معرفی سبک‌های مختلف ترجمه قرآن در بخش مکتوب نمایشگاه
گروه ادب: بخش نشر مکتوب بیست و دومین نمایشگاه قرآن با رویکردی متفاوت نسبت به گذشته برگزار شده است که ارائه بخشی در قالب نمایش ترجمه‌های قرآن به شیوههای مختلف منظوم، تحت‌اللفظی، محتوایی و ... مهمترین اقدام در این راستاست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، بخش نشر مکتوب نمایشگاه قرآن در بیست و دومین دوره برگزاری شکلی متفاوت با سال‌های گذشته دارد و از دو بخش فروش و نمایش تشکیل شده است.
شاید بتوان گفت نقدی که بر این حوزه از نمایشگاه وارد است، پراکندگی آثاری است که برای عرضه و نمایش و حتی فروش به مخاطبان ارائه می‌شود؛ پراکندگی که حتی با بررسی نقشه هم به سختی می‌توانی دریابی که کدام بخش به کدام حوزه از نشر مکتوب اختصاص دارد و یافتن آن مشکلی دیگر.
اما در این میان، بخشی که مرتبط‌تر از دیگر بخش‌های نشر مکتوب با نمایشگاه قرآن است، بر روی پل میانی حد واسط دو کناره «هورالعظیم» واقع شده و در قالب چادری نه چندان بزرگ، تلاش کرده است آثار قرآنی را در معرض دید مخاطبانی که از روی این پل قصد عبور دارند، بگذارد.
البته فارغ از مباحث مطرح شده باید اذعان کرد که این بخش برای نخستین بار در نمایشگاه قرآن ارائه شده است و شاید نمونه بسیار محدود آن را مخاطبان در قالب یک بنر در نمایشگاه کتاب چهار سال گذشته شاهد بودند.
در مقایسه اطلاع‌رسانی درباره ترجمه‌های قرآن در نمایشگاه کتاب با این اقدام نوین در نمایشگاه قرآن، باید گفت این سالن از ترجمه‌ها قطعاً به دلیل نمایش اثر در کنار شرح حال مترجم، اثرگذاری بیشتری بر مخاطبان خواهد داشت.
عرضه ترجمه و شرح حال مترجم در بخش نشر مکتوب
این بخش نشر مکتوب شامل آثار متعدد قرآنی است که ترجمه‌های قرآنی بخشی از آن را شامل می‌شود. در این حوزه، قرآن‌هایی که از گذشته تاکنون توسط مترجمان برگردان شده است، در کنار بیوگرافی کاملی از مترجم قرآن ارائه شده است.
برخی از ترجمه‌های قرآن مربوط به گذشته‌های بسیار دور است و برخی نیز به تازگی روانه بازار نشر شده‌اند که این موضوع را با دقتی نه چندان عمیق می‌توان از جلد قرآن دریافت کرد.
نمایش ترجمه‌های مترجمان نامدار و کمتر شناخته شده
و اما ترجمه‌هایی که از قرآن در این بخش ارائه شده‌اند؛ در این حوزه می‌توان عناوین افراد نامداری از متقدم و متأخر همچون ملافتح‌الله کاشانی، شاه‌ولی‌الله دهلوی، ابوالفضل رشیدالدین میبدی، حجت‌الاسلام سیدهاشم رسولی محلاتی، آیت‌الله مهدی الهی قمشه‌ای، علی‌اکبر سروری، میرزا ابوالحسن شعرانی و حسین استادولی را مشاهده کرد.
در گذری بر این ترجمه‌ها همچنین ترجمه‌هایی از حجت‌الاسلام سیدمهدی دادور معروف به آیت‌اللهی، ابوالقاسم پاینده، عبدالمحمد آیتی، طاهره صفارزاده، آیت‌الله مکارم شیرازی، جمال‌الدین استرآبادی، محمد مهدی فولادوند و ترجمه سیدجلال‌الدین مجتبوی که در دو سال گذشته برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش ترجمه قرآن شد نیز به چشم می‌خورد.
البته در میان این مترجمان، افرادی هستند که شاید کمتر آواز‌ه‌شان به گوش رسیده باشد که داریوش شاهین، سیدمهدی حجتی، شهاب تشکری آرانی، احمد کاویان‌پور، آیت‌الله محمدحسین ابراهیمی، اکبر ایران‌پناه، محمدباقر بهبودی، زین‌العابدین رهنما(ترجمه و تفسیر قرآن در چهار جلد) از آن جمله بودند.
