ترجمه دسته‌جمعی قرآن نیازمند تربیت نخبگان است
گروه ادب: یک مترجم قرآن در نشست «واکاوی و معادل‌یابی تعدادی از واژگان قرآن کریم» گفت: باید در این اندیشه باشیم که قرآن را به صورت دسته‌جمعی ترجمه کنیم و برای این اقدام نیازمند تربیت افراد نخبه هستیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست تخصصی «واکاوی و معادل‌یابی تعدادی از واژگان قرآن کریم» صبح امروز، 26 آذرماه با حضور آذرتاش آذرنوش، مؤلف و محقق در زبان و ادبیات عرب، بتول مشکین‌فام، دانشیار زبان و ادبیات عربی و پژوهشگران این حوزه در محل دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد.
آذرتاش آذرنوش در این نشست با اشاره به موج جدید پژوهش در اروپا درباره قرآن کریم، گفت: اروپایی‌ها از ابزارهای علمی و پیشرفته در پژوهش‌های خود بهره می‌گیرند و به کمک آنها مغزها را تحلیل می‌کنند؛ در حالی که ما با ابزارهای قدیمی خود با آنها در حال مقابله هستیم. این دانشمندان درباره قرآن تحقیق کرده‌اند و در تحقیقات خود به زبان عربی تسلط کامل دارند و می‌دانند واژگانی که در قرآن به کار رفته، در کتب مقدس گذشته چه کاربرد و معنایی دارد و آن را در کنار سنگ‌نوشته‌های یمنی، حبشی و ... قرار می‌دهند.
پژوهشگران واژگان قرآن را در مدارک اسلامی بیابند
این مترجم قرآن افزود: ما باید چه کنیم، زمانی که آنها تحقیقات و پژوهش‌های ما را قبول ندارند و دانشمندان غربی استنادات مکتوب خود را ارائه می‌دهند و ما منبعی غیر از روایات و احادیث نداریم؛ هر چند این روایات برای ما قابل استناد و قوی است، اما آنها با اصل حدیث و روایات مخالف هستند و از سوی دیگر، افکار و اندیشه غربی‌ها از طریق پژوهش‌ها بر اندیشه و فکر مردمان شرق تسلط دارد.
آذرنوش ادامه داد: ما در وادی بسیار حساسی گام برمی‌داریم، پیش از این دریافتم که در ترجمه و واژه‌یابی، کتاب مفردات راغب، کافی نیست و پژوهشگران و دانشجویان باید واژگان قرآن را در مدارک اسلامی و ریشه کلمات بیابند و درباره آن پژوهش کنند؛ همچنین دانستن زبان‌های باستانی موضوع دیگری است که اهمیت دارد و ما باید به کمک آنها و آنچه در کتاب‌های مقدس قبل از قرآن آمده واژگان را معادل‌یابی کنیم و اینکه این واژگان چه معنا و کاربردی در آن زمان داشته‌اند.
ایرانیان قرآن را تا پیروزی انقلاب، 850 بار ترجمه کرده‌اند
این محقق تصریح کرد: از زمانی که ایرانیان دست به ترجمه قرآن زدند تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، 850 بار قرآن کریم ترجمه شده و گستردگی این ترجمه‌ها عجیب و غریب است و در کنفرانسی که در فرانسه شرکت کرده بودم، در این زمینه صحبت کردم که این ترجمه‌ها تا چه اندازه می‌توانست اعتبار داشته باشد و به همین دلیل مشکلات ترجمه مطرح نشده‌اند.
وی ادامه داد: ترجمه کتب مقدس تورات و انجیل به زبان‌های انگلیسی و فرانسه از ترجمه‌های ما موفق‌تر بوده است؛ چرا که هم توجه به کلمات باستانی و معاصر داشته‌اند و می‌دانند به عنوان مثال اگر واژه‌ای در دوره‌ای از تاریخ به معنی «مداد» بوده، طی دوره‌های بعدی به «منار» تغییر یافته و این طبیعی است. کلمه هیچ گاه نمی‌میرد و تا زمانی که وجود دارد پویاست.
زبان قرآن، زبان معیار کیهانی ما و نه زبان معیار گفت‌وگوست
آذرنوش تصریح کرد: اگر بسیاری از کلمات قرآنی را در کتاب‌های مقدس تورات و انجیل بدانیم و بیابیم، خیلی پیشرفت خواهیم کرد و بسیاری از شبهاتی که وجود دارد حل می‌شود؛ از این رو باید افراد نخبه تربیت شوند که به زبان‌های باستانی، عربی و ادبیات فارسی و زبان‌های دیگر تسلط کافی داشته باشد؛ از این رو تا زمانی که معانی کلمات به طور دقیق و جا به جای قرآن پیدا نشود، 850 ترجمه قرآن تا انقلاب اسلامی سودی نخواهد داشت؛ همچنین 300 ترجمه‌ای که از انقلاب تاکنون انجام شده، سودی نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه همه ترجمه‌ها ارزشمند هستند بیان کرد: 300 ترجمه از قرآن وجود دارد که تقریباً همه یک شکل دارند؛ چرا که همه آنها فارسی‌نگاری شده‌اند و مترجمان کلماتی که قدما به کار می‌بردند را آورده و جمله‌سازی درست فارسی کرده و این کار را به زبان معیار انجام داده‌اند؛ کما اینکه زبان قرآن، زبان معیار کیهانی ما بوده و زبان معیار گفت‌وگو نیست.
باستان‌شناسی زبانشناختانه از قرآن صورت گیرد
آذرنوش تأکید کرد: تا زمانی که واژگان قرآنی ما تحقیق و بازشناسی نشوند، ترجمه‌های مرحوم آیتی، فولادوند، خرمشاهی و ... کمک جدیدی به ما نمی‌کنند؛ از این رو برای اینکه ترجمه مقبول داشته باشیم باید یک باستان‌شناسی زبانشناختانه از قرآن صورت گیرد و امیدوارم روزی بتوانیم گروهی که به نام «فرهنگ عربی» تشکیل دادیم، به دانشجویان، زبان‌های سامی، انگلیسی و عربی را آموزش داده و سپس به دوره‌های زبان‌شناسی و دوره‌های تخصصی دیگر بپردازیم و در این اندیشه باشیم که قرآن را به صورت دسته‌جمعی ترجمه کنیم.
این محقق زبان و ادبیات عرب در ادامه اظهار کرد: در این گروه، باید دسته‌ای زبان‌شناسی تمام واژگان را مطالعه کرده و بازخوانی و بازیابی از احادیث، روایات و کتب لغت انجام دهند و در زبان‌های سریانی و عبری به دنبال واژگان قرآن باشند؛ همچنین دسته‌ای به عنوان لغت‌شناس، تعدادی به عنوان فقیه و فیلسوف و گروهی در قالب کارشناس تاریخ وجود داشته باشند و در پایان، تعدادی ادیب و زبان‌شناس، این ترجمه را از نظر ادبیات فارسی مورد توجه و بررسی قرار دهند.
وی گفت: در تاریخ هیچ اثری از قوم «عاد» نداریم؛ در حالی که وقتی درباره قوم «ثمود» تحقیق می‌کنیم، 13 هزار کتیبه ثمودی می‌یابیم که این موضوع نشان می‌دهد بین قوم ثمود و عاد اختلاف بزرگی وجود داشته و ما اطلاعی از آن نداریم.
