سناریوی سوریه در عراق تکرار می‌شود؟
گروه بین‌الملل: غرب عراق این روزها شاهد حملات ارتش این کشور علیه تشکیلات تروریستی «داعش» است و از سوی دیگر این تشکیلات، تلاش گسترده‌ای برای تجزیه بخشی از عراق و تکرار سناریوی سوریه در این کشور دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی «صوت العراق»، درگیری‌ها در استان «الانبار» عراق، چند روزی است که شدت گرفته، عناصر دولت اسلامی عراق و شام(داعش) در این استان حضوری پررنگ دارند و نیروهای امنیتی و ارتشی عراق عملیات پاکسازی عناصر تروریستی در الانبار را اجرا می‌کنند.
با این که نخست‌وزیر عراق یک بار دستور بازگشت ارتش از این استان را صادر کرده بود، اما مردم و شیوخ عشایر خواستار ابقای نیروهای ارتش و ادامه عملیات شدند و خود نیز به میدان نبرد آمدند.
عشایر سلاح به دست در کنار ارتش با تروریست‌ها مقابله می‌کنند. از سوی دیگر عشایر استان «صلاح‌الدین» نیز از دولت خواسته‌اند تا عملیاتی مشابه الانبار را در این استان اجرا کند.
ارتش عراق از هلاکت حدود 160 تروریست عضو گروهک دولت اسلامی عراق و شام(داعش) وابسته به شبکه القاعده در حمله هوایی به محل‌های تجمع تروریست‌ها در دو منطقه در فلوجه و بازگشت زندگی عادی به این شهر خبر داده است.
نیروهای مشترک پلیس و عشایر الانبار، حمله عناصر داعش به بخش دختران در دانشگاه این استان را دفع کردند. عشایر الانبار در این عملیات، به حمایت گسترده از نیروهای پلیس پرداختند تا امنیت بخش‌های داخلی دانشگاه را حفظ کنند.
یک مقام وزارت کشور عراق اعلام کرده است: مناطقی از این شهر تحت کنترل شبه نظامیان گروه دولت اسلامی عراق و شام وابسته به القاعده قرار گرفته و بخش‌هایی دیگر در دست مردان قبایلی است.
یک خبرنگار خبرگزاری فرانسه در «رمادی» پیش‌تر شاهد حرکت ده‌ها کامیون حامل مردان در شرق این شهر بود که آوازهایی در تمجید از گروه دولت اسلامی عراق و شام پخش کرده بودند. این شبه نظامیان همچنین حامل پرچم‌های سیاهی بودند که اغلب توسط گروه دولت اسلامی عراق و شام برافراشته می‌شود.
همه این‌ها اخباری است که درباره اوضاع عراق و حضور پر رنگ داعش در مناطق سنی‌نشین این کشور به‌ویژه الانبار، فلوجه و الرمادی به گوش می‌رسد.
پیشینه شکل‌گیری تظاهرات ضد دولتی و شدت‌گرفتن تنش در الانبار
در 21 دسامبر 2012 میلادی بود که تظاهرات مردمی وسیعی علیه سیاست‌های نوری مالکی در 6 استان سنی‌نشین عراق (الانبار، صلاح‌الدین، بغداد، دیالی، موصل و کرکوک) در اعتراض به بازداشت عناصر حامی وزیر اقتصاد این کشور که سنی‌مذهب و از استان الانبار بود، شکل گرفت.
اما این تظاهرات، گسترده‌تر شد و به تحصن‌هایی علنی در مساجد در روزهای جمعه و حتی مناطق بیابانی در الانبار و صلاح‌الدین تبدیل شد و دولت نتوانست با ارعاب یا تشویق به آن پایان دهد.
در چنین شرایطی انفجارهای تروریستی، بمب‌گذاری‌ها و بازداشت‌های شخصی نیز در عراق شدت گرفت، بنابراین تنش در الانبار و ناامنی‌های مناطق مختلف عراق به دلیل انفجارهای تروریستی شرایطی مطلوب برای حضور عناصر تروریستی داعش در عراق فراهم آورد و این گروه تروریستی که پیش از این در سوریه و بخش‌هایی از لبنان فعال بود، دامنه نفوذ خود را گسترش داد و با سوء‌استفاده از اوضاع، حضور خود را در الانبار پر رنگ کرد.