از دیگر مترجمانی که ترجمه‌شان از قرآن کریم در این بخش از نمایشگاه قرآن ارائه شده است، می‌توان به شیخ محمود یاسری، جلال الدین فارسی، کاظم پورجوادی، حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه و حاج میرزا حسن صفی‌علیشاه اشاره کرد.
در این سالن، ترجمه‌هایی با روش‌ها و شیوههای متفاوت ارائه شده‌اند که ترجمه منظوم حاج میرزا حسن صفی‌علیشاه هم بخشی از آنهاست که به صورت تفسیر بیان شده است.
ترجمه شیخ حسین انصاریان بر پایه ترجمه معیار، روان و دقیق صورت گرفته و در کنار ترجمه آیت‌الله مشکینی که مطابق با قواعد دستور زبان فارسی است و به صورت تفسیری ارائه شده و توضیحات فراوان دارد، به نمایش درآمده است.
روش‌های ترجمه قرآن توسط اهل فن
ترجمه‌های مسعود انصاری، امید مجد(ترجمه منظوم)، بهاءالدین خرمشاهی، کریم زمانی (ترجمه تفسیری) و ابوالقاسم امامی که ترجمه‌اش از قرآن بر اساس نثر ادبی متمایل به نثر قدیم و با رعایت مطابقت با متن بوده است نیز در این سالن ارائه شده‌اند.
ترجمه محمد خواجوی که ترجمه‌ای تحت‌الفظی است از دیگر آثار ارائه شده در این سالن به شمار می‌آید. سیدرضا ابوالمعالی نیز ترجمه‌ای منظوم ارائه کرده است. ترجمه دیگر مربوط به ابوالفضل بهرام‌پور است که ترجمه‌ای با نثر روان و توضیح اندک و شرح واژگان است.
حجت‌الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی نیز که عضو گروه شش نفره ترجمه قرآن بوده است، ترجمه تفسیری قرآن را برعهده داشته که ترجمه‌ای از وی به نمایش درآمده است.
ترجمه آیت‌الله سیدحسن ابطحی با نثر ساده نزدیک به محاوره و برگردان ابوالفتوح رازی از قرآن به زبان فارسی ترجمه‌ای دقیق و استوار به صورت تحت‌اللفظی و با ویرایش و تصحیح محمد مهیار بوده است.
آیت‌الله مکارم شیرازی نیز ترجه‌ای محتوایی انجام داده است. جالب اینکه از ترجمه استرآبادی تنها اطلاعاتی درباره سال نشر در دست است و ترجمه آن در سال 1393 ه.ق صورت گرفته که انتشارات فراهانی آن را انجام داده است.
ترجمه حجت‌الاسلام معادیخواه از نوع ترجمه‌های آهنگین است که با رعایت قواعد ادبی و مطابقت با متن قرآن صورت گرفته است. ترجمه مسعود انصاری ترجمه‌ای بر پایه نثری معتدل و معیار همراه با توضیحات اندک است و فولادوند نیز ترجمه‌ای روان، ساده و محتوا به محتوا ارائه کرده است.
ارائه شرح حال کاملی از ترجمه‌هایی که تاکنون از قرآن کریم صورت گرفته است، به مخاطبان این کتاب آسمانی کمک می‌کند تا بتوانند بنا بر سلیقه و ذائقه خود به بهره‌گیری از ترجمه مورد نظر اقدام کنند.
از سویی این اقدام نوین در نمایشگاه قرآن بیست و دوم سبب می‌شود تا مخاطبان از سیر ترجمه‌های قرآن اطلاعات بیشتری کسب کنند و آگاه شوند که علاوه بر ترجمه‌های معمول که اغلب توسط ناشران به معرض نمایش و فروش گذاشته می‌شود، ترجمه‌های دیگری نیز هستند که شاید دست‌یابی به آنان کمی مشکل باشد، ولی ناممکن نیست.
این بخش نشان از آن دارد که ترجمه قرآن در کشورمان از دیرزمان مورد توجه اهل فن بوده است و افراد بسیاری به برگردان کلام وحی به زبان فارسی اقدام کرده‌اند و این موضوع نشان‌دهنده گذشته پربار کشورمان در حوزه ترجمه قرآن کریم است.
