علما نظام نرمافزاری تمدن اسلامی را به جهان ارائه کنند
گروه حوزه‌های علمیه: مدیر گروه تمدن پژوهشی دینی مرکز علوم دینی جمهوری صربستان بیان کرد: علمای اسلامی باید با بهرهگیری از سنت ناب علمی اسلامی نظام نرمافزاری تمدن اسلامی را به دقت هر چه تمامتر ارائه کنند.
معمر خلیلویچ، مدیر گروه تمدن پژوهشی دینی مرکز علوم دینی جمهوری صربستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: خصیصه اصلی تمدن اصیل اسلامی برگرفته بودن آن از سنت عقلانی اسلام است.
وی افزود: تمدن در حقیقت، امتداد اندیشههای سازواری است که در ساحت جامعه بروز مییابند؛ از اینرو، تمدن اسلامی باید بر پایه نظامهای چهارگانه معرفتشناختی، هستیشناختی، جهانشناختی و انسانشناختی اسلامی بنا شود.
این پژوهشگر صربستانی یادآور شد: با توجه به همه این اصول، تمدن اسلامی را میتوان این چنین تعریف کرده و مؤلفههای آن را بیان کرد؛ در این تعریف آمده است که تمدن اسلامی، نظام واحد و عینی پیشرفته و پویایی است که در یک جامعه انسانی، بر اساس نظم درونی در قالب عدالت کامل در تقسیم وظایف و حقوق و ساختاربندی طبقات مختلف آن، فعالیت می‌کند.
تمدن اسلامی انسانها را به سوی یگانگی با خداوند هدایت می‌کند
وی ادامه داد: این نظم بیرونی در قالب تطابق کامل عناصر به صورت نظامی قانونمند، با معیارهای علمی در ساحت نظام معرفتی، و واقعیات خارجی در عرصه نظام عینی توانسته، و همچنان میتواند قابلیتهای معرفتی فرهنگ متعالی، الهی و شرعی خود را در سایه حمایت ساختارهای پایدار اقتصادی، حکومتی و نظامی برگرفته از نظام معرفتی آن، به گونهای که اندیشه وحیانی و شریعتی در آن موج میزند، به فعلیت و عینیت رسانیده، و با دستیابی به دستاوردهای فراگیر معنوی و مادی، انسانها را به سوی نیل به هدف متعالی یگانگی با خداوند هدایت کند.
خلیلویچ یادآور شد: این تمدن، هویتی معرفتی و یقینی دارد به گونهای که مبادی معرفت آن از یقین تام آغاز شده و به شیوهای منطقی و با روشهای خاص عقلی سایر موارد از آن استنتاج می‌شود.
جزئیترین مسائل در تمدن اسلامی مبتنی بر بنیادهای یقینی است
مدیر گروه تمدن پژوهی دینی، مرکز علوم دینی بلگراد یادآور شد: در این میان، علوم به ترتیب میزان یقینی بودن‌شان طبقهبندی شده و لذا در تمدن اسلامی جزئیترین مسائل نیز مبتنی بر بنیادهای یقینی است؛ از سویی، به لحاظ مسائل اعتقادی و معرفتی باید گفت که این تمدن هویتی توحیدی و خداگونه خواهد داشت، به صورتی که جایجای آن مظهر و مجلی حضرت حق است.
وی افزود: این تجلی تام و جزئی، خود را در ساحت شریعتی بروز میدهد که از طریق وحی، از جانب خدای یگانه نازل شده، و موجب القای روح شرعی به این تمدن می‌شود؛ همچنین معاد و پذیرش عقلی، اعتقاد قلبی و التزام عملی به آن، نوعی غایتمندی، و در نتیجه ضمانت اجرایی را در این زمینه ایجاد می‌کند.
کمالات انسانی؛ محور هویتی تمدن اسلامی
خلیلویچ، عنوان کرد: از دیگر سوی به لحاظ ماهیت انسانی، هویت این تمدن بر محور کمالات انسانی و ترقی آن خواهد بود، به گونهای که تمامی آن، مجرای روح انسان کامل و خلیفه الهی شود؛ همچنین این تمدن هویتی اصلاً معنوی و فرعاً مادی خواهد داشت، چرا که بر پایه نظام طبقات و مراتب علوم نیز همین رتبهبندی لحاظ می‌شود.
نیروهای سیاسی، اقتصادی و نظامی در تمدن اسلامی؛ شئونی از حضور حضرت حق
وی یادآور شد: این سه ساحت اساسی در تمدن اسلامی، نیروی سیاسی (حکومتی)، اقتصادی و نظامی آن را معرفتی و یقینی، عقلی و عقلانی، توحیدی و خداگونه، شریعتی و غایتمند و معنوی می‌کند، به گونهای که وجهه تعالی آنها رشد یافته و همگی شئونی نظاممند از حضور حضرت حق می‌شود.
هدف آفرینش انسان در تمدن اسلامی تحقق می‌یابد
این پژوهشگر صربستانی اظهار کرد: این تمدن، در حقیقت جلوه کامل حضرت حق، و بسط یافته عینی انسان کامل است؛ این مسئله، در نهایت موجب تحقق سعادت کبری در ساحت اجتماعی انسان می‌شود؛ و با این مهم، هدف و غایت وجود و آفرینش نیز به تحقق میپیوندد.
وی در پاسخ به این سوال که برای تحقق این تمدن چه اقداماتی باید صورت گیرد، اظهار کرد: در مسیر تحقق تمدن اسلامی، باید دو گام مهم برداشته شود؛ یکی مرحله نرمافزاری و علمی آن است، و دیگری ارائه آن در جامعه است؛ هر کدام از این مراحل، سختیها و دشواریهای خاصی را با خود به همراه دارد؛ به همین دلیل، لازم است که اصول انجام هر کدام از این گامها به دقت رعایت شود.
علما نظام نرمافزاری تمدن اسلامی را به جهان ارائه کنند
خلیلویچ اظهار کرد: در گام نخست، این وظیفه علمای اسلامی است که با بهرهگیری از سنت ناب علمی اسلامی نظام نرمافزاری تمدن اسلامی را به دقت هر چه تمامتر ارائه کنند؛ در این مسیر، علوم عقلی اسلامی میتوانند بنیادهای اساسی این تمدن را شکل داده، در حالی که فقه، اخلاق و عرفان اسلامی میتوانند شاخههای آن را ارزیابی کنند.
وی با اشاره به گام دوم برای تحقق تمدن اسلامی گفت: گام دوم نیز لزوم فازبندی عملیسازی این طرح نرمافزاری است، به گونهای که در بازهی زمانی تعریف شده، بتوانیم شاهد ارائه این نظام در جامعه اسلامی باشیم.
