کتاب «روش‌شناسی تفسیر آیات» منتشر شد

به گزارش ایکنا، کتاب «روش‌شناسی تفسیر آیات» که تلخیصی از کتاب «روش‌شناسی تفسیر قرآن» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری است، در 379 صفحه و با قطع وزیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به موسسه معارف وحی و خرد به زیور طبع آراسته شد و در حال حاضر در سایت طاقچه عرضه شده است. 

در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آمده است: 

بدون تردید قرآن را باید به عنوان مهم‌ترین پدیده آسمانی حاوی گنج‌های بی‌پایان و بی‌منتها و سرآمد همه کتب زمینی و آسمانی دانست  که به مقتضای جاودانگی و جهانی بودن، پیامش چون طنینی دل‌نواز، گوش جهانیان را می‌نوازد و آنان را مسحور زیبایی خود می‌سازد. کتابی که از سوی پیامبر اسلام در اجتماع باشکوه و بی‌نظیر مسلمانان در کنارعترت، به عنوان تنها میراث گران‌سنگ و ماندگار آن حضرت معرفی شد. 

از سویی دیگر، جاودانگی و جهانی بودن قرآن اقتضا دارد تا جهانیانِ تشنۀ معرفت، از رهگذر فرآیند تفسیر با پیام‌های این کتاب آسمانی آشنا شوند. از این جهت تفسیر قرآن به شیوه‌های گوناگون و برای سطوح مختلف مخاطبان، هماره باید در دستور کار عالمان دین قرار گیرد. پیداست که معرفی قرآن در سایۀ ژرف‌اندیشی در آیات و استخراج مفاهیم و مدالیل آن‌ها قابل تحقق است؛ یعنی کاری که باید در قالب تفسیر و از سوی مفسران قرآن انجام گیرد. 

در نگریستن در روشی که مفسران در فرآیند فهم و تفسیر قرآن دنبال کرده‌اند، نشان می‌دهد که جز در مواردی محدود، عموم مفسران چه در مرحلۀ فهم و چه در مرحلۀ تفهیم و تفسیر، خود را ملزم به رعایت الگویی خاص نمی‌بینند و مفاهیم و آموزه‌های قرآن را به صورتی غیر روشمند فهم کرده و در مرحله بعد به همان صورت در اختیار مخاطبان قرار داده‌ و می‏دهند. اتخاذ چنین روشی افزون بر آسیب‌رسانی به فرآیند فهم، روند تفهیم را نیز با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌سازد و مخاطب قرآن را برای دست‌یابی به پیام‌های این کتاب آسمانی دچار سردرگمی می‌کند.

رعایت چنین فرآیندی روشمند که بخشی از مراحل ده‌گانۀ مورد نظر ما در تفسیر آیات است، افزون بر آن که فهم آیه را برای مفسر تسهیل می‌کند، انعکاس همین فرآیند روشمند، زمینۀ تفهیم مدالیل آیه برای مخاطب قرآن را نیز هموارتر می‌سازد. بر این اساس، ارایه مدل و روش تفسیری که بتواند آموزه‌ها و مدالیل مرتبط با سوره‌ها و آیات قرآن را به‌صورت منظم و روشمند منعکس سازد، ضرورت پیدا می‌کند. آن‌چه در این کتاب دنبال شده، ارایه چنین روشی است.

در حقیقت نگارنده در کتاب «روش‌شناسی تفسیر قرآن» که پیش از این توسط انتشارات وحی و خرد انتشار یافت، کوشیده است، مراحل تفسیر سوره‌ها و آیات را در قالب مدلی روشمند ارایه نماید؛ مدلی که فرآیند تفسیر هر سوره را در ده مرحله و تفسیر آیات را نیز در ده مرحله به تصویر می‌کشد.

نگارنده ضمن تلخیص اساسی کتاب، مباحث آن را با عطف توجه به بررسی مراحل تفسیر آیات سامان داد. بر این أساس، چنان که در کتاب پیش‌گفته تبیین شد، پس از تبیین شناسنامه سوره، نوبت به تفسیر آیات می‌رسد که در ده محور اصلی دنبال می‌شود که عبارت‌اند از: 1. جایگاه آیه؛ 2. فضای نزول؛ 3. مفاهیم واژه‌ها؛ 4. نکات ادبی؛ 5. نکات بلاغی؛ 6. ساختار درونی آیه؛ 7. ساختار بیرونی آیه؛ 8. تفسیر؛ 9. بررسی روایات؛ 10. نکات و پیام‌ها.

مباحث کتاب نیز بر أساس مراحل ده‌‏گانه تفسیر آیات در ده فصل انعکاس یافته است. گفتنی است که مباحث این کتاب که حاصل دو دهه پژوهش و تحقیق در زمینه تفسیر است، بارها در کارگاه‌‏های آموزشی مختلف ویژه اساتید در حوزه و دانشگاه و نیز در مراکز تخصصی حوزه تدریس شده است. 

در این کتاب تلاش شده تا در کنار تبیین هر یک از مراحل تفسیر، آموزه‌های لازم در آن زمینه ارائه شود و در کنار طرح مباحث علمی، برخی نکات و توصیه‌های کاربردی مورد توجه قرار گیرد.