کاهش منابع قرضالحسنه ناشی از افزایش نرخ سود بانکی است
گروه اقتصاد: افزایش نرخ سود بانکی عامل اصلی کاهش منابع قرضالحسنه بانک‌هاست و تنها در صورت کاهش این نرخ می‌توان به افزایش سپرده‌گذاری قرضالحسنه امیدوار بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن‌آقا نظری، مدیرگروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به تبیین چرایی کاهش منابع قرضالحسنه بانک‌ها در سال‌های اخیر پرداخت و اظهار کرد: دلیل این امر این است که در سال‌های اخیر نرخ سود سپرده‌های بانکی افزایش پیدا کرده و به 22 درصد رسیده است؛ در نتیجه هم بازار بورس و هم سپرده‌های بانکی تحت تأثیر قرار گرفت و چون به سپرده قرض‌الجسنه سودی تعلق نمی‌گیرد، کسی مایل نیست در این بخش سپرده‌گذاری کند.
وی ادامه داد: هنگامی که سیستم بانکی اعلام کرد به سپرده‌های یکساله سود 22 درصد تعلق می‌گیرد، پس‌اندازکنندگان متوجه این وضعیت شده و به سمت سپرده‌گذاری برای دریافت سودهای کلان اقدام کردند، بنابراین سپرده‌گذاری قرضالحسنه دیگر فقط توسط افرادی انجام می‌شود که به دنبال فعالیت‌های خیرخواهانه هستند و اکثر افراد هم با این انگیزه که وام قرضالحسنه دریافت کنند، به سپرده‌گذاری قرضالحسنه اقدام می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا قانون بخشی را به عنوان منابع قرضالحسنه در نظر نگرفته و آیا بانک مرکزی بانک‌ها را به پرداخت وام قرضالحسنه مکلف نکرده است؟ گفت: اگر برای بانک تکلیف تعیین شود، آنها حاضر به تمکین نیستند؛ مگر در مواردی همانند وام ازدواج که مجبورند رعایت کنند اما قاعدتا حاضر نیستند چنین اقداماتی را انجام دهند، چراکه به عنوان مسئول بانک سعی می‌کنند بیشترین سود را داشته باشند، در نتیجه به جای وام قرضالحسنه تسهیلاتی را ارائه می‌دهند که بتوانند سودی را کسب کنند.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی اظهار کرد: اگر بانک بخواهد به سپرده‌گذاران سود 22 درصد پرداخت کند، باید بتواند منابع پرداخت این سودهای کلان را هم به دست بیاورد که طبیعتا قرضالحسنه منبعی برای سودآوری بانک‌ها نیست. در قانون هم منبع خاصی به جز منابع دولتی که سپرده در بانک‌ها است، تعیین نشده است و بانک‌ها هم سعی دارند دستوری را که صادر می‌شود، حداقلش را رعایت کنند. البته بانک مرکزی صرفاً به توصیه اکتفا نکرده و آنها را ملزم هم می‌کند اما آنها کمترین میزان تمکین را دارند. همچنین بانک‌ها را هم نمی‌توان دادگاهی کرد چرا که می‌گویند ما در حدی که در توان داشته‌ایم قوانین رعایت‌کرده‌ایم.
مدیرگروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تأکید کرد: وقتی که بر نرخ سودهای بانکی افزوده شد، هم بازار بورس تحت تاثیر قرار گرفت و عده‌ای سهام خود را عرضه و به نقدینگی تبدیل کرده و به سیستم بانکی وارد کردند و هم قرضالحسنه و فعالیت‌هایی این‌چنینی تحت تأثیر قرار گرفت.
حجت‌الاسلام نظری در پاسخ به این پرسش که آیا عواملی همانند تورم و رکود که اکنون گریبان‌گیر اقتصاد ایران شده است، تأثیری بر کاهش منابع قرضالحسنه بانک‌ها دارد؟ اظهار کرد: قطعاً اینگونه است، اگر ما تورم 44 درصد داشتیم، سود 22 درصد هیچ فایده‌ای ندارد. باید دانست که همواره نرخ تورم بر داشتن یا نداشتن سپرده بانکی از جانب مردم تأثیر مستقیم دارد. تاریخ گذشته نشان داده است اگر تورم بالا باشد و نرخ سود را افزایش دهیم، هیچ فایده‌ای ندارد اما اگر تورم کاهش پیدا کند دولت می‌تواند نرخ سود 22 درصد را هم کاهش دهد در نتیجه تقاضا برای سپرده قرضالحسنه افزایش پیدا کند.
