تحلیل جامعه بر اساس نظام ولایی؛ لازمه تحول در جامعه‌شناسی
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام پیروزمند با بیان اینکه هویت اصلی جامعه، هویت فرهنگی اوست، اظهار کرد: جان‌مایه و اساس فرهنگ نظام ارزشی است که در جامعه مورد پذیرش قرار می‌گیرد و نظام ولایی باید ضامن و مجرای اجرای ارزش‌ها باشد، آن وقت با تحلیلی در علم جامعه‌شناسی می‌توانیم شاهد تحول در آن باشیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از ستاد خبری دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، حجت‌الاسلام علی‌رضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی، اظهار کرد: علم جامعه‌شناسی در بین علوم انسانی موجود و طبقه‌بندی آن جایگاه رفیعی داشته و علم مرجع و پایه به حساب می‌آید، به همین دلیل از اهمیت والایی برخوردار است، هر چند رشته‌هایی مانند اقتصاد، مدیریت و سیاست جنبه عملیاتی‌تری نسبت به جامعه‌شناسی دارند، ولی این علم، پایه و مبنای سایر علوم اجتماعی است.
قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی با بیان اینکه علم جامعه‌شناسی به دو بخش تقسیم می‌شود، افزود: قسمت نخست نظریاتی است که به صورت خرد به برخی ناهنجاری‌های اجتماعی همچون بزهکاری در جامعه چه وضعیتی دارد، چگونه کنترل می شود یا مساله جمعیت و اعتیاد می پردازد؛ اما لایه دیگر از این علم شامل مباحث کلان‌تری است که در فلسفه جامعه شناسی یا نظریات پایه مورد توجه قرار می‌گیرد و آن عبارت است از نظریاتی که کلیت جامعه و مبداء زایش و تحولات اجتماعی را به صورت عام و کلان مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.
شناسایی نیازهای جامعه اسلامی
وی با اشاره به راهکارهای اسلامی شدن علم جامعه شناسی متداول تأکید کرد: نخستین اتفاقی که در این فرآیند باید به وقوع پیوندند این است که باید نیازمندی‌های جامعه اسلامی را شناسایی کنیم و نگاه به مسائل اجتماعی متناسب با فرهنگ بومی و دینی و تأثیری که فرهنگ اسلامی بر فرهنگ غربی دارد و همچنین مقاومتی که فرهنگ غرب در برابر فرهنگ اسلامی دارد، باشد.
حجت الاسلام پیروزمند عنوان کرد: از این نگاه موضوعاتی که در لایه خرد مطرح می‌شود، تغییرات اساسی می‌طلبد اما در تولید نظریه و در این لایه باید توجه داشت نظریه پردازی در موارد خرد، تابع نظریات کلان است؛ اینکه انگیزه بشر را برای شکل گیری جامعه در چه ببینیم، ارتباط انسان‌ها با یکدیگر بر چه مبنایی باید تجزیه و تحلیل شود، این روند نقطه بنیادین و تأثیر گذار در این زمینه است و اگر در بینش اسلامی به نتیجه رسیدیم که انسان برای اقامه ارزش ها تلاش می‌کند و هویت اصلی جامعه، هویت فرهنگی اوست و جان مایه و اساس فرهنگ هم نظام ارزشی است که در جامعه مورد پذیرش قرار می‌گیرد، و علاوه بر این نظام ارزشی در نظام ولایت که در امتداد نظام امامت است، شکل می‌گیرد و نظام ولایی باید ضامن و مجرای اجرای ارزش‌ها باشد، آن وقت با تحلیلی در علم جامعه شناسی می توانیم شاهد تحول در آن باشیم.
نهادهای عهده دار تحول در جامعه شناسی
وی در پاسخ به این سوال که چه نهادها و مراکزی باید عهده‌دار تحول علم جامعه‌شناسی بوده و در این راستا پیش قراول باشند، گفت: این فعالیت باید در تعاملی مشترک میان حوزه و دانشگاه اتفاق افتد، اما لایه کاربردی نظریه‌های علم جامعه‌شناسی در دانشگاه و مبانی بنیادین و فلسفه علم جامعه‌شناسی در حوزه باید مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن در تعاملی مشترک و در روش تحقیق متفاهم این تحول به وقوع پیوندد.
قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی در خصوص ارزیابی روند حرکت کنونی این تحول اظهار کرد: علی‌رغم تلاش‌های مجدانه‌ای که در این زمینه شده، موضوع تحول در تمامی شاخه‌های علوم انسانی و پیگیری آن با کُندی رو به رو است و هنوز مطالبه این امر در بدنه علمی کشور فراگیر نشده و حتی آن بخش‌هایی که خواستار ایجاد تحول است، نمی‌دانند باید چه کنند و چه تأثیری می‌توانند داشته باشند و از نظر محتوا با ابهام و به لحاظ ساختار هم با عدم پیوند مسائل مواجه هستند. مجموعه این عوامل موجب شده حرکت به سوی تحول علوم انسانی با کُندی صورت پذیرد.
نقش کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در تحول علوم
حجت الاسلام پیروزمند در پایان با مثبت ارزیابی کردن فعالیت کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در راستای تحول علوم انسانی خاطر نشان کرد: این محافل بهانه‌ای است برای طرح ایده‌ها و نظریاتی که اندیشمندان در فواصل این نشست‌ها به دست آورده و به آن رسیده‌اند و می‌تواند ایجاد انگیزه و تریبونی باشد برای افراد صاحب نظر و فکری تا قدرت ارزیابی آثار یکدیگر را داشته باشند؛ علاوه بر آن این قبیل کنگره‌ها می تواند عامل موثری باشد برای جلوگیری از حرکت کُند تحول علوم، و تا تنور این بحث داغ است، تحرک در این زمینه را سرعت بخشد.
