مدیریت جهادی به‌معنای بی‌برنامگی نیست

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با بیان اینکه نوع مدیریت در چگونگی و سرعت رسیدن به اهداف آن جامعه بسیار تأثیرگذار است، اظهار کرد: در جامعه معمولاً گونه‌های مختلفی از مدیریت را می‌بینیم؛ مدیریتی که از قدیم‌الایام بوده به گونه‌ای است که افراد متخصص سر کارها قرار می‌گیرند و امور را طبق روال خود انجام می‌دهند.
وی افزود: این مدیریت که به صورت مصطلح وجود دارد، به علل مختلف دچار بروکراسی‌های بسیار شدید شده و عملاً امور را به کندی انجام می‌دهد، به همین دلیل جامعه به سادگی و به زودی به غایات خود نمی‌رسد و با چالش‌هایی مواجه می‌شود، در این صورت از نظارت‌ها کاسته و بر اختیارات افزوده می‌شود و موجب بروز بروکراسی‌های وقت‌گیر شده ومردم را با مشکلاتی روبرو می‌کند.

ایزدهی با بیان اینکه نظام اجتماعی به دنبال نوعی از تدبیر و اداره کارآمد برای امور خود است، گفت: کارآمدی یک نظام مدیریتی در هر جامعه‌ای متناسب با فرهنگ غالب آن جامعه تعریف می‌شود؛ یعنی اگر قرار باشد نظام کارآمدی در یک جامعه دینی تعریف شود باید نظامی باشد که برخاسته از هنجارهای مورد قبول همان جامعه باشد؛ طبیعتا نظام مطلوب مدیریتی در آن جامعه مبتنی بر آموزه‌های دینی است.
مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: در آموزه‌های دینی گونه‌های مختلفی از مدیریت مورد اشاره قرار گرفته که از جمله می‌توان به مدیریت انقلابی، مدیریت متخصصان و مدیریت متعهدان اشاره کرد؛ طبیعتا انتظار بر این است که مدیریت مطلوب در جامعه، مدیریتی کارآمد و مبتنی بر آموزه‌های مورد قبول جامعه باشد که از سرعت قابل قبولی برای دست‌یابی به اهداف برخوردار باشد.
وی با اشاره به نوع مدیریت ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: مدیران ارشد نظام در سه دهه گذشته نسبت به مشکلات و تهدیدهایی که وجود دارد، توانسته‌اند امور را به خوبی به پیش ببرند اما مسئله این است که انتظار عادی از نظام مدیریتی در فضایی که نیاز به یک پیشرفت سریع و متناسب با سرعت جهانی، بلکه بیشتر از آن دارد، اقتضا می‌کند که از چارچوب‌های موجود که دست و پای مدیران را می‌بندد و کارها را به چالش می‌کشاند و سرعت را کند می‌کند، فاصله بگیریم و مدیریت انقلابی را در پیش بگیریم.
ایزدهی در مورد تعاریف و شاخصه‌های مدیریت انقلابی گفت: این نوع از مدیریت به معنای بی‌برنامگی و بی‌هدف نیست، بلکه مدیریتی است که در عین انقلابی بودن و تأکید بر مبانی، رویکردی جهادی دارد.
وی فعالیت جوانان در اردوهای جهادی را نمونه‌ای از مدیریت جهادی دانست و گفت: در اردوهای جهادی معمولاً جوان‌هایی حضور دارند که دغدغه‌های مالی ندارند، چه بسا از خودشان نیز سرمایه و وقت می‌گذارند تا مشکلات مناطق محروم را برطرف کنند؛ این افراد منتظر بودجه و برنامه و پیشتیبانی و تجهیزات نیستند و با کم‌ترین امکانات و با توکل به خدا و با اخلاص مشکلات را شناسایی و برطرف می‌کنند.
مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: به نظر می‌رسد نظام اسلامی در شرایط کنونی به این نوع از مدیریت نیاز دارد تا با شناسایی مشکلات اصلی جامعه و به دور از نظام بروکراسی طولانی‌مدت، به سرعت سراغ رفع مشکلات برود و منتظر برنامه و بودجه و اقدام سایر سازمان‌ها نماند.
ایزدهی گفت: لازم است مدیران ما با نگاه جامع نسبت به انقلاب و شرایط موجود، سراغ دردها و مشکلات بروند و کاری که از دستشان برمی‌آید را به صورت مطلوب و کارآمد انجام دهند؛ یعنی صورت مسئله را از آغاز تا نهایت به صورت مطلوب حل کنند و با اخلاص و بدون چشم‌داشت مالی و بدون اینکه منتظر زمینه‌ها و منابع و پیشتیبانی باشند کارآمد ظاهر شوند.
مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: این سنخ از مدیریت اقتضا می‌کند همانطور که مجاهدان در راه خدا وارد میدان می‌شوند و جان خود را در دست می‌گیرند و انتظار مسائل مادی ندارند، مدیران نیز با چنین نگاهی و با برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت به سمت تحقق اهداف و برنامه‌های مد نظر نظام حرکت کرده و کارها را نیمه‌تمام رها نکنند.
وی اظهار کرد: این مسئله‌ای است که امروز نظام از آن رنج می‌برد و معمولاً مدیران در فرایند برنامه‌ریزی‌ها و تأمین اعتبارات به سمت مادی‌گرایی و بروکراسی‌ها گرفتار شده‌اند و انتظار می‌رود با دور شدن از این مسائل، اخلاص و حرکت خود را افزایش دهند تا غایات نظام زودتر و بهتر به دست بیاید.
ایزدهی با اشاره به پیشرفت علمی نظام به ویژه در عرصه هسته‌ای گفت: مدیریت انقلابی حاکم بر سیستم علمی هسته‌ای ایران نشان داد که اگر دشمنان به ما امکانات ندهند، منتظر نمی‌ماند و فارغ از دغدغه‌های مادی و اقتصادی بر روی کار جهادی تمرکز می‌کند تا در زمانی که نظام تهدید و تحریم شده، با رفع مشکلات به اهداف خود برسند؛ حال اینکه همین فرایند ممکن است در بسیاری از کشورها طی 20 سال به طول بیانجامد اما این کار به دست نیروهای انقلابی و متعهد با برنامه‌ریزی در فرایندی کوتاه‌مدت و به صورت کارآمد حل شد.
مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: انتظار می‌رود این نوع از مدیریت در تمام عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و سایر عرصه‌ها فراگیر شده و مشکلات پیش روی نظام به صورت مطلوب پشت سر گذاشته شود.
ایزدهی گفت: در مدیریت جهادی نه تنها نخبگان، بلکه توده مردم باید نگاهی انقلابی به مشکلات و مسائل پیش روی نظام داشته باشند و بتوانند درهمه زمینه‌ها با چنین رویکردی ورود پیدا کنند، در این صورت می‌توانیم در همه عرصه‌ها به موفقیت‌هایی دست پیدا کنیم اما اگر این نوع از مدیریت تنها در یک بخش از جامعه وجود داشته باشد، پیشرفت جامعه فراگیر نخواهد بود.