گل به خودی با بی‌اخلاقی/ خاموشی صدای زورخانه‌ها؛ زنگ خطر مرگ اخلاق
گروه اجتماعی: ورزشکارانی که اخلاقیات را در رفتارهای خود رعایت نمی کنند حتی در صورتی که نتیجه بازی را به نفع خودشان تغییر داده باشند باز هم بازنده هستند و با الگودهی غلط به جوانان در واقع به خودی گل زده‌اند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اهمیت ورزش و فواید آن در زندگی انسان امری بدیهی است که همگان بر آن اذعان و اتفاق نظر دارند چرا که ورزش نه‌تنها جسم انسان را سلامت نگاه می‌دارد بلکه سلامتی روح و روان را نیز به همراه می‌آورد و دائما ما را به یاد جمله معروف «عقل سالم در بدن سالم» می‌اندازد.
قَوِّ عَلى خِدمَتِکَ جَوارِحى
آموزه‌های غنی اسلامی نیز مسلمانان را به ورزش کردن دعوت کرده است. زیرا کسی که دارای بدنی ضعیف باشد، در به جای آوردن واجبات و عبادات نیز ناکام می‌ماند و نمی‌تواند به احقاق حق مظلومان بشتابد و در جهاد و صیانت از دین خداوند شریک باشد. با نگاهی به روایات نیز در می‌یابیم که ائمه معصومین(ع) خود به ورزش کردن می‌پرداختند و این مهم را به سایرین نیز توصیه می‌کردند.
در وسائل الشیعه آمده است «انَّهُ [الإمامَ الصّادِقَ علیه السلام] کانَ یَحضُرُ الرَّمی و الرِّهانَ؛ امام صادق(ع) در تیراندازی و مسابقه اسب دوانی حضور مییافت و یا در جلد شش کافی ذکرشده که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «عَلِّمُوا أولادَکُم السِّباحَةَ و الرِّمایَةَ؛ به فرزندانتان شنا کردن و تیراندازی بیاموزید».
در این راستا ورزش کردن از دیرباز میان ایرانیان جایگاه مهمی داشته است و در قالب‌های مختلف دنبال می‌شده است. به عنوان مثال ورزش زورخانه‌ای از قدیم الایام مورد احترام مردان ایرانی بوده است و که کسانی که به این ورزش می‌پرداختند در نزد مردم از ارزش و احترام خاصی برخوردار بودند. چرا که باستانی کار‌ها هدف از ورزش را دریافته بودند و از قدرت بدنی به عنوان وسیله‌ای برای خدمت به خلق خدا و انجام فرائض و دستورات دینی استفاده می‌کردند.
زنگ زورخانه‌ها کمتر به صدا در‌می‌آید
باستانی کار‌ها به مولای متقیان علی(ع) ارادت خاصی داشتند و در لوای پرچم مردانگی و بزرگ مردی شیر خدا علی(ع) به ورزش می‌پردختند، اما امروزه زنگ زورخانه‌ها کمتر به صدا در‌می‌آید و صدای مرشد وقتی می‌گوید: «هر کار که می‌کنی بگو بسم الله» آهسته و آهسته‌تر شده است. خاموش شدن صدای زورخانه‌ها و تنوع رشته‌های ورزشی گویا مرگ جوانمردی و اخلاق مداری در ورزش را نیز به همراه داشت.
جایگاه تیراندازی و اسب سواری در ورزش امروزمان کجاست؟
امروزه رشته‌های ورزشی از تنوع زیادی برخوردار شده اند و فوتبال نیز در رأس آنان قرار گرفته است ولی دیگر کمتر کسی به دنبال آن است که به سفارشات ائمه معصومین(ع) مبنی بر ترویج ورزش‌هایی همچون تیز اندازی، اسب سواری و شنا بپردازد و از این ورزش‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان ورزش‌های گران قیمت و ویژه متمولین یاد می‌شود که این امر نیز خود جای سوال دارد.