از اکتبر 2013 نیز عملیاتی تاکتیکی توسط القاعده در عراق اجرا شد که طی آن تلاش‌هایی برای اشغال مراکز دولتی و امنیتی در «الرطبه»، «فلوجه»، «هیت» و «قائم» انجام و پل‌های ارتباطی بین شهرها تخریب شد.
عشایر؛ همسو با داعشی‌ها یا در نبرد با آنان؟
پس از مدتی عشایر اهل تسنن در الانبار قدرت را در دست گرفتند، دولت نوری مالکی و داعش برای جلب حمایت عشایر از یکدیگر سبقت می‌گرفتند، این در حالی بود که برخی گمانه‌زنی‌ها از همراهی عشایر با تشکیلات القاعده با هدف مقابله با دولت نوری مالکی حکایت داشت و برخی نیز اعلام کردند که عشایر همچون سال‌های 2005 و 2006 با القاعده وارد جنگ خواهد شد، چرا که از این تشکیلات بیشترین ضررها را دیده است.
«احمد الجمیلی»، شیخ یکی از قبایل شهر رمادی در این باره می‌گوید: شهرهای الرمادی و فلوجه تنها دو روز پس از پایان تظاهرات‌های مسالمت‌آمیز از زیر سلطه دولت عراق خارج شد و در حال حاضر عشایر این استان را اداره می‌کنند و در صورتی که ارتش در صدد نزدیک‌شدن به شهرها باشد، ما آن‌ها را خواهیم کشت و در عین حال القاعده را از سوء استفاده از شرایط منع خواهیم کرد.
«فالح العیساوی»، یک عضو شورای استانی الانبار نیز می‌گوید: تشکیلات القاعده در حال حاضر بر استان مسلط شده و دولت اسلامی عراق و شام از شرایط کنونی سوء استفاده کرده و برای تسلط بر الانبار وارد عمل شده است. ارتش برای پاکسازی الانبار از تروریست‌ها باید به شهر بازگردد.
یک مسئول بلندپایه در ارتش نیز که خواست نامش فاش نشود، گفت: داعش بر الانبار سیطره پیدا کرده و عناصر این تشکیلات مراکز پلیس و خودروهای نظامی را آتش زده و تعدادی از نیروهای امنیتی را به قتل رساندهاند.
در چنین شرایطی عبدالملک سعدی از علمای سرشناس اهل سنت عراق که تظاهرکنندگان مخالف دولت نوری مالکی وی را رهبر معنوی خود می‌دانند، در بیانیه‌‌هایی پی‌د‌رپی در سایت شخصی‌اش، اخراج ارتش عراق از الانبار را تأیید و در عین حال کشتن آنان را منع کرده است و دستور داده که ساکنان الانبار با نیروهای ارتش یا القاعده که وارد شهرهای استان الانبار می‌شوند، وارد جنگ شوند.
یک روزنامه‌نگار اهل فلوجه نیز می‌گوید: داعش با خودروهای جدید که نیروهایش را حمل می‌کند، وارد اطراف فلوجه شده است، اما هنوز اداره شهر را در دست نگرفته است، زیرا عشایر گروه‌های مسلح کوچکی را برای حمایت از شهرشان تشکیل داده‌اند. ما نمی‌دانیم عناصر القاعده و داعش کجا رفته‌اند، شاید به الرمادی رفته باشند.
پر واضح است که دولت اسلامی عراق و شام اکنون در الانبار حضوری پر رنگ دارد و شاید هفته‌های نه‌چندان دور، وضعیت عراق و میزان نفوذ داعش را در این کشور مشخص کند.
باید دید آیا عراق سوریه دوم برای این گروهگ تکفیری خواهد بود یا دولت خواهد توانست با تحقق مطالبات عشایر الانبار، اوضاع را آرام کرده و اجازه ندهد که بیش از این داعشی‌ها دامنه نفوذشان را در عراق گسترش داده و سناریوی سوریه را تکرار و این بخش از خاورمیانه را به پایگاه دومشان تبدیل کنند.
ترجمه و تنظیم گزارش: زهرا نوکانی
