مصوبه مجمع تشخیص منافی بانکداری اسلامی است/ رئیس‌کل بانک مرکزی؛ بازیگر یا بازیچه؟

حجت‌الاسلام والمسلمین محمداسماعیل توسلی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره مصوبه اخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره شرایط عزل و نصب رئیس‌کل بانک مرکزی پرداخت و اظهار کرد: موضوع مهم، این است که ما خواهان بانک مرکزی فعال و مستقل یا منفعل و ضعیف هستیم؟ سخن بنده، این است که اگر بانک مرکزی ضعیف می‌خواهیم، عزل و نصب آن بر عهده رئیس‌جمهور باشد اما اگر بانکی می‌خواهیم که قدرتمند باشد باید عزل و نصب رئیس آن بر عهده ولی فقیه و با تغییر ترکیب مجمع عمومی باشد که نمایندگان سه ‌قوه در بین اعضای آن وجود داشته باشند.

ضرورت تشکیل بانک مرکزی فعال و مستقل براساس آموز‌‌ه‌های اسلامی

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: آنچه که از آموزه‌ها و مبانی اسلام استخراج می‌شود بانک مرکزی قوی، فعال و مستقل است اما نتیجه نهایی مصوبات اخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام چیزی غیر از بانک مرکزی ضعیف و تابع نیست.

وی افزود: در این صورت تفاوتی ندارد ریاست کل بانک مرکزی چگونه انتخاب شود؟. براساس قانون مصوب سال 1351 که مجمع عمومی دخالت داشت یا مصوبات اخیر که وزیر اقتصاد، رئیس‌کل بانک مرکزی را پیشنهاد کرده و رئیس‌جمهور نصب یا اینکه رئیس‌جمهور پیشنهاد داده و هیئت‌دولت انتخاب و رئیس‌جمهور نصب کند، نتیجه همه این موارد، بانک مرکزی ضعیف، منفعل و تابع خواهد بود.

مجمع عمومی بانک مرکزی متحول شود

توسلی تأکید کرد: اما اگر بانک مرکزی قوی، فعال و مستقل می‌خواهیم؛ چنانچه علاوه بر تأکید آموزه‌های اسلام برآن، ملت هم خواهان آن است، بهتر است در ترکیب مجمع عمومی بانک مرکزی تغییراتی اساسی ایجاد شود و همه قوای نظام در آن، یا در سطح رؤسا یا در سطح معاونین دارای نماینده باشند. در این صورت معضل ریاست کل بانک مرکزی چنانچه مقام معظم رهبری نیز خواهان آن بودند به خیر و خوشی بین ملت و دولت حل خواهد شد.

وی ادامه داد: بنده معتقدم حل این مشکل باید به این صورت باشد که رئیس‌جمهور از میان افراد متعهد و متخصص، فرد یا افرادی را به مجمع متحول‌یافته بانک مرکزی پیشنهاد و بعد از تأیید مجمع، آن را نصب کند یا اینکه اگر استقلال بیشتر می‌خواهیم نصبش به دست ولی فقیه انجام گیرد؛ در اینصورت بانک مرکزی قوی، فعال و مستقل خواهیم داشت.

عدم استقلال بانک مرکزی اقتصاد را به ورطه سوداگری می‌کشاند

وی در پاسخ به این پرسش که آیا استقلال یا عدم  استقلال بانک مرکزی تأثیری بر تحقق بانکداری اسلامی دارد یا خیر؟ اظهار کرد: قبلا ثابت شده است که براساس مبانی اسلامی، استقلال بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است اما آنچه مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را تصویب کرده است با این ضرورت سازگاری ندارد و بانک مرکزی‌ای که از چنین مصوباتی خارج خواهد شد بانکی تابع خواهد بود.

توسلی در پایان تأکید کرد: عدم استقلال بانک مرکزی و چنین مصوباتی، اقتصاد را وارد ورطه سوداگری و توزیع ناعادلانه درآمدها خواهد کرد و همه این مواردی که بنده عرض کردم ریشه اسلامی دارد بنابراین بنده معتقدم آخرین مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در راستای استتقلال بانک مرکزی حرکت نمی‌کند و اگر رئیس‌کل بانک مرکزی به این شیوه انتخاب شود نتیجه‌اش بانکی فعال نخواهد بود؛ بلکه داشتن یک بانک مرکزی قوی نیازمند این است که در ترکیب مجمع عمومی تغییراتی را ایجاد کنیم.