گردشگری حلال در ژاپن و تلاش برای بازگشت به دوران پیشا کرونا

به گزارش ایکنا، با کاهش موارد ابتلا به کرونا و واکسیناسیون گسترده در بیشتر کشورهای جهان، رفته رفته روند بازگشت کسب و کارها و صنایع از جمله صنعت گردشگری به حالت عادی آغاز شده است.

گردشگری حلال که یکی از بزرگترین بازارهای جهانی در حوزه کالا و خدمات است و بسیاری از کشورهای غیراسلامی هم تلاش دارند که از این بازار بزرگ و پردرآمد سهمی ببرند. ژاپن، یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر و با توجه به افزایش مسلمانان در این کشور تلاش دارد در حوزه‌هایی مانند گردشگری حلال وارد شود که از جمله این تلاش‌ها می‌توان به افزایش تعداد رستوران‌ها و هتل‌هایی که به گردشگران مسلمان خدمات ارائه می‌دهند، اشاره کرد.

دولت ژاپن با راه‌اندازی بازار حلال و مسلمان‌پسند در حوزه گردشگری ژاپن از طریق لغو ویزا برای گردشگران برخی کشورها، تبلیغات بین‌المللی از طریق نمایشگاه‌ها، تبلیغات اینترنتی و همکاری با سازمان‌های غیردولتی مرتبط با اسلام از این صنعت حمایت کرده است.

شیوع کرونا باعث شد که این بخش از صنعت گردشگری در ژاپن هم به مانند سایر کشورها با مشکل مواجه شود گرچه دولت ژاپن تلاش دارد که گردشگری حلال را در این کشور دوباره به شرایط قبل از کرونا بازگردد. این موضوع، تحقیقی است که اخیراً با عنوان «آینده بازار گردشگری حلال در ژاپن پس از کووید-19:  چشم‌انداز عمل‌گرایی اقتصادی» (The Future of the Halal Tourism Market in Japan After COVID-19: An Economic Pragmatism Perspective) منتشر شده است.

صنعت گردشگری حلال ژاپن با وجود چالش‌هایی مانند وجود گوشت خوک به عنوان پرمصرف‌ترین گوشت در ژاپن در رستوران‌ها، عدم اعمال مقررات شرعی مرتبط با تولید مواد غذایی و مشکلاتی که در فراهم‌کردن مکان‌های رسمی نماز برای مسلمانان وجود دارد، به نوعی توانسته است با نیازهای گردشگری حلال سازگار شود.

ژاپن در پنج سال گذشته گردشگری حلال را تجربه کرده است. معرفی ثبت رستوران‌ها و هتل‌ها به عنوان حلال، به نهاد صدور گواهی توسط سازمان‌های غیردولتی اسلامی مختلف مدیریت می‌شود. سازمان‌هایی مانند انجمن حلال ژاپن(JHA)، انجمن نیپون آسیا حلال(NAHA)، بنیاد توسعه حلال ژاپن(HDFJ) و انجمن حرفه‌ای مسلمان ژاپن(MPJA) از جمله سازمان‌های شناخته‌شده صدور گواهی‌ حلال بوده که با سازمان‌هایی در اندونزی و مالزی مرتبط هستند و از طریق آنها گواهی حلال را برای این مکان‌ها صادر می‌کنند.

به همان اندازه که تبلیغات در مقیاس ملی در مورد گردشگری حلال گسترده است، پیاده‌سازی میدانی و توسعه بازار مسلمان‌پسند در ژاپن، به‌ویژه گردشگری حلال، تقریباً به طور مستقل توسط دولت‌های استانی و با کمک مؤسسات گردشگری حلال در هر منطقه ترویج و مدیریت می‌شود و در واقع سیاست‌های هر منطقه در این روش منحصر به فرد و مخصوص همان منطقه است.

