Həzrət İbrahimin (ə) nəzərində Allahı sadə dil ilə tanıtmaq
Ayətullah Seyyid Mustafa Mühəqqiq Damad Qurani-Kərimin təfsir məclisində "Şüəra" surəsi ilə bağlı təfsir məqamlarını ifadə etdi: Onu aşağıda oxuya bilərsiniz:
Həzrət İbrahimin (ə) öz qəbiləsi ilə söhbəti çox maraqlıdır. Bu şərəfli insanın seçdiyi üsul baxımından ibrətamizdir. İnsan oradakı məqamlardan istifadə edə bilər. İbrahim (ə) insanları düşündürmək üçün bəzi suallar verir. Sual düşüncədə mühüm rol oynayır.
Onun ilk sualı bu oldu ki, siz nəyə sitayiş edirsiniz? İbrahim tövhid təbliğatçısıdır və o, tövhidi öyrətmək istəyir. Amma o, buradan başlayır ki, mən sənin tanrın haqqında danışmaq istəyirəm, bilirsən nəyə ibadət edirsən? Sanki bu sual onları düşündürdü və cavabında dedilər: “Biz bütlərə ibadət edirik və onların qarşısında pərəstiş edirik”. "Əsnam" "Sənəm"in cəm formasıdır, fars ədəbiyyatında "Sənəm" büt olub. Amma böyük ədiblərin şeirlərində isə aşiqin ibadət ölçüsündə pərəstiş etdiyi məşuq mənasındadır.
Quran Allahla söhbəti rəsmiyyətə tanımışdır
Həzrət İbrahimin (ə) verdiyi ikinci sual bu idi ki, siz bu bütlərlə danışırsınız və onlardan bir şey istəyirsiniz. Onlarla danışanda və nəsə istəyəndə sizi eşidirlərmi? Bu sual həlledici və əzicidir. Üçüncü sual bu idi ki, bu bütlər sizə fayda verirlər? Əgər onlara ibadət etməsəniz, sizə zərər verirlər? “(İbrahim) demişdi: “Onları çağırdığınız (dua etdiyiniz) zaman sizi eşidirlərmi? (Şüəra, 72).
İnsanın məbuduna ibadət etməyin ən yaxşı və ən yüksək yolu dua ilə əlaqə qurmaqdır. Dua səsləmək və cavab eşitmək deməkdir. İnsan söhbət edə bildiyi Allaha ibadət etməlidir. Qurani-Kərim insanların Allahla ünsiyyət qura bilməsini vurğulayır, ona görə də buyurur: "(Ya Rəsulum!) Bəndələrim Məni səndən soruşduqda söylə ki, Mən (onlara) yaxınam. Dua edib Məni çağıranın duasını qəbul edərəm. Gərək onlar da Mənim çağırışımı qəbul edib Mənə iman gətirsinlər. Bununla da, ola bilsin ki, doğru yola yetişsinlər" (Bəqərə, 186). Yəni bəndələrim səndən soruşanda ki, Allahla necə əlaqə saxlayaq, onlara de ki, mən onlara yaxınam, namaz qılanların çağırışına cavab verirəm, ona görə də məndən cavab istəsinlər və dua edərək mənə iman etsinlər. Quran qəbul edir ki, hər kəs möhkəm iman sahibi olmaq istəyirsə, onun Allahla dua əlaqəsi olmalıdır.
Burada İbrahim öz qövmünə deyir: “Ey qövmüm, siz öz tanrılarınızı çağırdığınız zaman onlar sizin səsinizi eşidirlərmi? Eşitsələr, istəyinizə cavab və sizə fayda verməlidirlər. Əgər günah etsəniz, sizə zərər verərlərmi? Bu insanların cavabından aydın olur ki, onlar tamamilə fikir və düşüncəyə qərq olmuşdular. Ona görə də İbrahimə cavab verdilər: “Biz bu ibadəti sələflərimizə təqlid və itaət edərək edirik. İlk əqidə məsələsi olan ibadət məsələsi təqlid üzündən olmamalıdır. Gərək insan öz məbudunu düşüncə və təfəkkür əsasında seçsin. (قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَلِكَ يَفْعَلُونَ) (Şüəra, 74).
4130676
