ترامپ در ارتباط با ایران ایجاد کند. براین اساس ایران با علم به این داستان تلاش دارد خویشتنداری کرده تا نتیجه انتخابات آمریکا مشخص شود و در فضایی شفاف‌تر تصمیمات مقتضی را اتخاذ کند.

دستاوردهای لغو تحریم‌های تسلیحاتی

قهرمان‌پور درباره دستاوردهای احتمالی لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در صورت حرکت آمریکا در مسیر اعمال تحریم‌های ثانویه برای بی‌اثر کردن اقدام شورای امنیت گفت: قطعاً لغو این تحریم‌ها دستاوردهای زیادی در حوزه دفاعی و خرید تسلیحات برای ایران دارد و حتی با اعمال تحریم‌های ثانویه آمریکا کشورهایی مانند ونزوئلا یا کشورهایی که با آمریکا چندان مراوده دفاعی ندارند با ایران وارد معاملات تسلیحاتی می‌شوند. بانک‌هایی هستند که در آمریکا شعبه ندارند و لذا ترسی هم از تحریم‌های ثانویه آمریکا ندارند. بنابراین در این وضعیت شرکت‌هایی که در آمریکا فعالیت دارند و مراودات و معاملات تسلیحاتی با‌ آمریکا دارند، احتیاط می‌کنند، اما سایر شرکت‌ها براساس عرف بین‌المللی می‌توانند با ایران وارد معامله تسلیحاتی شوند.

قهرمان‌پور در مورد اهمیت مسئله لغو تحریم‌های تسلیحاتی با همکاری‌های 25 ساله با چین اظهار کرد: یکی از مفاد مهم توافق ایران و چین همین بحث خرید و فروش تسلیحات است و ایران می‌تواند به صادرکننده سلاح تبدیل شود. البته بیشتر خرید سلاح ایران هم از چین و روسیه بوده و اروپایی‌ها به خاطر تحریم تسلیحاتی به ایران سلاح نمی‌فروختند.