کاهش زمینه‌های خشم با تقویت بی‌نیازی/ تغییر موقعیت بدنی و مکانی در هنگام عصبانیت

حجت‌الاسلام سیدمهدی واعظ موسوی، استاد اخلاق در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مدیریت بر کنترل خشم را یکی از مهارت‌های زندگی برشمرد و اظهار کرد: در جوامع امروزی تسلط بر خشم و کنترل آن یکی از نیازهای اولیه انسان‌ها برای داشتن زندگی اجتماعی و خانوادگی موفق است.

وی با بیان اینکه خشم به خودی خود امری نامطلوب نیست، گفت: در مهندسی خلقت انسان، خشم لحاظ شده است، چرا که اگر خشم وجود نداشته باشد، انسان در برابر دشمن، ظالم و مواقع خطر نمی‌تواند عکس‌العملی داشته باشد، ولی آنچه در این بین مطلوب نیست، کنترل و مدیریت آن است.

خشم؛ آتشی که گاه گرم‌کننده و گاه سوزاننده می‌شود

حجت‌الاسلام واعظ موسوی ادامه داد: در کتاب‌های اخلاقی خشم به آتش تشبیه شده است که اگر مدیریت شود گرمای مطلوبی ایجاد می‌کند، اما اگر مدیریت نشود سوزاننده و خانمان‌سوز است.

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه گاهی خشم مقدس شمرده می‌شود نیز گفت: پیغمبر اکرم(ص) هرگز به خاطر خود عصبانی نمی‌شدند. در چنین شرایطی اگر غضب به خاطر خداوند باشد ارزشمند می‌شود.

رابطه خشم و انتظارات

وی برآورده نشدن توقعات را عاملی برای عصبانی و خشمگین شدن افراد دانست و گفت: انتظارات و خشم رابطه مستقیم با یکدیگر دارند و هر اندازه انسان از افراد و محیط پیرامون خود توقعات کمتری داشته باشد، کمتر عصبانی و خشمگین می‌شود.

وی با اشاره به تأکید آموزه‌های دینی بر بی‌نیاز بودن انسان، گفت: حاصل آیه هفت سوره مبارکه اسرا که می‌فرماید: «إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکُمْ؛ اگر نیکى کنید به خود نیکى کرده‏‌اید» بی‌نیازی است. این احساس بی‌نیازی سبب کم شدن توقعات و در پی آن خشم است.

وی ادامه داد: وقتی در دعای عرفه زمزمه می‌کنیم که «اللَّهُمَّ اجْعَلْ غِنَایَ فِی نَفْسِی» مراد طلب بی نیازی از دورن است. وقتی انسان از دورن بی‌نیازی باشد، احساس قدرت و قوت می‌کند در صورتی که عصبانیت از ضعف سرچشمه می‌گیرد.

راهکارهای مدیریت خشم

وی در ادامه سخنان خود به راهکارهایی که مبانی دین اسلام برای کنترل خشم به انسان‌ها آموخته است، اشاره و عنوان کرد: فرد در هنگام عصبانیت باید هیئت بدن خود را تغییر دهد یعنی اگر نشسته است بایستد و اگر ایستاده بنشیند.

حجت‌الاسلام واعظ موسوی تغییر موقعیت مکانی و ترک صحنه را نیز از دیگر راهکارهای موجود دانست و گفت: انسان خشمگین باید به یاد غضب خداوند بیافتد در چنین شرایطی مواجهه با خشم خداوند بسیار سهمگین تر از آنچه در دل ما می‌گذرد است و زمینه آرام شدن و بخشش را فراهم می‌کند.