با این همه بسیاری معتقدند صدور گواهینامه حلال یک بار مالی اضافی برای مؤسسات تجاری است و به همین دلیل و به عنوان بخشی از راه حل خلاقانه، دولت ژاپن و سازمان‌های صدور گواهینامه حلال و مؤسسات تجاری به مصالحه‌ای دست یافتند که به مؤسسات غیرحلال مانند رستوران‌ها اجازه می دهد تا خدمات حلال (غذا و اقامتگاه) را از طریق انتشار کامل جزئیات ارائه دهند، مانند مواد تشکیل دهنده غذا در رستوران‌ها.

سیستم بازار سرمایه‌داری ژاپن به ساکنان ژاپنی و خارجی اجازه می‌دهد تا به اقتصاد ملی کمک کنند و فرصت‌های برابر برای همه برای کشف نیاز بازار حلال ژاپن ایجاد می‌کند. در حال حاضر، بازار ژاپن شامل بازار رو به رشد گردشگری حلال به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین بازارها  از نظر رشد است که با مشارکت رستوران‌ها و هتل‌هایی همراه است که عمدتاً توسط مؤسسات تجاری کوچک و متوسط، مانند رستوران‌های خانوادگی و هتل‌ها اداره می‌شوند.

با این حال، از زمان شیوع کووید-19، صنعت گردشگری حلال در ژاپن برخلاف سایر صنایعی که این کشور به آنها متکی است، با ضربه بزرگی روبرو شده است. توقف کامل ورود گردشگران مسلمان به ژاپن به دلیل وابستگی تقریباً کامل گردشگری حلال به گردشگران مسلمان خارجی، باعث شده است که بسیاری از مؤسسات حلال تا حدودی درهای خود را ببندند. برخی از این موسسات، به ویژه رستوران‌ها، با محدود کردن منو یا کوتاه کردن ساعات کاری، توانستند به فعالیت خود ادامه دهند، اما این  برای گردشگران مسلمان داخلی نیز مشکلاتی ایجاد می‌کند زیرا آنها گزینه‌های غذایی کمتری در طول بازدیدهای خود دارند.

گذشته از موارد مثبت، چندین موضوع در مورد اجرای توسعه گردشگری حلال و به طور کلی بازار حلال در ژاپن باید مورد توجه قرار گیرد. اولین مسئله این است که هنوز هیچ نهاد گواهی حلال واحدی در ژاپن وجود ندارد و علیرغم تلاش برای یکسان سازی هنوز این اتفاق نیفتاده است.

دومین مشکل بزرگ برای رشد گردشگری حلال در ژاپن، اتکای آن به گردشگران خارجی است. درست است که بازار جهانی حلال یکی از سریع‌ترین بازارهای رو به رشد در جهان با توجه به رشد مستمر جمعیت مسلمانان جهان است، اما چنین پدیده‌ای ظاهراً این دیدگاه را شکل می‌دهد که بیشتر مسلمانان برای بازدیدهای کوتاه‌مدت یا گردشگری از ژاپن بازدید می‌کنند نه برای حضور بلندمدت که نوعی اطمینان خاطر برای صاحبان کسب و کارها به همراه دارد.

در نهایت توسعه گردشگری حلال و بازار حلال به طور کلی، بیشتر توسعه گردشگری حلال و بازار حلال در ژاپن به شدت به بازار خارجی، یعنی رشد مداوم جمعیت مسلمانان و افزایش گردشگران مسلمان خارجی وابسته است. در پاسخ به فرصتی که این بازار به وجود آورده، دولت ژاپن با "کمک" جامعه ژاپن و ساکنان مسلمان خارجی در این کشور، مجموعه‌ای از سیاست های طرفدار گردشگری حلال، سیستم اطلاعات گردشگران مسلمان و امکانات گردشگری را آغاز کرد که بتواند نیازهای غذایی و معنوی مردم را برآورده کند.

به طور کلی اینطور به نظر می‌رسد که گردشگری حلال در ژاپن به مانند سایر بخش‌های مرتبط با خدمات در این کشور به تدریج و با توجه به حمایت‌های دولتی و افزایش درخواست‌های سفر به این کشور بعد از پایان همه‌گیری کووید-19، دوباره به مسیر اصلی خود بازگردد.

منبع: KNE Publishing