ملکه‌شدن تقوا، انسان را به صراط مستقیم وارد می‌کند/ تشریح مراتب ده‌گانه سلوک
گروه فعالیت‌های قرآنی: مدرس حوزه علمیه ضمن تشریح مراتب سلوک الی الله، ملکه‌شدن تقوا را نخستین گام این سلوک عنوان کرد و طی مراحل ده‌گانه را عامل ورود انسان به صراط مستقیم دانست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدفرید موسوی، از شاگردان آیت‌الله خوشوقت و آیت‌الله سعادت پرور، امروز، سوم بهمن در دوره مهارت‌افزایی مدیران قرآنی کشور حضور پیدا کرده و درباره مراتب عرفانی سلوک سخنرانی کرد.
وی اظهار کرد: طبق آیات ابتدایی سوره عنکبوت، انسان همواره با شیطان، هوای نفس و دشمن بیرونی در کشمکش است. نفس نزد انسان حضور دارد، آن را درک می کنیم، ولی شیطان را نمی‌بینیم. طبق این آیه، مجاهد دائم در حال حرکت است و سبل هم بر پایه احادیث 10 مرتبه دارد.
حجت‌الاسلام موسوی خاطرنشان کرد: بر اساس آیات و روایات، سبل به 10 بخش تقسیم می‌شود. تمام کارهای قرآنی مربوط به قسمت اول این راه‌ها است. هر راه آثار و نتایج خود را دارد که به صورت پراکنده در قرآن و سنت بیان شده است.
وی عنوان کرد: این مراتب صراحتاً بیان نشده است که این آثار دقیقاً مربوط به این مقامات است، بلکه پراکنده است. مجاهد چون در حال جهادت است، در راه قرار دارد و هنوز به مقصد نرسیده است و با نفس، شیطان و دشمنان مشکل دارد. این آیه به مقامی پائین‌تر از مقام اخلاص اشاره دارد. محسنین کسانی هستند که در راه قرار دارند و با دشمن ظاهر و نفس درگیر هستند.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: «ابن ابی الحدید» درباره خطبه 220 که یک خطبه سه خط و نیمی است می‌گوید: «اگر امام علی(ع) در معرفت را به سوی انسان باز نمی‌کرد، همه در حیرت و جهالت می‌ماندیم.» سیدرضی هم می‌گوید: «این خطبه مربوط به سالک الی الله است و کسی است که عقلش را احیاء کرده و از آن استفاده بهینه می‌کند».
حجت‌الاسلام موسوی یادآور شد: در این خطبه آمده است که «سالک الی الله» نفس خود را میرانده. وی باید اطلاعات کامل از واجبات و منهیات را بداند و حداقل دو سال تلاش کرده باشد تا تقوا برای او ملکه شود. در اینجا می‌توانیم بگوییم که تقوا در او نهادینه شده و در پله اول از مسیر سبل ده‌گانه قرار گرفته است.
وی گفت: مخلصینی که این حرکت و جهاد را شروع کنند، وارد عرصه اخلاص می‌شوند. در این مرحله انسان به‌راحتی از حرام و گناه می‌گذرد و به تعبیر حضرت رسول اکرم(ص) گویا که او نسبت به گناه ابله و نادان است. پیامبر اکرم(ص) از این جهت فرمودند که بیشتر اهل جنت از ابلهان هستند و این یعنی اگر تقوا در درون انسان ملکه شود، دیگر انسان به گناه میل ندارد با اینکه بر آن توانایی دارد.
این مدرس حوزه افزود: به عبارت دیگر مبدأ میل به گناه در انسان عوض می‌شود. نماز از بزرگترین دستورات خداوند است و یکی از اموری است که خداوند برای آرامش انسان قرار داده؛ با این وجود وقتی انسان از نماز لذت نمی‌برد؛ یعنی هنوز تقوا در او ملکه نشده است.
وی ادامه داد: وقتی اخلاص کامل حاصل نشود، هنوز شیطان در انسان طمع می‌کند و در تمامی این راه‌های ده‌گانه، هنوز شیطان در کنار آنها وجود دارد، ولی قدرتش کم می‌شود. بعد از طی مرحله دهم، خداوند می‌فرماید که دیگر شیطان بر بنده‌های من تسلط ندارد.
حجت‌الاسلام موسوی گفت: اصل مبارزه با نفس این نیست که ما در مراحل مقدماتی انجام می‌دهیم و یک سری هوا و هوس را سرکوب می‌کنیم، اما طبق آیه شریفه مطرح شده، مجاهده با نفس پیچیده‌تر از این موضوع است. برای انسان باید رویت نفس واضح شود و بعد برای مجاهده تلاش کند؛ دقیقاً مانند اینکه انسان خود را به صورت دقیق در آئینه ببیند، بعد مبارزه با نفس را ادامه دهد. اشاره این موضوع فقط در خطبه 220 نهج‌البلاغه آمده است.