رقابت سازنده ورزشی یا صحنه ای برای جدل و بی حرمتی
در شرایطی که ورزشکاران به الگوی میلیون‌ها جوان تبدیل شده اند و رفتار و عملکرد آنان می‌تواند مروج اخلاق مداری میان جوانان باشد، ما هر روز شاهد جدایی برخی ورزشکاران از آداب و اصول اخلاقی هستیم، به طوری که برگزاری یک مسابقه ورزشی که خود ظرفیتی برای ترویج فرهنگ تلاش، جوانمردی، احترام به بزرگتر، ایثار، تواضع و شکر نعمت است به صحنه‌ای برای هتک حرمت، بددهانی و تهمت و افترا تبدیل شده است. موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بی‌اخلاقی‌ها در میان همان صنفی از ورزشکاران شیوع پیدا می‌کند که دستمزد‌ها و پادا‌ش‌های بیشتری نیز دریافت می‌کنند و هر روز تیتر مجلات و سایت‌های مختلف خبری هستند.
گویا امروز برخی ورزشکاران توصیه‌های پیر انقلاب را از یاد برده اند که می‌فرمود: «شما نمونه باشید در کشورهای دیگر، که شما‌ها از جمهوری اسلامی هستید. ما امروز احتیاج به این داریم که اسلام را در هر جا تقویت کنیم و در هر جا پیاده کنیم و از مملکت خودمان اسلام را به جاهای دیگر به آن معنایی که در مملکت الان حاصل شده است صادر کنیم و یکی از وجه صدورش همین شما جوان‌ها هستید که در سایر کشور‌ها که می‌روید، جمعیت‌های زیادی به تماشای شما و قدرت‌های شما می‌آیند. باید طوری بکنید که این جمعیت‌های زیاد را دعوت کنید عملاً به اسلام. در اعمالتان، در رفتارتان، در کردارتان طوری باشید که نمونه باشد برای جمهوری اسلامی و جمهوری اسلامی با شما به جاهای دیگر هم ان شاءالله برود.»
در این راستا به سراغ محمدرضا رویانیان، مدیرعامل باشگاه پرسپولیس رفتیم تا شاید او بهتر علل بی‌حرمتی و بی‌اخلاقی‌های بازیکنان تیم خود و رقیبش را بداند. وی ترویج اخلاق مداری را نیازمند نهادینه شدن آن در میان مدیران و مسئولان جامعه دانست و گفت: در حوزه ورزش نیز باید دستورالعمل‌های انظباطی و اخلاقی بر رفتار بازیکنان و مربیان حاکم و حکم فرما باشد.
رویانیان: بازیکن را نمی‌شود یک شبه اخلاق مدار کرد
وی با بیان اینکه اخلاق مدار بودن را نمی‌توان یک شبه به بازیکنان القاء کرد گفت: رعایت اخلاق نیازمند یک پروسه آموزشی دراز مدت است که از کودکی از سوی خانواده و جامعه به افراد القا شود تا بتوان نتیحه آن را در سنین جوانی مشاهده کرد.
فیلترهای نظارتی بر جذب ورزشکاران فعال باشد
رویانیان نقش باشگاه‌ها را نیز در این میان مهم ارزیابی و عنوان کرد: فیلترهای نظارتی باید در جذب ورزشکاران حاکم باشد و صرفا مهارت‌های ورزشی سبب بکارگیری بازیکنان نشود. بازیکنی که برای میلیون‌ها جوان الگو و سرمشق می‌شود باید فردی باشد که علاوه بر مهارت‌های ورزشی به اخلاقیات نیز آراسته باشد و این وظیفه باشگاه‌ها است که در جذب افراد دقت جدی تری داشته باشند.
مدیرعامل باشگاه پرسپولیس با تأکید بر اینکه اکنون با این وضعیت ایده آل فاصله داریم به ساز و کارهایی که در نظر گرفته شده است اشاره و عنوان کرد: برای تیم های پایه تربیت اخلاقی به عنوان یکی از دروس در نظر گرفته شده است تا اخلاق و حرفه را در کنار یکدیگر بیاموزند.
از ظرفیت فرهنگی استادیوم‌ها غفلت کردیم
رویانیان در بخش دیگری از سخنان خود به هواداران تیم‌های فوتبال اشاره و با تأکید بر اینکه جوانان نیاز به تخلیه هیجانات خود دارند، برپایی مسابقات ورزشی را یک راهکار دانست که باید با ابزار خاصی اجرایی شود و گفت: فضای استادیوم ظرفیت مناسبی برای ارائه پیام‌های فرهنگی و اخلاقی است که از آن غفلت کرده‌ایم.
وی با گلایه از اینکه ارتباطی بین این دو باشگاه بزرگ فوتبال که در تهران ساکن هستند با بخش فرهنگی شهرداری وجود ندارد و هر یک به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند، تصریح کرد: میلیون‌ها هوادار در تهران وجود دارند اما ما امکاناتی برای ارائه آموزش‌های اخلاقی و یا ورزش‌های عمومی و تخصصی برای آنان نداریم. وقتی برپایی مسابقات به یک یا دو بار در سال محدود شود میزان حساسیت جوانان را نیز افزایش می‌دهد.
رویانیان ادامه داد: در تمام دنیا شهرداری‌ها بهترین امکانات را در اختیار باشگاه‌های ورزشی قرار می‌دهند و باشگاه‌ها مسئولیت ایجاد شور و نشاط اجتماعی را برعهده می‌گیرند ولی شهرداری‌ها امروز در کشور می‌خواهند همه کار را خودشان انجام دهند.
ذوالفقاری نسب: ورزش کشورمان فاقد ساختاری برای ارتقای مسائل اخلاقی و فرهنگی است
با بیژن ذوالفقارنسب، بازیکن و مربی سابق تیم ملی فوتبال ایران نیز هم کلام شدیم، وی ورزش کشورمان را فاقد ساختاری برای ارتقای مسائل اخلاقی و فرهنگی در وزارت ورزش و جوانان و در فدراسیون‌ها دانست و گفت: در برهه‌ای از زمان یک شخصیت فرهنگی در مورد اثرات تربیتی ورزش صحبت می‌کند، اما این رهنمود‌ها درسطح شعار باقی می‌ماند.
وی خواستار مشارکت افراد فرهنگی در مدیریت باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها شد و گفت: چنین افرادی می‌توانند بازیکنان را در خط صحیح قرار دهند. در حال حاضر بعضی از باشگاه‌ها به نحوی بازیکنان خود را انتخاب می‌کنند که فرد مورد نظر حتی موفق به کسب مدرک دیپلم نیز نشده است.
الزامی برای رعایت مسائل اخلاقی در باشگاه‌ها وجود ندارد
ذوالفقار نسب با تأکید بر اینکه امروز باشگاه‌ها فقط به دنبال کسب نتیجه برد هستند، اظهار کرد: الزامی برای رعایت مسائل اخلاقی در باشگاه‌ها وجود ندارد و توجهی به رشد اخلاقیات و مسائل اجتماعی در باشگاه‌ها نمی‌شود. بدین جهت محیط‌های باشگاهی ما عاری از مسائل اخلاقی است.
بازیکن و مربی سابق تیم ملی فوتبال ایران انتشار اطلاعیه‌هایی که حاوی مطالب غیراخلاقی و غیرانسانی است را در آستانه بازی‌های شهرآورد نشانه عدم درک وظایف از سوی مدیران دانست و گفت: وقتی افکار فقط متوجه برد و باخت باشد و تذکری به این افراد داده نشود شاهد چنین حرکاتی خواهیم بود.
پروانه باشگاه‌ها فرهنگی ــ ورزشی است
وی عدم شناخت صحیح از نتایجی که ورزش به دنبال دارد را سبب بروز رفتارهای غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی از سوی بازیکنان و یا مربیان و مسئولان ورزشی ارزیابی کرد و خواستار تغییر ساختار باشگاه‌های ورزشی شد و گفت: مجوز بیشتر باشگاه‌ها فرهنگی ــ ورزشی است اما امروز تنها چیزی که در باشگاه‌ها دنبال نمی‌شود مسائل فرهنگی است.
پس از استماع سخنان دو فعال حوزه فوتبال به سراغ عبدالمطلب عبدالله، جامعه‌شناس نیز رفتیم تا راهکاری برای تغییر روال‌های غیراخلاقی در میان بازیکنان فوتبال و هوادارانشان در کشورمان بیابیم.
وی معضل اصلی را به دنبال راه چاره گشتن در دوران جوانی دانست و گفت: نمی‌توان انتظار داشت جوانی که سالیان سال به حال خود رها شده و تحت تأثیر مسائل مختلف قرار گرفته است را به یک باره پس از حضور در تیم‌های ورزشی به عنوان فوتبالیست و یا در استادیوم‌ها به عنوان هوادار در مسیر اخلاقیات قرار داد.
اشتباه دیروز را امروز تکرار نکنیم
وی بر ضروت تربیت دینی و اخلاقی افرادی که از کودکی در باشگاه‌های ورزشی ثبت نام می‌کنند تأکید و تصریح کرد: بی‌اخلاقی حاکم بر دنیای ورزش ما امروز نشأت گرفته از عدم توجه کافی به دوره‌های کودکی و نوجوانی است. اگر امروز نیز این روال را جدی نگیریم در آینده نیز ورزشکاران و هوادارن اخلاق مداری نخواهیم داشت.
عبدالله با بیان اینکه متولیان فرهنگی در کشور ما که تعدادشان نیز کم نیست با یکدیگر اتفاق نظر ندارند و در یک راستا کار نمی‌کنند و به نفی یکدیگر می‌پردازند، اظهار کرد: تا زمانی که شاهد به توافق رسیدن متولیان فرهنگی در کشور نباشیم نمی‌توانیم انتظار تغییر جدی در حوزه اخلاق باشیم.
متولیان فرهنگی هر یک خود را اعلم تر از دیگری نپندارند
این جامعه‌شناس به عنوان مثال به عدم همکاری و همراهی وزارت آموزرش و پروش و وزارت علوم اشاره و عنوان کرد: مشکل ما این است که همه متولیان فرهنگی خود را اعلم می‌دانند و نمی‌خواهند تابع یک عقل جمعی باشند.
برای اینکه مروری داشته باشیم بر جایگاه ورزش در تعالیم دینی و از یاد نبریم که ورزش یک تأکید اسلامی است به سراغ حجت الاسلام والمسلمین یوسفی مقدم، رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم نیز رفتیم.
وی ورزش را مقدمه‌ای برای سلامتی روح و جسم انسان‌ها دانست و گفت: انسانی که از روح و روان سالم برخوردار نباشد نمی‌تواند به شایستگی به بندگی خداوند نیز بپردازد.
وی ورزش را از جمله مواردی دانست که مورد تأکید ائمه معصومین(ع) قرار گرفته است و گفت: کتاب‌هایی در فقه اسلامی وجود دارد که به دلایل اهمیت ورزش می‌پردازند.
حجت الاسلام یوسفی مقدم سلامت و صیانت از خانواده را از تأکیدات دین مبین اسلام برشمرد و اظهار کرد: ورزش کردن اعضای خانواده سبب می‌شود افراد از بسیاری مشکلات و ناهنجاری‌ها به دور بمانند البته این امر در گرو شناخت صحیح از ورزش است.
نگاه معنوی به ورزش؛ حلقه گمشده فعالیت‌های ورزشی
وی نگاه معنوی به ورزش را حلقه گمشده فعالیت‌های ورزشی دانست و گفت: وقتی فواید و اهداف معنوی ورزش برای جوانان و خانواده‌ها بیان نشود افراد از ورزش فقط ثروت و هیجان را می‌طلبند و جایگاه اخلاق را در این بین از یاد می‌برند و به ورزش نگاهی صرفا مادی دارند.
وی جوانمردی و فتوت و اخلاق گرایی را از مؤلفه‌ای مهمی دانست که باید مد نظر یک ورزشکار قرار داشته باشد و گفت: اگر کسی ورزش کرد اما از اخلاقیات به دور بود باید بداند از روح ورزش بهره نبرده و فقط به ظواهر دست یافته است و این ظواهر چیزهایی نیستند که تعالیم دینی مایه نجات انسان بیان کرده است.
در پایان امیدواریم چه امروز با برپایی مسابقه شهرآورد استقلال و پرسپولیس و چه فردا و فرداهای بعدی شاهد رفتارهایی از بازیکنان و هواداران تیم های فوتبال باشیم که در شأن یک ورزشکار مسلمان باشد و از یاد نبریم که با بی‌اخلاقی فقط به خودی گل زده ایم و از یک ظرفیت غنی برای ترویج اخلاق ورزشی میان جوانان غفلت کرده‌ایم.
سفیری برای آموزش اخلاق و جوانمردی
امیداوریم پس از پایان بازی‌های فوتبال وقتی بازیکنان سوار بر ماشین‌های مدل بالای خود می‌شوند و به سوی خانه‌های مجللشان حرکت می‌کنند، جوانانی عصبی و آشفته را بدرقه اتوبوس‌های شلوغ و فرسوده نکنند، بلکه سفیری برای آموزش اخلاق و جوانمردی برای آنان باشند.
در همین زمینه بخوانید!
